پیش‌بینی رشد الیاف بشر ساخت

ظرفیت جهانی برای الیاف شیمیائی در طی چند سال آینده دارای یک نرخ رشد ترکیبی سالانه (CAGR)
(compound annual growth rate)ـ ۳% خواهد بود و تا سال ۲۰۱۰ به ۵/۴۵ میلیون تن خواهد رسید. در حالی‌که میزان تولید هم با همین مقیاس رشد افزایش می‌یابد و به ۰/۲۴ میلیون تن می‌رسد.
این اعداد و ارقام توسط یونگ کی آن (Young - kie Ahn)، رئیس انجمن الیاف شیمیائی کره، در سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی الیاف بشرساخت چین در پائیز سال قبل ارائه شد.
این آمار نشان می‌دهد که تقاضا برای الیاف بشرساخت در کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین (BRIC s) و ASEAN(Association of South East Asian Nations) (کشورهای جنوب شرقی آسیا) دارای نوساناتی خواهد شد.
انتظار می‌رود که مصرف سرانه‌ای الیاف از ۹/۲ کیلوگرم در سال ۲۰۰۶ به ۰/۱۲ کیلوگرم در سال ۲۰۱۰ برسد و تقاضا برای الیاف بشرساخت در بخش خودرو نیز از ۸/۱ میلیون تن در سال ۲۰۰۶ به ۳/۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۰ برسد. به نظر می‌رسد در حالی‌که بیشتر کشورها روند کاهشی در پیش می‌گیرند، چین و هند این ظرفیت را افزایش می‌دهند. ظرفیت الیاف شیمیائی در آسیا در مقیاس CAGRـ، ۵% افزایش یافته و به ۲/۴۸ میلیون تن تا سال ۲۰۱۰ خواهد رسید در حالی‌که تولید با همان میزان افزایش به ۵/۳۶ میلیون تن می‌رسد.
● چین: کشور پیشرو
چین در حال حفظ موقعیت خود به‌عنوان یک کشور برتر در زمینهٔ تولید الیاف بشرساخت می‌باشد. زنگ زئی (Zheng Zhiyi)، رئیس انجمن الیاف شیمائی چین گفت: ظرفیت تولید این الیاف در چین در سال ۲۰۰۶ به ۵/۲۲ میلیون تن می‌رسید و میزان تولید ۲۵/۲۰ میلیون تن بود. الیاف سلولزی ۵/۵% این ظرفیت و الیاف مصنوعی ۵/۹۴% آن را تشکیل می‌دادند (پلی‌استر ۵/۸۱%، نایلون ۹/۴%، اکریلیک ۸/۳%، اسپاندکس ۱% و پلی پروپیلن ۵/۲% افزایش تولیدات شیمیائی در چین بیشتر مربوط به مصرف داخلی می‌شود. به هر حال صادرات بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ در مقیاس CAGRـ ۴۸% افزایش داشت اما باز هم تنها ۵% کل تولیدات را شامل می‌شد (۰۴/۱ میلیون تن). در همین دوره، واردات در مقیاس CAGR،ـ ۴۱% کاهش یافت و به ۲۹/۱ میلیون تن رسید.
وی پیش‌بینی کرد که در دههٔ آینده، بازار هرساله بیش از ۱۰% رشد خواهد داشت. او هم‌چنین بیان کرد که رشد صنایع الیاف شیمیائی در چین طی یازدهمین دورهٔ برنامه پنج‌ساله (۲۰۱۰ ـ ۲۰۰۶) و حتی بیشتر تبدیل به یک ”توسعه فنی“ و ”رشد صنعتی“ خواهد شد و این دو مبحث را به‌صورت زیر توضیح داد:
ـ توسعه فنی: چین با استفاده از فن‌آوری پیشرفته، صنعت قدیمی الیاف شیمیائی خود را اصلاح کرده، تکنولوژی مهندسی biomass را توسعه داده و به رشد الیاف با تکنولوژی بالا مخصوصاً الیاف کربنی (برپایه PAN)، الیاف آرامید ۱۴۱۴، الیاف PTT، الیاف PPS و الیاف پلی‌ اتیلن با وزن مولکولی خیلی زیاد سرعت می‌بخشد. هم‌چنین بر اهمیت صنعتی شدن تولیدات مهم آگاه است و فرصت‌های تحقیق در زمینه الیاف شیمیائی را افزایش می‌دهد.
ـ رشد صنعتی: چین به منظور ذخیره بیشتر انرژی و کاهش مصرف و کاهش ذرات معلق آلوده در هوا، در زمینهٔ رشد و نوسازی صنعت تلاش می‌کند. در نتیجه الیاف بشرساخت ایجاد می‌کند تا منافع بیشتری عایدش شود. هم‌چنین در بازار داخلی، استانداردها را بهبود می‌بخشد و سیستم‌هائی را به ثبت می‌رساند.
● هند: مدعی جدید
سورشچندر کاپر (Suresh chander kapur)، مدیرعامل انجمن الیاف شیمیائی هند پیش‌بینی کرد که تقاضا برای پلی‌استر در این کشور در مقیاس CAGR، یک رشد ۹% تا سال ۲۰۱۱ یا ۲۰۱۲ خواهد داشت و میزان ظرفیت به ۴ میلیون تن خواهد رسید. در حال حاضر ظرفیت پلی‌استر ۸۰ درصد صنعت الیاف بشرساخت هند را به خود اختصاص می‌دهد. الیاف بشرساخت در هند اکنون ۳۵ درصد کل الیاف را تشکیل می‌دهند که در چین این عدد ۶۷ درصد است. این مطلب نشان می‌دهد که هند هنوز جا برای رشد صنعت الیاف بشرساخت دارد. آقای کاپر تأکید کرد که هند باید در بازار داخلی میزان الیاف بشرساخت غیرپوشاکی را افزایش دهد در حال حاضر، الیاف در هند بیشتر در زمینه‌های پوشاکی کاربرد دارند (۹۳%) و تنها ۷% در زمینه غیرپوشاکی به کار می‌روند در حالی‌که این رقم در دنیا ۵۹% است. حضور هند در بازار صادرات غیرپوشاکی بسیار جزئی است و این در حالی‌است که چین بر بازار حکم‌فرماست.
آقای کاپر بیان کرد که هند باید بازارهای بیشتری از محصولات غیرپوشاکی را در انحصار بگیرد مثل بازار الیاف بشرساخت آمریکا. سرمایه‌گذاران هم باید آگاه باشند که منسوجات فنی به زودی به‌عنوان یک بخش پرتقاضا در هند ظاهر خواهد شد.
● کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN):
ـ عرضه در مقابل تقاضا
به گفته آقای آن تقاضا برای الیاف بشرساخت در بازار ASEAN به سرعت افزایش خواهد یافت اما ظرفیت در طی سه سال آینده هم‌چنان بدون تغییر باقی می‌ماند که این موضوع علل مختلفی دارد:
رشد هزینه‌های مواد خام و هزینه حقوق، رکود صنایع نساجی و رواج کالاهای قاچاق.
برای مثال ظرفیت پلی‌استر اندونزی بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶، در میزان ۴۵۱/۱ میلیون تن ثابت باقی ماند و در چهار سال آینده به ۴۵۵/۱ میلیون تن خواهد رسید. سهم ظرفیت پلی‌استر ASEAN در آسیا از ۱۵% (اندونزی ۸% و تایلند ۴%) به ۱۰% (اندونزی ۵% و تایلند ۳%) طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ کاهش یافت.
● ژاپن: الیاف پیشرفته
میزان تولید الیاف شیمیائی در ژاپن در سال ۲۰۰۶، ۱/۳% کاهش پیدا کرد و به ۲۱/۱ میلیون تن رسید. در این میان، میزان تولید کاهش الیاف مصنوعی ۷/۲% بود و به ۶/۱۰ میلیون تن رسید و میزان کاهش تولید الیاف سلولزی ۹/۵% بود و به ۱۴۹۰۰۰ تن رسید. ژاپن برای غلبه بر این وضعیت، به‌سوی تولید الیاف و منسوجات پیشرفته با تکنولوژی بالا پیش می‌رود. آکی هیرواوماستوزادا (Akihiro Omatsuzawa)، عضو انجمن الیاف شیمیائی ژاپن اظهار کرد از سال ۲۰۰۵ و الیاف نانو کانون توجه صنعت الیاف بشرساخت ژاپن بوده‌اند. کمپانی‌های ژاپنی در حال توسعه الیاف و منسوحات پیشرفته می‌باشند مثل تسمه‌های اتصال دهنده، کمربند ایمنی، دستکش‌های ایمنی، لباس‌های محافظ، مصالح اصطحکاکی، تقویت خاکریزهای شیبدار، تقویت سیمان و غیره.
● تایوان و کره: رکود
به گفته آقای آن، ظرفیت الیاف بشرساخت تایوان از سال ۲۰۰۲ شروع به کاهش کرد. انتظار می‌رود ظرفیت پلی‌استر به‌طور میانگین در سال ۴/۲% کاهش یافته و به ۴/۲ میلیون تن تا سال ۲۰۱۰ برسد که علت آن بازسازی ناموفق بازار داخلی، عدم توجه به صنایع منسوجات و پوشاک و کسادی صادرات می‌باشد.
ظرفیت پلی‌استر کره از سال ۲۰۰۰ در حال کم شدن است اما انتظار می‌رود که با بازسازی موفقیت‌آمیز در سال ۲۰۰۷، ظرفیت فعلی ۴۵/۱ میلیون تن در سال را تا سال ۲۰۱۰ حفظ کند و یا حداقل، روند کاهش آن آهسته باشد. هم‌چنین انتظار می‌رود که تولید آن‌دسته از الیاف که پیشرفته‌تر و کاربردی‌تر و به نوعی متفاوت هستند به آرامی از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ روند رو به رشد پیدا کند.
● اروپا: رویاروئی با چالش‌ها
کالین پرویس (Colin M.purvis)، رئیس کل کمیتهٔ بین‌المللی ریون و الیاف مصنوعی (CIRFS)ـ (The International Rayon and Synthetic fibres committee) عقیده داشت که اروپا در زمینهٔ الیاف بشرساخت با چالش‌هائی مواجه خواهد شد:
ـ قیمت بالای مواد خام و ارزش بالای یورو باعث کاهش میزان سود ناخالص می‌شود. برای مثال اکریلونیتریل، کاپرولاکتوم، PP، MEG، PTA به ترتیب ۱۵%، ۷%، ۳۶%، ۷% و ۲۷% در سال ۲۰۰۶ رشد داشته‌اند و این میزان رشد در سال ۲۰۰۷،
ـ۱۰%، ۴%، ۰%، ۵%، ۱۰% بوده است. ارزش یورو هم در برابر دلار آمریکا، ۸% در سال ۲۰۰۶ و ۳۷% در سال ۲۰۰۷ زیاد شد.
ـ تولید بیش از نیاز در بعضی از قسمت‌های جهان باعث واردات آنها به اروپا شد.
ـ موانع تجاری باعث ایجاد محدویت‌هائی در صادرات الیاف و منسوجات اروپا در بعضی از بازارها شد.
ـ کمک‌های مالی فقط در زمینهٔ تولید پنبه، تولید الیاف بشرساخت را مشکلاتی مواجه کرد.
برای مثال REACHـ (Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals) (ثبت، ارزیابی، دادن مجوز و ایجاد محدودیت‌ در استفاده از مواد شیمیائی) که یک قانون جدید در اروپاست که برای تست مواد شیمیائی، ثبت آنها و ارزیابی ایمنی آنها به کار می‌رود و در ژوئن ۲۰۰۷ شروع به کار کرد، برای صنعت الیاف بشرساخت محدودیت‌هائی را به وجود آورده است.
ـ تمام محصولات شیمیائی مورد استفاده در صنعت الیاف شامل این قانون می‌شوند.
ـ الیاف و پلیمرها به‌طور طبیعی مستثنی هستند ولی در بعضی شرایط باید آنها هم شامل قانون شوند.
ـ بعضی از اجزاء مواد افزودنی و تکمیلی می‌توانند مشکل‌ساز باشند.
ـ واردات به اروپا باید با هماهنگی REACH باشد.

منبع : ماهنامه نساجی امروز