رژیم غذایی در سرطان ها

زمانی تصور می‌شد كه رژیم‌های غذایی نقشی در مرگ‌های ناشی از سرطان ندارند. امروزه محققان ثابت كرده‌اند كه رژیم غذایی روزانه افراد نقش مهمی‌‌ در پیشگیری، بروز و درمان انواع سرطان‌ها ایفا می‌كند. با پذیرش این حقیقت كه انسان هر روزه ملزم به مصرف غذا می‌باشد و به دلیل تعداد و تنوع سرطان‌هایی كه بطور بالقوه با رژیم غذایی در ارتباط هستند، می‌توان گفت كه «در حدود یك سوم سرطانهایی كه در نهایت منجر به مرگ می‌شوند با آنچه كه می‌خوریم در ارتباط هستند».
بدون شك استعداد ابتلا به سرطان در افراد مختلف به دلیل تفاوت‌های زمینه‌ای و ذاتی با یكدیگر متفاوت است و علاوه بر ویژگی‌های وراثتی، ‌عوامل بیرونی نیز در ایجاد سرطان‌ها تاثیر بسزایی دارند. با وجود شیوع روزافزون سرطان در سراسر دنیا هر روزه خبرهای امیدوار كننده‌ای درباره این بیماری‌ها می‌شنویم. اگر نمی‌توانیم در عوامل محیطی خود تغییری ایجاد كرده و یا اگر نمی‌توانیم بر محیط زیست و عوامل تهدیدكننده موجود در آن غلبه كنیم، اما می‌توانیم با اصلاح و متعادل ساختن الگوهای غذایی خود در طول زندگی احتمال ابتلا به سرطان را در خود به میزان قابل ملاحظه‌ای كاهش دهیم.
بین تغذیه و رژیم غذایی با سرطان ارتباطی پیچیده وجود دارد. غذایی كه می‌خوریم به طور بالقوه می‌تواند حاوی مواد سرطان‌زا و پیش‌ساز سرطان و یا بالعكس دارای مواد ضدسرطانی باشد.
ماهیت سرطان و ارتباط آن با رژیم غذایی در مناطق مختلف متفاوت است. از این رو نمی‌توان دستورالعمل‌های یكسان را برای تمام مردم پیشنهاد كرد. به طور مثال در كشورهای صنعتی شمال آمریكا و اروپا مشكل بیش‌بود تغذیه‌ای (over nutrition) در بروز سرطان‌ها مطرح می‌باشد و بنظر می‌رسد كه رژیم‌های پرچربی و پركالری رایج در این كشورها با شیوع روزافزون انواع مختلف سرطانها در ارتباط باشد. در مقابل، ماهیت مشكل در كشورهای در حال توسعه اساساً متفاوت است. آنچه كه در این كشورها مساله‌ساز می‌باشد كمبودهای تغذیه‌ای (Under Nutrition) و محدودیت تنوع در الگوی غذایی است. در چنین الگویی میزان ویتامین‌ها و مواد مغذی كه برای سلامت افراد ضروری هستند، ناكافی است.
تفاوت در ماهیت رابطه سرطان و رژیم غذایی بین ملل مختلف ایجاب می‌كند كه دستورالعمل‌های اجرایی برای هر ملتی با توجه به خصوصیات آن جمعیت پیشنهاد شود. در ادامه خلاصه‌ای از دستورالعمل‌های توصیه شده توسط سازمان‌های حمایتی، ‌محققان، آژانس‌های دولتی و ارگان‌های بهداشتی كه قابل استفاده برای عموم مردم می‌باشد، آورده شده است.
۱) رژیمی ‌متنوع داشته باشید. به خاطر داشته باشید كه مواد مغذی مورد نیاز شما تنها از یك یا دو منبع تامین نشود. در رژیم روزانه خود از تمام گروه‌های غذایی: میوه‌ها، سبزیها، غلات، گوشت، محصولات لبنی و… استفاده كنید.
۲) وزن خون را همواره در حد متعادل نگه‌دارید. چاقی عامل اصلی بوجود آورنده بسیاری از بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های قلبی، ‌عروقی، فشارخون، دیابت و زمینه‌ساز بعضی از سرطان‌ها است.
۳) مصرف چربی زیاد، ‌غذاهای حاوی چربی اشباع شده و كلسترول را محدود كنید. رژیمی‌كه چربی آن بالاست می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های پستان، ‌پروستات، كولون و ركتوم را افزایش دهد.
۴) میزان غذاهای نشاسته‌ای و فیبری را در رژیم خود افزایش دهید. به آسانی می‌توان مقدار نشاسته و فیبر رژیم را با خوردن میوه‌ها، ‌سبزی‌ها، سیب‌زمینی، دانه‌ها، نان‌ها و غلات كامل افزایش داد. یك رژیم پرفیبر احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را كاهش می‌دهد.
۵) مصرف شیرینی را محدود كنید. الگوهای غذایی حاوی شیرینی و غذاهای شیرین، اغلب پرچرب، با كالری زیاد و تهی از مواد مغذی و معدنی می‌باشند كه چنین رژیمی‌زمینه‌ساز بروز بعضی از سرطان‌ها است.
۶) نمك رژیم غذایی خود را تا حد ممكن كاهش دهید.
۷) مصرف نوشابه‌های الكلی را قطع كنید. مصرف الكل می‌تواند منجر به سرطان دهان، حلق، مری و كبد شود. میزان ابتلا به سرطان در الكلی‌هایی كه سیگار می‌كشند چندین برابر است.
● چه غذاهایی را انتخاب كنیم؟
با انتخاب و گنجاندن غذاهای زیر در الگوی غذایی روزانه خود می‌توانید احتمال ابتلا به سرطان را كاهش دهید.
فیبر غذایی: فیبر قسمتی از ساختمان سلول گیاهی است كه دستگاه گوارش انسان قادر به هضم آن نمی‌باشد. فیبر به حركت غذا در لوله گوارش و دفع ضایعات آن از بدن و در نتیجه حفظ سلامت دستگاه گوارش كمك می‌كند. داشتن رژیمی‌كه میزان فیبر آن بالا و چربی آن پایین باشد، احتمال ابتلا به سرطان كولون و ركتوم را می‌كاهد. میزان مصرف فیبر در جوامع امریكایی ۱۱ گرم در روز می‌باشد كه به توصیه انستیتو بین‌المللی سرطان NCI این میزان باید به ۳۰ ـ ۲۰ گرم در روز افزایش یابد. NCI مصرف بیش از ۳۵ گرم فیبر در روز را توصیه نمی‌كند زیرا مصرف بیش از این میزان می‌تواند اثرات نامطلوبی به وجود آورد.
برای یافتن فیبر مورد نیاز، به جای مكمل‌های فیبری مصنوعی، از منابع غذایی غنی از فیبر استفاده كنید. به این منظور انواع نان ها، ماكارونی‌ها و غلات تصفیه نشده را در رژیم خود بگنجانید. سعی كنید مصرف محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم كنید.
سیب درختی، هلو، گلابی و حتی سیب‌زمینی را با پوست و محصولاتی كه از آردهای تصفیه شده ساخته می‌شوند را كم مصرف كنید. لوبیا و نخود پخته منابع بسیار خوبی از فیبر هستند. غذاهای پرفیبر معمولا چربی پایینی دارند.
در رژیم غذایی روزانه خود تا حد امكان از گوشت‌های كم چرب استفاده كنید. قبل از این كه گوشت را بپزید تمام چربی‌های قابل رویت آن را جدا كنید و دور بریزید و اگر چربی باقی ماند، قبل از خوردن آن را جدا كنید. مصرف ماهی را افزایش دهید. گوشت سفید را به جای گوشت قرمز استفاده كرده و قبل از پخت، پوست و چربی آن را جدا كنید.
میوه‌ها و سبزی‌ها را جایگزین تنقلات سرخ‌شده و پرچرب كنید.
به جای مواد لبنی پرچرب (شیر كامل، ‌خامه، سرشیر و غیره) از محصولات لبنی كم‌چربی استفاده كنید. این گروه از مواد غذایی منابع خوبی از پروتئین، ویتامین‌ها و مینرال‌ها (مواد معدنی) به ویژه كلسیم هستند كه برای حفظ سلامت فرد مفید می‌باشند.
مصرف غذاهای حاوی ویتامینA ، بتاكاروتن و ویتامین C احتمال ابتلا به سرطان‌ها را كاهش می‌دهند. میوه‌ها و سبزی‌های زیادی وجود دارند كه دارای مواد فوق می‌باشند. سعی كنید در رژیم غذایی روزانه خود از سبزی‌های برگی شكل سبز تیره، ‌زرد و نارنجی و میوه‌ها بویژه مركبات استفاده كنید.
سبزی‌های خانواده كلم اغلب كاهش دهنده احتمال ابتلا به انواع سرطان‌ها هستند. این سبزی‌ها منابع خوبی از فیبر، ویتامین‌ها و مینرال‌ها می‌باشند. از این خانواده می‌توان به كلم چینی، كلم بروكلی، كلم بروكسل، كلم پیچ، گل‌كلم و كلم‌قمری اشاره كرد.
● تغییر عادات غذایی
لزومی‌ ندارد كه شما برای حفاظت خود در مقابل حمله سرطان، غذاهایی را كه دوست دارید كنار بگذارید. به جای آن سعی كنید در اغلب موارد غذاهایی را انتخاب كنید كه احتمال ابتلا به سرطان را كاهش می‌دهند و مصرف غذاهایی را كه احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهند محدود كنید.
سعی نكنید كه عادات غذایی خود را یك شبه تغییر دهید. میوه‌ها و سبزی‌ها را به تدریج و در طول یك دوره چند هفته‌ای به رژیم خود اضافه كنید.
سعی كنید هر بار كه به خرید می‌روید یكی از مواد غذایی پرچرب را با مشابه كم‌چرب آن جایگزین كنید.
به جای مواد غذایی كه از آردهای تصفیه شده و غلات فرآینده شده درست شده‌اند مانند نانهای سفید، از محصولاتی با آرد كامل و غلات كامل استفاده كنید.
از روش‌هایی برای پخت غذا استفاده كنید كه نیازی به افزودن روغن نداشته باشد. مانند تنوری كردن، بخارپز كردن و آب‌پزكردن.
در روش‌هایی مانند كباب‌كردن و بریان‌كردن از تماس غذا با دود جلوگیری كنید. تماس غذا با دود می‌تواند منجر به تولید مواد سرطان‌زا در غذا شود.
سعی كنید غذا را قبل از كباب یا بریان كردن در فویل بپیچید و آن را از منبع حرارتی دور نگهدارید تا مدت زمان پخت طولانی‌تر شود.
سعی كنید با توجه به برچسب غذاها و میزان چربی، كالری و فیبر در آنها، برای هر روز خود یك برنامه غذایی تنظیم كنید

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی سرطان