رابیندرانات تاگور

«رابیندرانات تاگور» Rabindranath Tagore بزرگ ترین نویسنده ادبیات مدرن هندوستان است كه شاعر و رمان نویسی قهار بود. وی از سردمداران دیرین و مدافعان سرسخت استقلال هندوستان نیز به شمار می آید.
او اولین نویسنده آسیایی است كه در سال ۱۹۱۳ موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شد و دو سال بعد نشان شوالیه به او اهدا شد. تاگور این نشان افتخاری را سال ۱۹۱۹ در اعتراض به كشتار وحشیانه مردم بی گناه «آمریتسار» كه طی آن بیش از ۴۰۰ هندی معترض به دست ارتش بریتانیا به خاك و خون كشیده شدند، به دولت انگلستان پس داد. اندیشه او بر «گاندی» و بسیاری از بنیانگزاران هندوستان مستقل تاثیر فراوان گذاشت و شخصا الهام بخش بسیاری از انقلابیون بود اما شهرت او در غرب به عنوان یك استقلال طلب مانع از آن شد تا رهبران غربی نقش او در جریان اصلاح طلبی و نقد استعماری را كمرنگ و گاها نادیده انگارند.«رابیندرانات تاگور» در پنجم ژوئن ۱۸۶۱ در كلكته در خانواده ای ثروتمند و اصیل دیده به جهان گشود. پدرش «ماهاریشی دبندرانات تاگور» از پیشوایان مذهبی بود و مادرش «سارادا دوی» نام داشت كه در اوان كودكی او چشم از جهان فروبست. «تاگور» درباره مرگ مادرش می گوید: «اولین باری بود كه با مفهوم نیستی و رفتن بی بازگشت آشنا شدم آن هنگام كه پیكر مادرم را به معبدی بردند و سوزاندند.» پدربزرگ او نیز از بزرگان شهر بود و امپراتوری اقتصادی عظیمی را در تملك داشت و در كنار آن فعالیت های خیرخواهانه بسیاری را از جمله تاسیس دانشگاه پزشكی كلكته انجام می داد. خاندان «تاگور» به مسائل فرهنگی نیز توجه بسیاری داشتند و برای تلفیق فرهنگ بومی هندی و ایده های نوین غربی تلاش فراوانی به عمل آوردند. از این رو فرزندانشان را در كودكی به مطالعه عمیق فرهنگ در زبان رهنمون می شدند تا مبادا در این راه آسیبی به فرهنگ و سنت هندوستان برسد. «رابیندرانات تاگور» اولین اشعار خود را در ۸ سالگی سرود و اولین كتابش كه مجموعه ای از اشعارش بود توسط یكی از دوستانش به عنوان هدیه تولد در سن ۱۷ سالگی به چاپ رسید. او تحصیلات مقدماتی خود را زیرنظر معلمان خانگی گذراند و سپس به آكادمی بنگال رفت و به تحصیل در زمینه های تاریخ و فرهنگ پرداخت.
او سپس به دانشگاه حقوق لندن رفت و در رشته حقوق مشغول به تحصیل شد اما با گذشت یك سال تحصیل را رها و لندن را ترك كرد. او در مدت اقامتش در انگلستان شعر مشهورش با عنوان «قلب شكسته» Bhagna Hridaj را سرود. در سال ۱۸۸۳ «تاگور» با «مرینالینی دوی ریچادهوری» ازدواج كرد و از او صاحب دو فرزند پسر و سه دختر شد. در سال ۱۸۹۰ هندوستان را به قصد بنگال شرقی بنگلادش امروزی ترك گفت و به جمع آوری داستان ها و اساطیر بومی بنگلادش پرداخت. او در خلال سال های ۱۸۹۳تا ۱۹۰۰ هفت جلد مجموعه اشعار به چاپ رسانید كه اشعار «قایق طلایی» Sonar Tari و «كانیكا» KHANIKA در میان آنها است. «تاگور» از این دوره به عنوان پركارترین دوره زندگی خود یاد می كند. مهمترین نكته آثار «تاگور» ساده نویسی و قابل فهم بودن آنها برای عامه مردم است. نكته ای كه برای منتقدان و مخاطبان روشنفكرش قابل پذیرش نبود. او اولین نویسنده هندی تبار است كه از رئالیسم روان شناختی در خلق رمان های خود بهره برد.
«تاگور» پس از آنكه در سال های ۱۸۹۱ تا ۱۸۹۵ بیش از چهل داستان كوتاه، در هفته نامه های بنگالی به چاپ رسانید دو اثر منثور مشهور خود با عنوان «مایه نفرت» CHOCHER BALI و «آشیانه ویران» NASHTANIR را منتشر كرد كه مخاطبان بسیاری به خود جلب كرد.
داستان های كوتاه «تاگور» ادبیات هند را به شدت تحت تاثیر خود قرار داد كه داستان «مجازات» در صدر آنها است. داستان در یكی از روستاهای دورافتاده اتفاق می افتد و به شرح ظلم و ستمی كه به زنان قشر كارگر وارد می شود می پردازد.
«تاگور» در سال ۱۹۰۱ با هدف تلفیق و نشر فلسفه های هندی وغربی، مدرسه ای خارج ازكلكته تاسیس كرد كه ۲۰ سال بعد به دانشگاهی معظم بدل شد. او در این مدت اشعار زیادی سرود و داستان ها و رمان های متعددی را به رشته تحریر درآورد. یك سال پس از تاسیس این مدرسه، زندگی «تاگور» مرحله ای سیاه را تجربه كرده و او همسر و دو فرزند خود را طی پنج سال از دست داد. «تاگور» پس از انتشار اثر «مدایح» GITANGALI در آمریكا و انگلستان به شهرت رسید. چندی بعد اثر خود را به زبان انگلیسی برگرداند. «ویلیام باتلر ییتس» نویسنده و ادیب برجسته بریتانیایی درباره این اثر «تاگور» می نویسد: «سادگی این اشعار مرا شگفت زده كرده است، موزون و گوش نواز، رنگ اشعارش به روح من آرامش می دهد و جهانی را به تصویر می كشد كه تمام عمر رویایش را دیده ام.» این شعار توجه ادیب دیگر انگلیسی «ازرا پاوند» و همچنین كمیته ادبی جایزه نوبل را به خود جلب كرد.
ایدئولوژی اصلی «تاگور» بر شناخت خدا از راه تهذیب نفس و خدمت به دیگران استوار بود و سادگی و در عین حال عمیق بودن آثارش از آن نشات می گیرد. در عالم سیاست، او از حامیان گاندی و اندیشه استقلال هند بود اما همیشه خطر ملی گرایی افراطی را به او گوشزد می كرد. او سال های آخر عمر خود را بیشتر در خلوت و سفر گذراند. او در سال ۱۹۱۶ به ژاپن سفر كرد و در سال ۱۹۳۲ توسط رضاشاه به ایران دعوت شد.
«تاگور» تا آخر عمر سرودن را رها نكرد و آخرین شعرش را چند ساعت قبل از مرگش سرود. او در هفت اوت سال ۱۹۴۱ در حالی دیده از جهان فروبست كه بیش از ۳۰ جلد اثر از خود به جای گذاشت و به رغم گذشت سال های سال از وفات او هنوز خوانندگان و مخاطبانی دارد.

گردآوری و ترجمه: فرهاد كاوه

منبع : روزنامه شرق