شـهروندی و زنـدگـی الکـترونیـکی

این روزها به کار بردن واژه الکترونیک به دنبال هر کلمه‌ای، کاملاً عادی است. هرچند هنوز در کشور ما بسیاری از پروژه‌های الکترونیکی عملیاتی نشده و زیر ساخت‌های لازم برای اجرای آنها فراهم نشده است، اما دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، شهروند الکترونیک و بسیاری از الکترونیک‌های دیگر واژه‌هایی است که حداقل به گوش آشنا هستند. دولت الکترونیکی پیش نیاز تحقق تجارت الکترونیکی است. از سوی دیگر تحقق دولت الکترونیکی در کشور نیازمند مشارکت شهروندان الکترونیکی است که نقش موثری را در رسیدن به اهداف مورد نظر ایفا می‌کند.
امروزه بسیاری از خدمات و سرویس‌های بخش دولتی و خصوصی به صورت اینترنتی ارائه می‌شوند و در آینده‌ای نه چندان دور اغلب این خدمات تنها به روش الکترونیک در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. بنابراین مهارت‌های شهروند الکترونیک بیش از هر چیز برای حضور مؤثر فرد در جامعه و حفظ حقوق شهروندی مورد نیاز است.
ضمن این که آموزش مهارت‌های شهروند الکترونیکی پیش نیاز کسب هر نوع تخصص حرفه‌ای و کارشناسی در زمینه فناوری اطلاعات و رایانه خواهد بود.
براساس استاندارد، شهروند الکترونیکی کسی است که از حداقل دانش لازم درباره مفاهیم پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات برخوردار است، توانایی برقراری ارتباط با اینترنت و ارسال و دریافت پیام‌های الکترونیکی از طریق پست الکترونیک (ایمیل) را دارد و همچنین اطلاعات، خدمات و کالاهای مورد نیاز خود را از طریق اینترنت جستجو می‌کند. و یا به بیان واضح‌تر شهروند الکترونیکی کسی است که از توانایی لازم برای کار با رایانه برخوردار باشد و بتواند در امور روزمره زندگی خود از قبیل برقراری ارتباط با دیگران، خرید و فروش، تعاملات بانکی، استخدام، مسافرت، تفریح، درمان و... از رایانه استفاده کند. امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان اغلب شهروندان ویژگی‌های یک شهروند الکترونیک را دارند و لزوم چنین تحول بزرگی به‌طور عمیق و گسترده در کشور ما نیز احساس می‌شود.
پیام پنهان در شهروند الکترونیکی این است: «بزودی اگر یک شهروند الکترونیک نباشید، اساساً شهروند به حساب نمی‌آیید».
بنابراین تمام کسانی که می‌خواهند در عصر حکمرانی اطلاعات ،زندگی موفقی داشته باشند، نیازمند فراگیری مهارت‌های لازم در فناوری اطلاعات هستند.
امروزه شهروندی الکترونیک دارای مزایا و فواید بی‌شماری است که می‌توان به چند مورد آن اشاره کرد. کاهش خطرات ناشی از ترددهای زاید درون‌شهری و برون‌شهری، توانایی کنترل منطقی دسترسی فرزندان به اینترنت، کاهش ترافیک و به تبع آن آلودگی هوا، توانایی خریدهای راحت‌تر و بهتر.
بنابراین هر شهروند ایرانی که باید وارد این فضای مجازی شود نیاز به آمادگی‌های ویژه دارد، که بخش بزرگی از این مسئولیت به عهده نهادهای آموزشی و تربیتی است که شاید بتوان مدارس را درصدر آنها قرار داد. براساس بررسی‌های به عمل آمده آموزش رفتار شهروندی یکی از مهم‌ترین آموزش‌هایی است که با توجه به مولفه‌های امروز جهان در عصر ارتباطات، بیش از هر آموزش دیگر نیاز به آن احساس می‌شود.

شهیندخت ده‌بزرگی

منبع : روزنامه اطلاعات