سرطان ریه

سرطان ریه در مراحل اولیه هیچ نشانه ای ندارد و بیماران اغلب زمانی به پزشک مراجعه می کنند که بیماری در مراحل پیشرفته قرار دارد . شاید به همین دلیل باشد که سرطان ریه کشنده ترین سرطان انسان محسوب می شود . ۸۶ درصد بیماران مبتلا به این سرطان در فاصله ی ۵ سال از زمان تشخیص جان خود را از دست می دهند . سرطان ریه در سراسر دنیا شایع ترین علت مرگ بیماران مبتلا به سرطان در هر دو جنس است .
سرطان ریه چه نشانه هایی دارد ؟
همان طور که پیش تر نیز اشاره شد ، متأسفانه سرطان ریه در مراحل ابتدایی هیچ نشانه ای از خود بروز نمی دهد و اغلب بیماران زمانی به پزشک مراجعه می کنند که سرطان در مراحل پیشرفته قرار دارد . با این حال آگاهی از نشانه های شایع این بیماری سبب می شود که این سرطان مهلک در ابتدایی ترین و درمان پذیرترین مرحله ی ممکن تشخیص داده شود .
شایع ترین نشانه سرطان ریه سرفه است که در صورت تهاجم تومور به لایه ی پوشاننده ی مجاری تنفسی به وجود می آید ؛ با این حال ،‌علایم زیر هم می توانند نشانه ی وجود یک توده در ریه باشند و در صورت بروز هر کدام باید حتماً به پزشک مراجعه کنید :
افزایش تعداد یا شدت سرفه در فرد سیگاری
سرفه به همراه خلط خونی ، حتی اگر میزان خون اندک باشد
درد مبهم یا مشخص درقفسه سینه
تنگی نفس در اثر فعالیت
خشونت یا تغییر صدا که بیشتر از ۲ هفته طول کشیده باشد
عفونت های مکرر ریه و مجاری تنفسی
بروز خس خس سینه به صورت حاد
سرطان ریه ممکن است با یک سری علایم غیر اختصاصی مانند ضعف ، خستگی ، کاهش وزن و کاهش اشتها و علایم تهاجم به قسمت های دیگر بدن مانند درد استخوان و سردرد نیز همراه باشد . کشف سریع و درمان زود هنگام این بیماری در بقا و بهبود کیفیت زندگی بیمار نقش بسیار مفیدی دارد .
چرا سرطان ریه ایجاد می شود ؟
علت ایجاد سرطان در همه جای بدن یکسان است . در سیستم کنترل تقسیم سلول های قسمتی از بدن اختلال ایجاد می شود . این اختلال ممکن است به صورت خود به خودی یا در اثر عوامل ناشناخته و یا در بیشتر موارد به علت تماس سلول با یک سری عوامل مخرب و زیان بار که به عوامل سرطان زا مشهور هستند ، ایجاد شود . مهم ترین عامل سرطان زایی که سبب تغییرات سرطانی سلولهای ریه می شود ترکیبات زیان بار مختلف موجود در دود سیگار هستند . مصرف سیگار هنوز هم مهم ترین عامل خطر ابتلا به سرطان ریه محسوب می شود . خطر ابتلا به سرطان ریه با افزایش مقدار و مدت تماس با دود تنباکو افزایش می یابد و هر چه سن شروع مصرف سیگار پایین تر باشد ، خطر ابتلا بیشتر است . دانشمندان از حاصل ضرب تعداد پاکت سیگار در روز ضرب در تعداد سالهایی که فرد سیگار کشیده است ، استفاده می کنند . به عنوان مثال کسی که به مدت ۲۰ سال روزی ۱ پاکت سیگار کشیده است از نظر خطر ابتلا به سرطان ریه با کسی که به مدت ۱۰ سال روزی ۲ پاکت کشیده است ، برابر است . به صورت کلی برآورد می شود که افراد سیگاری ۱۳ برابر افراد غیرسیگاری در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند . این مقدار برای فردی که به مدت ۲۰ سال روزی ۲ پاکت سیگار مصرف کرده است ، به ۷۰ برابر می رسد .
مطالعات متعدد هم چنین نشان داده اند که خانم های سیگاری بیشتر از آقایانی که همان مقدار سیگار می کشند به سرطان ریه مبتلا می شوند . این افزایش ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر خانمها به مواد سرطان زای موجود در دود سیگار باشد .
دومین علت شایع ابتلا به سرطان ریه گاز رادون است . رادون گاز بی رنگ و بی بویی است که از تجزیه ی طبیعی اورانیوم در آب ، خاک و مصالح ساختمانی قدیمی در زیرزمین ساختمانهای قدیمی تولید می شود . تنفس گاز رادون با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه مربوط شناخته شده است .
آلودگی هوای شهرهای صنعتی از دیگر عوامل مؤثر در بروز این سرطان مهلک است . مطالعات انجام شده در ایران نشان داده است که میزان بروز سرطان های ریه غیروابسته به سیگار در ایران بیشتر از امار سایر کشورهاست . محققین علت احتمالی این تفاوت را آلودگی هوای شهرهای بزرگ ایران و وجود مقدار بیشتر مواد سرطان زای ناشی از مصرف سوخت های غیر استاندارد می دانند . تماس های شغلی با ترکیباتی مانند آزبست ، کلرید وینیل ، نیکل ، کروم و هیدروکربن های آروماتیک نیز از دیگر عوامل خطر ساز ابتلا به سرطان ریه به شمار می روند .
چگونه می توان این سرطان مهلک را تشخیص داد ؟
تا کنون هیچ روش استانداردی برای بیماریابی و تشخیص سرطان ریه در مراحل اولیه معرفی نشده است . برخی از دانشمندان انجام یک تکنیک جدید تصویربرداری به نام « سی تی اسکن اسپایرال » را در سنین بالای ۵۰ سال و یا در افراد پر خطر پیشنهاد کرده اند ؛ ولی ، هنوز اتفاق نظری در این باره وجود ندارد . شاید انجام یک عکس ساده ی قفسه سینه در سنین بالای ۵۰ سال و یا در افراد سیگاری و از همه مهم تر ، توجه به علایم هشدار دهنده ی سرطان ریه ، مؤثرترین روش فعلی شناسایی زودرس این بیماری باشد .
سرطان ریه چگونه درمان می شود ؟
سرطان ریه به دلیل غنی بودن سیستم خون رسانی و لنفاوی ریه ها به راحتی می تواند به اندام های مجاور یا دوردست ،‌ دست اندازی کند ( متاستاز ) . در این موارد شانس بقای بیمار بسیار پایین است . حتی در مواردی که هیچ متاستازی وجود ندارد ، حدود نیمی از بیماران در فاصله ی ۵ سال از زمان تشخیص جان خود را از دست می دهند ؛ با این حال ، پزشک متخصص سرطان بعد از شناسایی نوع سرطان ریه و با در نظر گرفتن عوامل متعدد دیگر ، یکی از ۳ روش معمول شیمی درمانی ، رادیو تراپی و جراحی و یا ترکیبی از این سه را برای درمان بیمار خود در پیش می گیرد .
فراموش نکنید که هیچ گاه برای ترک سیگار دیر نیست .
ترک سیگار در بیمارانی که سال ها سیگاری بوده اند ، خطر ابتلا به سرطان ریه را به طرز چشمگیری کاهش میدهد
و هر چه مدت زمان ترک سیگار طولانی تر شود ، این خطر بیشتر کاهش می یابد ؛ به طوری که حدود بعد از ۲۰ سال ترک کامل سیگار ، خطر ابتلا به سرطان ریه تقریباً برابر با یک فرد غیرسیگاری می شود .

منبع : واحد مرکزی خبر