چگونگی برخورد با بیماری آسم

● آنچه باید درباره آسم بدانید
جهت آگاهی هر چه بیشتر خانواده‌ها از چگونگی برخورد با بیماری آسم، در گفت‌وگویی با پزشکان متخصص، سوالاتی که بیماران مبتلا راجع به این بیماری را داشتند با آنان مطرح کرد، که در ذیل به صورت پرسش و پاسخ درج می‌شود:
● برای کمک به بیمار مبتلا به آسم چه می توان انجام داد؟
آگاهی نسبت به بیماری و درمان آن کلید اصلی کنترل آسم است. در این باره لازم است از پزشک و افراد مرتبط اطلاعات لازم را کسب کنید و بایدها و نبایدها را بیاموزید، داروهای توصیه شده را بشناسید و به ویژه در مورد کودکان از مصرف درست و به موقع آنها مطمئن شوید که خود بهترین کمک به بیمار مبتلا به آسم است.
● چه اقداماتی برای بهبود محیط زندگی بیماران مبتلا به آسم می توان انجام داد؟
تهویه مناسب و کافی محیط زندگی این بیماران اهمیت فراوان دارد. رعایت نظافت و پاکیزگی به ویژه در قسمت کف اتاقها بسیار مهم است. در این رابطه کف پوش‌های چوبی، سرامیک و مشابه آن مناسب‌تر از فرش و موکت هستند چون پوشش و کرک فرشها سبب تجمع گرد وخاک، هیره‌ها و سایر آلرژنها می‌شوند. اجتناب از نگهداری حیوانات مودار مانند سگ، گربه، خرگوش، موش و مشابه آنها در محیط خانه توصیه می شود، حتی اگر تست پوستی بیمار نسبت به آنها منفی باشد. نگهداری این حیوانات در خانه سبب افزایش سایر آلرژنها از جمله هیره‌ها نیز می‌شود. به عبارت دیگر نگهداری حیوانات در محیط خانه افراد مبتلا به آسم علمی و منطقی نیست. اجتناب از مواد خوشبو کننده و عطریات تند و تیز، عدم نگهداری گلهای معطر از توصیه‌های بهداشتی در مورد بیماران مبتلا به آسم است چون این مواد غالبا از محرکهای آسم به شمار می‌روند.
استعمال سیگار در محیط های سربسته اکیداً ممنوع و از حضور افراد مبتلا به آسم به ویژه کودکان در محیط های آلوده به دود سیگار اجتناب شود. در این رابطه بهترست حتی‌المقدور بستگان و دوستان نزدیک با بیماری آسم و عوامل محرک آن آشنا شوند تا با استفاده از مواد محرک و یا استعمال سیگار سبب تشدید علائم بیمار نشوند.
● آیا برای آسم کودکان علاج واقعی وجود دارد؟
علل بیماری آسم کاملاً شناخته شده نیستند. گاهی کودکان مبتلا به آسم برای همیشه بدون علامت می‌شوند و گاهی این امر به کمک داروها رخ می‌دهد. در هر حال این بیماری در هر زمان ممکن است عود کرده و علائم خود را نشان دهد.
آسم همیشه در یک وضعیت و شدت باقی نمی‌ماند و بیمار مبتلا به آن می‌تواند روزهای خوب یا بدی را تجربه کند. ممکن است به واسطه خاموشی طولانی علایم آسم، این تصور ایجاد شود که بیماری کاملا برطرف شده است ولی همواره باید به خاطر داشت که تماس با مواد محرک و حساسیت زا می تواند سبب عود بیماری و تکرار علائم شود.
● آیا خطر بدتر شدن آسم کودکان همراه با افزایش سن وجود دارد؟
بلی این احتمال به ویژه در کودکانی که درمان صحیح و مناسب آسم برای آنها انجام نمی شود، وجود دارد. آزمایش‌ها نشان می‌دهد که عملکرد ریوی در کودکان مبتلا به آسم درست درمان شده به طور قابل توجهی بهتر از دیگران است. همچنین بسیاری از بررسیها و تجارب پزشکی نشان می‌دهد که استفاده به موقع از داروهای مناسب برای کنترل آسم کودکان سبب پیش‌آگهی خوب و در بسیاری موارد عملکرد طبیعی ریوی این کودکان خواهد شد.
● بهترین آب و هوا برای مبتلایان به آسم کدام است؟
هیچ آب و هوای ویژه ای برای مبتلایان به آسم ایده‌آل نیست، زیرا عوامل محرک و حساسیت‌زا در بیماری آسم بسیار متنوع و فراوانند و از بیماری به بیمار دیگر تفاوت دارند. در صورت مهاجرت به مناطق جدید ممکن است عوامل محرک و حسایت‌زا کمتر یا بیشتر شوند که این امر قابل پیش‌بینی نیست. البته سطوح برخی از آلرژن‌ها مانند گرده گیاهان و هیره‌ها در ارتفاعات و مناطق کوهستانی کمتر است که در افراد حساس به آنها ممکن است سبب کاهش علائم آسم شود.
● آیا ورزشهای آرامش بخش ممکن است برای آسم مفیدند؟
اصولا یادگیری تکنیکهای آرامش بخش مانند یوگا برای کاهش اضطراب مولد یا ناشی از بیماری ها از جمله آسم و حملات آن مفید هستند.
● آیا خاموشی همیشگی بیماری آسم کودکان ممکن است؟
خاموشی کامل و همیشگی آسم کودکان بستگی به سن شروع علائم و شدت آنها در کودک دارد. تقریباً نیمی از کودکان مبتلا به آسم در سنین بلوغ بدون علامت هستند، اگر چه احتمال بروز مجدد علائم در سنین بزرگسالی از بین نمی‌رود. البته احتمال خاموشی کامل علائم در کودکان مبتلا به آسم شدید کمتر است.
● آیا آسم یک بیماری دائمی است ؟
حقیقتاً آسم یک بیماری مزمن و همیشگی است، ولی این امر به معنای وجود دائمی علائم آن نیست. چه بسا بیمارانی که سالهای متمادی هیچگونه علائمی از آن را تجربه نکنند به عبارت دیگر بیماری ایشان تحت کنترل و یا خاموش باشد و این امر می‌تواند با کمک دارو و یا بدون آن باشد که خود مربوط به شدت بیماری و نوع آسم است .
● آیا داروها می‌توانند محرکی برای بیماری آسم باشند؟
تعداد کمی از داروها شامل آسپرین و ضد التهاب‌های دیگری از خانواده مشابه آن (NSAIDS) و داروهای مهار کننده گیرنده بتا (بتابلوکرها مانند پروپرانولول) می‌توانند سبب تحریک بیماری آسم و علائم آن شوند، که خوشبختانه این داروها در کودکان کمتر استفاده می شوند. در صورت بدتر شدن علائم بیماری آسم پس از شروع مصرف یک داروی خاص، بهتر است بلافاصله با پزشک معالج تماس گرفته شود.
● آیا تغییرات هوا می‌تواند سبب تحریک آسم شود؟
بلی، تغییرات ناگهانی هوا(مانند توفان، بادهای سرد و افزایش رطوبت) می‌تواند سبب تحریک علائم آسم و تشدید آنها به ویژه در کودکان شود. برخی از این تغییرات با سایر محرک ها مانند افزایش غلظت گرده گیاهان همراه می‌شوند. برخی از عوامل دیگر مانند هوای سرد مستقیماً سبب تحریک مجاری هوایی ملتهب می شوند.
● آیا عفونتها می‌توانند سبب تحریک آسم شوند؟
بلی. عفونت‌های تنفسی ویروسی، مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا می‌توانند سبب تحریک علائم آسم، به ویژه در کودکان شوند. لذا توصیه می‌شود که بیماران مبتلا به آسم حتی‌المقدور از تماس با افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی و سرماخوردگی اجتناب کنند. همچنین استفاده از واکسن سرماخوردگی برای این بیماران می‌تواند مفید باشد.
● آیا آسم یک بیماری روحی ـ روانی است ؟
نه، آسم یک بیماری روانی نیست، بلکه بیماری مزمن و التهابی است که منجر به افزایش تحریک‌پذیری و حساسیت مجاری هوایی، به ویژه در صورت عدم درمان صحیح می‌شود. اگرچه آسم یک بیماری روانی نیست، خنده‌های شدید، گریه، عصبانیت و ترس می‌توانند سبب بروز یا تشدید علائم آن شوند.
● آیا تصفیه‌کننده‌های هوا برای آسم مفید هستند؟
پاسخ به این سؤال کاملا روشن نیست. در صورت نداشتن امکانات دیگر برای کاهش عوامل محرک و آلرژی‌زا، امتحان دستگاههای تصفیه‌کننده هوا ممکن است مفید باشد در این صورت بسته نگه داشتن در و پنجره های اتاق هایی که این دستگاهها در آن قرار می گیرند، توصیه می شود.
● بهترین وضعیت بیمار برای تنفس در هنگام وقوع حملات آسم کدام است؟
اصولاً بیمار در هنگام بروز مشکل تنفسی از جمله حمله آسم، خود بهترین وضعیت را برای راحت تر نفس کشیدن انتخاب کند. معمولاً وضعیت خوابیده در اینگونه موارد تنفس را برای اغلب بیماران مشکل‌تر می‌کند و حالت لمیده یا نشسته با تکیه بر صندلی راحتی، تنفس را برای ایشان آسانتر می‌کند.

گردآوری: داود مختاری

منبع: ایسنا(۱۳۸۴ )

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان