گزارش اولین مشاهده خانواده Spionidae (کرم پرتار) در سواحل شهرستان نور- جنوب دریای خزر

خانواده Spionidae از بزرگترین خانواده های متعلق به رده پرتاران (Polychaeta) از شاخه کرمهای حلقوی (Annelidae) است. بررسی حاضر نخستین گزارش از وجود این خانواده در حوضه جنوبی دریای خزر (ساحل شهرستان نور) می باشد. اعضای این خانواده درون بستر یا روی آن زندگی می کنند و بسترهای سرشار از مواد آلی را ترجیح می دهند. این کرم ها سری مشخص، بدنی دراز و به طور واضح بند بند دارند. رنگ بدن سبز کم رنگ و سر در برگیرنده دو Palp (زواید حسی- تغذیه ای) است. از نظر تغذیه رسوب خوارند و از مواد آلی موجود در بستر تغذیه می کنند. در داخل لوله هایی ساخته شده از گل و ذرات ماسه زندگی می کنند. اندازه آنها کوچک (۱۵۰mm-۱۰) است و بومی سواحل غربی اقیانوس اطلس شمالی می باشند.
در پاییز ۱۳۸۳ در نمونه برداریهای جوامع بنتوزی در سواحل شهرستان نور که به وسیله گرب Van Veen انجام شد، تعداد زیادی کرم پرتار با ظاهری متفاوت با دیگر پرتاران دریای خزر دیده شدند. مقایسه این کرمها با دیگر کرمهای پرتار گزارش شده در دریای خزر نیز این تفاوتها را بخوبی نشان می دهد. با بررسی و مقایسه دقیق خصوصیات ریخت شناسی مشخص شد که این کرمها متعلق به خانواده Spionidae می باشند. این موضوع با تهیه و ارسال نمونه ها و عکسهایی به وسیله دکترRouse Greg پرتارشناس و کارشناس موزه جنوبی استرالیا (آدلاید) و دکتر Danny Eibye-Jacobsen کارشناس موزه جانوری Universitetsparken دانمارک نیز تایید شد. مطالعات بیشتر در آزمایشگاه نشان می دهد که این کرمها درون لوله هایی سیلندری شکل و مستقیم ساخته شده از شن و گل زندگی می کنند (مشاهده مستقیم روی کرمهای زنده) و بدن آنها دراز و سبز رنگ است. سر در این کرمها واضح است و روی آن یک جفت چشم، یک جفت پالپ و دهان وجود دارد که اکثرا در هنگام بررسی آزمایشگاهی، پالپها کنده می شوند. مخرج در انتهای بدن است و تنفس به وسیله آبششهایی پر مانند صورت می گیرد. مقایسه این نتایج با منابع موجود دیگر نیز اطلاعات به دست آمده از این تحقیق را تایید می کند.

مهرشاد طاهری
سیدجعفر سیف آبادی
بهروز ابطحی
مریم یزدانی فشتمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی