سفر فیلیشیا - Felicla journey

سال تولید : ۲۰۰۰
کشور تولیدکننده : آمریکا و کانادا
محصول : بروس دیوی
کارگردان : اتوم اگویان، برمبنای رمانی نوشتهٔ ویلیام ترور.
فیلمنامه‌نویس : اتوم اگویان، برمبنای رمانی نوشتهٔ ویلیام ترور.
فیلمبردار : پل ساروسی
آهنگساز(موسیقی متن) : مایکل دانا
هنرپیشگان : باب هاسکینز، الین کسیدی، آرسینه خانجیان، شیلا رید، پیتر مک‌دانلد، جرارد مک‌سورلی، براید برنان و کلر بندیکت.
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۶ دقیقه.


̎فیلیشیا̎ (کسیدی) تمام عمر خود را در دهکده‌ای کوچک در ایرلند سپری کرده و حالا دل به پسری به نام ̎جانی̎ (مک‌دانلد) باخته است. زمانی که ̎جانی̎ به‌طور کاملاً غیرمنتظره و در جست‌وجوی کار به انگلستان می‌رود، ̎فیلیشیا̎ هم می‌خواهد در پی او رهسپار نمی‌دهند، و ̎فیلیشیا̎ به امید یافتن ̎جانی̎ راهی برمنگام می‌شود. اندکی پس از رسیدن به برمنگام، با ̎هیلدیچ̎ (هاسکینز)، یک مؤسسه تهیهٔ غذا آشنا می‌شود و چون چائی برای ماندن ندارد، شب را در همان محل می‌گذراند. آن دو خیلی زود با هم دوست می‌شوند، و ̎هیلدیچ̎ که ید طولائی در استفاده و سوء استفاده از زنان بی‌خانه و کاشاه دارد، ̎فیلیشیا̎ را به چشم قربانی تازهٔ خود می‌نگرد...
● نکتهٔ غافل‌گیر در مورد سفر فیلیشیا برای کسی که آثار قبلی اگویان را دیده باشد، مارت او در کار با یک قصهٔ سر راست هیچکاک‌ی است و این که اصولاً او خود را محدود به نقل متمرکز چنین قصه‌ای کرده است. در حالی که کارهای او تا مقطع اگزوتیکا (۱۹۹۴) با تجربه‌گرائی‌های بصری/روائی متمایز می‌شوند. فیلم نشانهٔ این است که اگویان دست کم در سطح ظاهری، وانمود می‌کند که سر به راه و معقول شده است. موقعیت از این قرا است: دختر باردار/کسیدی در جست‌وجوی پسری که رفته و بازنگشته است، به شهری غریبه می‌رود و در آن‌جا با مرد میان سال تنهائی / هاسکینز برخورد می‌کند که اصرار دارد به دختر کمک کند. در واقع او یک ̎زن‌کش̎ است و دختر را به چشم قربانی بعدی خود می‌بیند. نکته این جاست که اگویان می‌کوشد این طرح هیچکاک‌ی را از جهات مختلفی، غیر هیچکاک‌ی از کار در آورد. او به ریتم زندگی در شهر صنعتی انگلیسی و به‌ویژه ریتم گذاران هاسکینز بهای زیادی می‌دهد و این را از همان آغاز که هاسکینز مشغول آشپزی مفصل و با حوصله است، اعلام می‌کند. از طرف دیگر انتخاب هاسکینز و نوع بازی او طوری است که قاتل تا حد امکان بی‌آزار و معصوم جلوه کند، طوری که به زحمت می‌توان خطر او را جدی تلقی کرد. اگویان ضمناً عناصر تهدیدآمیز را در میزانسن و فضاسازی به حداقل می‌رساند یا این‌که با مکث و تعلل، اثر آن‌ها را خنثی می‌کند. ̎تعلیق̎/̎ضد تعلیق̎ نهائی به‌ویژه مثال‌زدنی است: جائی که مبلغان مذهبی موقع‌نشناس سر می‌رسند و موی دماغ هاسکینز می‌شوند و به این ترتیب نمی‌گذارند دختر بی‌نوا، فدا شود. نوع کاربرد موسیقی ـ به‌ویژه در خلوت هاسکینز ـ نیز درهمین راستا عمل می‌کند. اگویان در برخورد با این دست مایه، چیزی به اگلوی هیچکاک‌ی‌اش نمی‌افزاید یا نشان نمی‌دهد که اگر هدفش فراتر از خلق موقعیت پرتعلیق است، این هدف چیست. او از فرصتی که داشته برای کار روی شخصیت ̎فیلیشیا̎ استفاده نکرده است و در نتیجه دختر، نمونهٔ آزارنده‌ای از تیپ فریب‌خوردهٔ عشق باقی می‌ماند. این، نقص مهمی است حتی اگر در مقابلش قاتل نامتعادل نامتعارفی وجود داشته باشد. گرایش‌های نابه‌هنجار و بیمارگونه برای اگویان تازگی ندارند و در واقع دل‌مشغولی او نیز هستند.از این‌جاست پیوند او با هیچکاک در زمینهٔ ایدهٔ هیچ کس سالم نیست. شخصیت هاسکینز می‌توانست به‌راحتی مورد علاقهٔ استاد افشای ذهن‌های بیمار باشد. علایم ناهنجاری او طبق معمول اگویان نه در رفتارهای روزمره‌اش بلکه در عمل ̎تماشای̎ تصاویر ویدئوئی منعکس می‌شود: او از یک سو وسواس‌گونه به تماشای فیلم آموزش آشپزی مادرش ـ یک شمایل هیچکاک‌ی دیگر ـ می‌نشیند که با لهجهٔ فرانسوی غلیظ مادر، اغراق در اجرای برنامه و تأکیدات اگویان روی پسربچهٔ چاق بیش زا حد خجالتی به نوعی پارودی عقده‌های کودکی می‌ماند و از سوی دیگر تصاویری را که دوربین مخفی شده در اتوموبیلش از زنان قربانی شده گرفته است و حاوی درددل‌هائی به سبک یک مستند مصاحبه‌ای هستند. توضیحات روان‌شناختی دربارهٔ این‌که چه ارتباطی میان این دو ̎تماشا̎ وجود دارد را حذف می‌کند، ولی به جایش چیزی جزء سکوتی سردرگم کننده نمی‌گذارد.