قرن بازگشت به استفاده از داروهای گیاهی

گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌های آنها حاوی ماده موثر است. این ماده اغلب کمتر از ۱درصد وزن خشک گیاه را تشکیل می‌دهد و دارای خواص دارویی است.کاشت،داشت و برداشت این گیاهان به منظور استفاده از ماده موثره آنها انجام می‌شود.با این وجود برخی معتقد به خواص درمانی برای گیاهان دارویی نیستند یا در مورد آن اظهار تردید می‌کنند. بیشتر مردم به هنگام بیماری به سوی داروهای شیمیایی روی می‌آورند و این پرسش که داروهای گیاهی بهترند یا داروهای شیمیایی هنوز هم پاسخ قطعی‌ای نداشته است.
تردید در مورد اثربخشی گیاهان دارویی از آنجا ناشی می‌شود که نحوه آماده‌سازی داروهای گیاهی و تحویل آنها به مردم به طور صحیح انجام نمی‌گیرد و در نتیجه خواص درمانی گیاه از بین رفته و یا تقلیل می‌یابد که این امر موجب عدم تأثیر گیاه در درمان بیماری می‌شود. از جمله مواردی که باعث کاهش اثر بخشی گیاه می‌شود می‌توان به کشت در زمینی که از نظر مواد خاص مورد نیاز گیاه، دچار کمبود باشد یا عدم مبارزه صحیح با آفات و بیماری‌های گیاهان دارویی کشت شده که بعضاً، باعث کاهش مواد مؤثر گیاه یا تغییر نسبت ترکیبات مفید گیاه می‌شوند.با این حال داروهای شیمیایی از برخی جهات نسبت به داروهای گیاهی برتری دارند ولی مصرف طولانی و یا در برخی موارد مصرف مقطعی این داروها می‌تواند عوارض جانبی برجای گذارد که بعضاً، از خود بیماری نیز خطرناک ترهستند. همچنین استفاده مداوم، بی رویه و نادرست داروهای شیمیایی باعث ایجاد میکروب‌های بسیار مقاوم شده که داروهای شیمیایی بر روی آنها بی تأثیر بوده و یا کم اثرند و در نتیجه بیماران باید به سوی آنتی بیوتیک‌ها و داروهای قوی‌تری که هر روز با نام‌های جدید ارائه می‌شوند روی آورند.
در کشور ما مصرف داروهای گیاهی نسبت به آنچه در دیگر کشورها وجود دارد بسیار پائین است و چیزی در حدود ۳ درصد است. این در حالی است که اغلب پزشکان حاذق به افراد توصیه می‌کنند که در درجه اول برای درمان از داروهای گیاهی استفاده کنند چرا که این داروها در صورت استفاده مداوم خاصیت اعتیادآور و عارضه جانبی خاص دارند. اگر فرد از درمان با این نوع داروها نتیجه نگرفت، آن‌گاه می‌تواند به داروهای شیمیایی رجوع کند. در کشوری مانند چین مقدار استفاده مردم از داروهای گیاهی حدود ۷۰ درصد است اما در ایران با وجود آب و هوای غنی برای پرورش گیاهان دارویی و رشد مطلوب این گیاهان، اما به دلیل استفاده ناصحیح و نبود فرهنگ مصرف گیاهان دارویی، این آمار بسیار پائین است. یکی از دلایل استفاده اندک از داروهای گیاهی در ایران شاید خطا و اشتباهات عطاران باشد. برخی از عطاران با تشخیص‌های تجربی و اشتباه موجب سلب اعتماد مردم شده و باعث کاهش مصرف آن می‌شوند. در همین حال نقش پزشکان نیز در این مورد بی اهمیت نیست. براساس بررسی‌های انجام شده نزدیک به ۹۸ درصد از پزشکان به دلیل نداشتن شناخت کافی از داروهای گیاهی، داروهای شیمیایی را برای بیماران خود تجویز می‌کنند و مردم نیز این عمل را ناشی از مفید نبودن داروهای می‌دانند.
قفقازی درباره قیمت‌های بالای داروهای گیاهی گفت: در آینده با حمایت دولت و وارد شدن این داروها به بیمه شاهد کاهش قیمت و ورود آن به سبد مصرف خانوارها خواهیم بود. شاید لازم است که همه درباره گیاهان دارویی بیش از پیش بدانیم؛ زیرا قرن بیست‌و‌یکم قرن بازگشت به استفاده از داروهای گیاهی نام گرفته است.

دکتر احسان قرائتی
متخصص طب سوزنی

منبع : روزنامه فرهنگ آشتی