سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا


زن‌ در اولویت‌ نفقه‌ برای‌ مردان‌ است‌


زن‌ در اولویت‌ نفقه‌ برای‌ مردان‌ است‌
نفقه‌ یکی‌ از مواردی‌ است‌ که‌ همیشه‌ مورد بحث‌ وکلای‌ مدافع‌ دادگاه‌ خانواده‌ بوده‌ و هست‌. اما نفقه‌ فقط‌ پرداخت‌ هزینه‌های‌ زندگی‌ زن‌ توسط‌ شوهر نیست‌ و این‌ مساله‌ از سوی‌ والدین‌ نیز باید صورت‌ گیرد، یعنی‌ پدر نیز موظف‌ به‌ پرداخت‌ نفقه‌ فرزندان‌ خود است‌. درعقد دایم‌ طبق‌ ماده‌ ۱۱۰۶ قانون‌ مدنی‌ نفقه‌ زن‌ به‌ عهده‌ شوهراست‌. و در تعریف‌ نفقه‌ می‌توان‌ گفت‌: طبق‌ ماده‌ ۱۱۰۷ قانون‌ مدنی‌ «نفقه‌ عبارت‌ است‌ از همه‌ نیازهای‌ متعارف‌ و متناسب‌ با وضعیت‌ زن‌ از قبیل‌ مسکن‌، البسه‌، غذا، اثاث‌ منزل‌ و هزینه‌های‌ درمانی‌ و بهداشتی‌ درصورت‌ عادت‌ با احتیاج‌ به‌ واسطه‌ نقصان‌ یا مرض‌». زن‌ می‌تواند درصورت‌ استنکاف‌ شوهر از دادن‌ نفقه‌ به‌ محکمه‌ رجوع‌ کند که‌ در این‌ صورت‌ محکمه‌ میزان‌ نفقه‌ را معین‌ و شوهر را به‌ دادن‌ آن‌ محکوم‌ می‌نماید. ماده۱۱۱۱
هرگاه‌ مادرهم‌ زنده‌ و قادر به‌ انفاق‌ نباشد با رعایت‌ الا قرب‌ نالا قرب‌ به‌ عهده‌ اجداد و جدات‌ مادری‌ و جدات‌ پدری‌ واجب‌ النفقه‌ است‌ و اگر چند نفر از اجداد وجدات‌ مزبور ازحیث‌ درجه‌ مساوی‌ باشند نفقه‌ را باید به‌ حصه‌ تساوی‌ تادیه‌ کنند. در ماده‌ ۱۱۹۷ قانون‌ مدنی‌ «کسی‌ ملزم‌ به‌ انفاق‌ است‌ که‌ متمکن‌ ازدادن‌ نفقه‌ باشد یعنی‌ بتواند نفقه‌ بدهد بدون‌ اینکه‌ از این‌ حیث‌ در وضعیت‌ معیشت‌ خود دچار مضیقه‌ گردد و برای‌ تشخیا تمکین‌ باید کلیه‌ تعهدات‌ و وضع‌ زندگانی‌ شخصی‌ او در جامعه‌ درنظر گرفته‌ شود». «در روابط‌ بین‌ اقارب‌ فقط‌ اقارب‌ نسبی‌ درخط‌ عمودی‌ اعم‌ از صعودی‌ و نزولی‌ ملزم‌ به‌ انفاق‌ یکدیگرند» نفقه‌ اولاد برعهده‌ پدر است‌. پس‌ از فوت‌ پدر یا عدم‌ قدرت‌ او انفاق‌ برعهده‌ اجداد پدری‌ است‌ با رعایت‌ الاقرب‌ فالاقرب‌ و درصورت‌ نبودن‌ پدر و اجداد پدری‌ یا عدم‌ قدرت‌ آنها نفقه‌ برعهده‌ مادر است‌ . برطبق‌ ماده‌ ۱۲۰۶ قانون‌ مدنی‌ زوجه‌ در هر حال‌ می‌تواند برای‌ نفقه‌ زمان‌ گذشته‌ خود اقامه‌ دعوی‌ نماید و طلب‌ او از بابت‌ نفقه‌ مزبور ممتاز بوده‌ و درصورت‌ ورشکستگی‌ شوهر،زن‌ مقدم‌ برفرمان‌ خواهد بود ولی‌ اقارب‌ فقط‌ نسبت‌ به‌ آتیه‌ می‌توانند مطالبه‌ نفقه‌ نمایند. اولویت‌ اول‌ در پرداخت‌ نفقه‌ با زن‌ است‌، پس‌ از آن‌ باید دید اولویت‌ پرداخت‌ نفقه‌ با کیست‌ ؟
اگر اقارب‌ واجب‌ النفقه‌ متعدد باشد مثلا فردی‌ هم‌ پدر و هم‌ مادر دارد و هم‌ اولاد دارد و آن‌ فرد نتواند نفقه‌ همه‌ آنها رابدهد اقارب‌ درخط‌ عمودی‌ نزولی‌ مقدم‌ بر اقارب‌ درخط‌ عمودی‌ صعودی‌ خواهند بود . یعنی‌ نفقه‌ فرزندان‌ مقدم‌ بر نفقه‌ والدین‌ است‌ . همان‌ طور که‌ گفته‌ شد : در هر صورت‌ مرد باید نفقه‌ زن‌ را بپردازد و درصورت‌ عدم‌ توانایی‌ برعهده‌ او باقی‌ خواهد ماند .
ولی‌ شرط‌ پرداخت‌ نفقه‌ فرزندان‌ و والدین‌ و سایر اشخاص‌ واجب‌ النفقه‌ دیگر این‌ است‌ که‌ مرد توانایی‌ پرداخت‌ نفقه‌ آنها را داشته‌ باشد بدون‌ اینکه‌ از این‌ حیث‌ در وضعیت‌ معیشت‌ خود دچار مضیقه‌ شود و آنها هم‌ ندار بوده‌ و نتوانند وسیله‌ اشتغال‌ به‌ شغلی‌، وسایل‌ معیشت‌ خود را فراهم‌ سازند. مثلا اگر اولاد کبیر هستند و می‌توانند خود با کسب‌ و کار زندگی‌ خود را بگذرانند ، پدر مکلف‌ به‌ پرداخت‌ نفقه‌ آنها نیست‌ گرچه‌ توانایی‌ پرداخت‌ را حتی‌ بدون‌ اینکه‌ خود در مضیقه‌ قرار گیرد داشته‌ باشد . درصورتی‌ که‌ در فرض‌ سوال‌ پدر نتواند نفقه‌ فرزندان‌ را بپردازد و یا پدرفوت‌ کرده‌ باشد نفقه‌ فرزند برعهده‌ اجداد پدری‌ او یعنی‌ پدربزرگ‌ پدری‌ او و هر چه‌ بالاتر برود ، خواهد بود و در صورتی‌ که‌ اجداد پدری‌ هم‌ نباشند یا نتوانند نفقه‌ بپردازند، برعهده‌ مادر خواهد بود و در صورتی‌ که‌ مادر هم‌ نباشد یا نتواند بپردازد برعهده‌ جدات‌ پدری‌ و اجداد و جدات‌ مادری‌ یعنی‌ مادربزرگ‌ پدری‌ و مادربزرگ‌ مادری‌ و پدربزرگ‌ مادری‌ خواهد بود.
بنابراین‌ نفقه‌ به‌ ترتیب‌ برعهده‌ اول‌ پدر ، دوم‌ پدربزرگ‌ پدری‌ و هر چه‌ بالاتر برود سوم‌ مادر، چهارم‌ مادربزرگ‌ پدری‌ و مادربزرگ‌ و پدربزرگ‌ مادری‌ خواهد بود. این‌ موضوع‌ به‌ صراحت‌ در ماده‌ ۱۱۹۹ قانون‌ مدنی‌ آمده‌ است‌. نفقه‌ زن‌ باید تناسب‌ باشئون‌ زن‌ و وضعیت‌ او پرداخته‌ شود درحالی‌ که‌ نفقه‌ اشخاص‌ واجب‌ النفقه‌ من‌ جمله‌ اولاد و پدر و مادر به‌ قدر رفع‌ حاجت‌ آنها با در نظر گرفتن‌ درجه‌ استقامت‌ منفق‌ پرداخت‌ خواهد شد.
همچنین‌ نفقه‌ زن‌ شامل‌ هر نوع‌ احتیاج‌ است‌. نفقه‌ اشخاص‌ واجب‌ النفقه‌ من‌ جمله‌ فرزندان‌ صرفا عبارت‌ است‌ از مسکن‌ ، البسه‌ ،غذا و اثاث البیت‌ و شامل‌ موارد دیگر نخواهد شد این‌ موضوع‌ درمواد ۱۱۰۷و۱۲۰۴ قانون‌ مدنی‌ بیان‌ شده‌ است‌ . لازم‌ به‌ ذکر است‌ : طبق‌ قانون‌ تامین‌ وسایل‌ و امکانات‌ تحصیل‌ اطفال‌ وجوانان‌ ایرانی‌ مصوب‌ ۳۰/۳/۱۳۵۳ و اصلاحات‌ بعدی‌ آن‌ در سال‌ ۱۳۵۵ هزینه‌ تحصیل‌ فرزندان‌ تا سن‌ ۱۸سال‌ به‌ عهده‌ پدر یا مادر یا سرپرست‌ قانونی‌ آنها به‌ ترتیب‌ خواهد بود. محمدحسین‌ مستشار محاکم‌ دادگاه‌ تجدید نظر درخصوص‌ ضروری‌ بودن‌ نفقه‌ به‌ خبرنگار ما گفت‌: نفقه‌ به‌ یکی‌ از سبب‌های‌ سه‌ گانه‌ واجب‌ است‌ ۱ زوجیت‌ ۲ قرابت‌ ۳ ملکیت‌ و شرط‌ نفقه‌ زوجه‌ این‌ است‌ که‌ زن‌ دایمی‌ باشد و اگر منقطع‌ باشد نفقه‌ واجب‌ نیست‌ و اینکه‌ در اطاعت‌ همسرش‌ نیز باشد ولی‌ اگر ناشزه‌ بود دراطاعت‌ همسرش‌ نباشد نفقه‌ به‌ او تعلق‌ نمی‌ گیرد. محمد حسین‌ دلدار یکی‌ از دلایل‌ نفقه‌ را حق‌ همسر می‌داند و معتقد است‌: نفقه‌ حق‌ همسر است‌ که‌ می‌تواند از شوهرش‌ بگیرد وچون‌ دراطاعت‌ و تمکین‌ زوج‌ می‌باشد به‌ همین‌ دلیل‌ می‌تواند آن‌ را بگیرد و حتی‌ می‌تواند از درآمد خودش‌ هم‌ در زندگی‌ مشترک‌ خرج‌ نکند وحتی‌ اگر دارای‌ شغل‌ شرافتمندانه‌یی‌ نیزباشد وچون‌ درتمکین‌ زوج‌ برای‌ مسائل‌ زناشویی‌ می‌باشد نفقه‌ حق‌ اوست‌ و باید تسلیم‌ نماید . کار خانه‌داری‌ و.... مخصوص‌ زن‌ است‌ و فقط‌ مساله‌ تمکین‌ می‌باشد که‌ به‌ او تعلق‌ می‌گیرد و در حیث‌ خوراک‌ و پوشاک‌ و مسکن‌ نیز به‌ او تعلق‌ می‌گیرد.
وی‌ همچنین‌ در تعریف‌ نفقه‌ افزود: نفقه‌ عبارت‌ است‌ از مسکن‌ و البسه‌ و غذا و اثاث البیت‌ که‌ بطور متعارف‌ با وضعیت‌ زن‌ متناسب‌ باشد درصورت‌ عادت‌ زن‌ به‌ داشتن‌ خادم‌ یا احتیاج‌ او به‌ واسطه‌ مرض‌ یا نقصان‌ اعضا. وی‌ همچنین‌ گفت‌: زن‌ می‌تواند در هر زمان‌ نفقه‌ را بگیرد و به‌ اینکه‌ آیا بین‌ آنها اختلافی‌ وجود دارد یا خیر ارتباطی‌ ندارد ، بلکه‌ براثربعضی‌ از ندانم‌ کاری‌های‌ طرفین‌ وبا توقعات‌ بی‌ جا و بی‌ مورد آنهاست‌ که‌ منجر به‌ یکسری‌ از اختلافات‌ شده‌ یا حتی‌ موجب‌ جدایی‌ آنها از هم‌ می‌شود. وی‌ افزود: در هنگام‌ فوت‌ نیز هنگامی‌ که‌ در عده‌ باشد نفقه‌ تعلق‌ می‌گیرد ولی‌ مهریه‌ اش‌ را می‌تواند زن‌ کاملا دریافت‌ نماید و ارثه‌یی‌ را که‌ به‌ زوجه‌ می‌رسد، به‌ عنوان‌ طلب‌ ممتاز وصول‌ کند. وی‌ همچنین‌ درخصوص‌ شروط‌ گرفتن‌ نفقه‌ گفت‌: نفقه‌ دارای‌ شرایط‌ خاصی‌ نیست بلکه‌ هر زمان‌ که‌ بخواهد و تمکین‌ نیز باشد می‌تواند آن‌ را وصول‌ کند ولی‌ نفقه‌ اولاد تا زمانی‌ که‌ مشغول‌ تحصیل‌ هستند یا دختر ازدواج‌ نکرده‌ باشد با پدر است‌ و باید آنها را تامین‌ کند. دلدار در پایان‌ اظهار داشت‌: در صورتی‌ که‌ شوهر قادر به‌ پرداخت‌ نفقه‌ نباشد نمی‌ توان‌ او را مجبور کرد که‌ آن‌ را بپردازد و تهیه‌ نفقه‌ استطاعت‌ توانایی‌ مالی‌ است‌ و در قانون‌ مجازات‌ اسلامی‌ ماده‌ ۶۴۲ ق‌. مجازات‌ اسلامی‌ آمده‌ است‌ هرکس‌ با داشتن‌ استطاعت‌ مالی‌ نفقه‌ زن‌ خود را درصورت‌ تمکین‌ ندهد یا از تایید نفقه‌ سایر اشخاص‌ واجب‌ النفقه‌ امتناع‌ کند دادگاه‌ او را ازسه‌ ماه‌ و سه‌ روز تا۵ سال‌ حبس‌ محکوم‌ می‌کند.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید