کوکی، راز پنهان در مرورگرهای اینترنتی

تقریبا تمام سایت هایی كه بازدید می كنید اطلاعاتی را در قالب یك فایل كوچك متنی (Text) بر روی كامپیوتر شما ذخیره می كنند به این فایل كوكی می گویند متل ذخیره شدن این فایل در فولدر Temporary Internet Files در اینترنت اكسپلورر و در نت اسكیپ در فولدر Cashe است در اپرا و موزیلا و نسخه های قدیمی تر اینترنت اكسپلورر در فولدر جدایی به نام كوكی است.انواع مختلفی از كوكی ها وجود دارد و شما در نسخه های جدیدتر وب بروسر ها این امكان را دارید كه انتخاب كنید كدام كوكی ها برروی كامپیوتر شما ذخیره شوند در صورتی كه كوكی ها را كاملا غیر فعال كنید ممكن است بعضی سایت های اینترنتی را نتوانید ببیند و یا از بعضی امكانات مثل به یاد داشتن شناسه و رمز عبور شما در آن سایت محروم شوید و یا انتخاب هایی كه داشتید مثل ساعت محلی و یا دمای هوای محلی و كلا از تنظیمات شخصی ای كه در آن وب سایت انجام داده اید نتوانید استفاده كنید.
● كوكی ها چگونه مورد استفاده قرار می گیرند؟
همانطوری كه گفتیم كوكی یك فایل است كه توسط یك وب سایت برای حفظ اطلاعات بر روی كامپیوتر شما قرار می گیرد یك كوكی می تواند شامل اطلاعاتی باشد كه شما در آن سایت وارد كرده اید مانند ایمیل - آدرس - شماره تلفن و سایر اطلاعات شخصی - همچنین كوكی ها می توانند صفحات و یا كارهایی را كه در آن وب سایت انجام داده اید مثل تعداد كلیك لینك های بازدید شده و مدت بازدیدرا نیز ضبط كنند. این به سایت كمك می كند تا دفعه بعد كه به آن سایت بازگشتید اطلاعات شما را به خاطر داشته باشد و از وارد كردن تكراری اطلاعات خودداری كنید نمونه بارز این مطلب لاگ این ماندن شما در آن سایت است و یا پیغام های Welcome Back و یا حفظ تنظیماتی كه درآن سایت انجام داده اید به عنوان مثال می توان به خصوصی كردن صفحه My MSN اشاره كرد.
نكته ای را كه باید به خاطر داشته باشید این است كه هر وب سایت فقط می تواند از اطلاعاتی كه شما وارد كرده اید استفاده كند نه بیشتر مثلا اگرایمیل خود را در آن سایت وارد نكرده اید آن وب سایت نمی تواند ایمیل شما را به دست آورد و یا به سایر اطلاعات كامپیوتر شما دست یابد. مورد دیگر اینكه وب سایت ها فقط می توانند كوكی هایی را كه خود ایجاد كرده اند بخوانند و نمی توانند از سایر كوكی های موجود استفاده كنند. وقتی كه از یك وب سایت برای بار دوم بازدید می كنید آن وب سایت به دنبال كوكی مربوط به خود می گردد و در صورت وجود از آن استفاده می كند. (البته باز هم با توجه به تنظیماتی كه انجام داده اید)
● انواع كوكی ها:
▪ كوكی های پایا - دائمی presistent Cookies:
این نوع كوكی ها به عنوان یك فایل بر روی كامپیوتر شما ذخیره می شوند و بعد از بستن مرورگر اینترنتی شما پاك نخواهند شد و همچنان باقی می مانند. این كوكی ها قابلیت به روز شدن توسط سایت ایجاد كننده خود را دارند همچنین سایت اجازه دسترسی مستقیم به این كوكی ها را نیز دارد حدود ۸۰ درصد كوكی های مورد استفاده از این نوع هستند.
▪ كوكی های موقت ((Temporary Cookies
كوكی هایی هستند كه بعد از بستن مرورگر اینترنتی شما و یا خروج از سایت استفاده كننده از كوكی پاك می شوند. نوع دیگر كوكی های موقت كوكی های زمان دار هستند كه زمانی برای كار دارند و بعد از آن اصطلاحا Expire می شوند و از كار می افتند ولی پاك نمی شوند و در صورت بازدید مجدد از سایت ممكن است به روز رسانی شوند و مجددا مورد استفاده قرار بگیرند.
▪ كوكی های ناخوشایند؟ (Unsatisfactory cookies)
این كوكی ها اجازه دسترسی به اطلاعات خصوصی شما را برای استفاده دوباره بدون پرسیدن از شما دارند از این كوكی ها بیشتر در خرید های اینترنتی و سایت امن (SSL*) مورد استفاده قرار می گیرند.كوكی عبارت است از یك پیغام كه سرور به مرورگر (Browser) شما می فرستد. مرورگر شما این پیغام را در یك فایل متنی (Text) ذخیره می كند.
پس از آن هر بار كه شما به آن سرور مراجعه می كنید (یعنی یك صفحه از وب سایتی را كه روی آن سرور قرار دارد باز می كنید.) یا به عبارت دیگر هر بار كه مرورگر شما (مثلاً اینترنت اكسپلورر) در خواست یك صفحه از آن سرور می كند این پیغام را به آن سرور باز می گرداند.هدف اصلی كوكی ها شناسایی كاربران است تا تنظیماتی را كه كاربر بنا بر سلیقه خود دفعه قبل روی یك وب سایت مثلاً یاهو انجام داده اكنون هم بتواند صفحه را با همان تنظیمات دفعه قبل برایش باز كند.
برای مثال فرض كنید در Hotmail یك ایمیل درست كرده اید و اكنون بعد از چند روز دوباره وارد سایت Hotmail می شوید تا با وارد كردن ID (یا شناسه) و پسورد وارد ایمیل خود شوید و مشاهده می كنید كه با باز شدن صفحه ID شما از قبل نوشته شده است یا حتی اگر از قبل این امكان را ایجاد كرده باشید پسورد شما هم وارد شده فقط كافیست اینتر را بزنید و وارد ایمیل خود شوید.
و زمانیكه در گوگل زبان خود را انتخاب می كنید و دفعه بعد كه وارد گوگل می شوید و زبان مورد نظر شما به طور اتوماتیك انتخاب شده است همه این كارها و بسیاری از كارهای دیگر اینچنینی بوسیله كوكی ها انجام می شود در حقیقت از طریق كوكی ها سرور وب صفحات را مطابق عادت و سلیقه شما باز می كند و به این طریق در وقت و حوصله شما صرفه جویی می شود.
● مشكلات كوكی ها
كوكی ها مكانیزم كاملی برای شناسایی نیستند، ولی كارهایی را ممكن می سازند كه شاید بدون آنها انجام همین كارهای ساده غیر ممكن بود. در اینجا به بررسی چند مشكل كه از كارایی كوكی ها می كاهد می پردازیم.
افراد معمولاً از كامپیوتر ها به طور مشترك استفاده می كنند. هر كامپیوتری كه در یك مكان عمومی مانند محل كار یا حتی در خانه معمولاً به طور اشتراكی چند نفر از آن استفاده می كنند. و چندین نفر در زمان های مختلف بوسیله این كامپیوتر به اینترنت متصل می شوند. كوكی ها نمی توانند نیاز همه آنها را همزمان برآورده كنند.فرض كنید از یك مكان عمومی مانند یك كافی نت در حال خرید از یك فروشگاه اینترنتی هستید.
این فروشگاه اینترنتی روی كامپیوتری كه از آن برای خرید استفاده می كنید یك كوكی قرار می دهد تا اگر بار دیگر وارد این فروشگاه اینترنتی شدید حساب شما را استفاده كند. فروشگاههای اینترنتی معمولاً در این زمینه بسیار هشدار می دهند.
یا فرض كنید كه شما با استفاده از كامپیوتر شخصی همسرتان از فروشگاه اینترنتی آمازون خرید كرده اید و حال اگر همسرتان بعد از شما برای خرید وارد آمازون شود فقط با یك كلیك می تواند خرید كند البته با حساب شما!در یك كامپیوتر با سیستم عاملی مانند ویندوز NT یا یونیكس كه حسابها به طور مناسب و درست در اختیار كاربران قرار می گیرند كمتر این مشكلات پدید می آیند.
اگر كوكی ها پاك شوند.
اگر شما با مرورگر خود (مانند اینترنت اكسپلورر) مشكل دارید. و از شركت پشتیبانی كننده این مرورگر كمك بخواهید ممكن است اولین چیزی كه به شما بگویند تا انجام دهید پاك كردن temporary Internet files یا همان فایلهای موقت اینترنتی در شاخه ویندوز باشد. زمانیكه این كار را می كنید تمام كوكی ها را از دست می دهید و اگر سایتی را كه قبلاً بازدید كرده اید بعد از این عمل دوباره بازدید كنید آن سایت شما را به عنوان یك كاربر جدید فرض خواهد كرد و برای شما یك كوكی جدید می فرستد.
و به همین علت است كه بعضی از سایتها از شما می خواهند كه در آنهاثبت نام كنید (یا اصطلاحاً رجیستر شوید.) چون اگر با یك كلمه كاربری (User Name) و یك كلمه عبور (Password) شما می توانید وارد حوزه شخصی خود در آن سایت شوید حتی اگر فایل كوكی را از دست داده باشید.
افراد زیادی در روز از بیش از یك كامپیوتر برای دستیابی به اینترنت استفاده می كنند. به عنوان مثال اگر شما یك كامپیوتر در محل كار و یك كامپیوتر در خانه و یك لپ تاپ برای خارج از این دو محل استفاده می كنید برای هر كامپیوتری كه با آن به یك وب سایت متصل می شوید كوكی های جداگانه برای هر كامپیوتر ارسال می شود و این سبب می شود كه تنظیمات خود را برای هر كامپیوتر به طور جداگانه انجام دهید كه خسته كننده است.حل مشكلات مذكور احتمالاً به همین سادگی ها هم نیست مگر اینكه از كاربر خواسته شود در سایت مذكور ثبت نام كند.

منبع : روزنامه ابرار