زندگی در دنیای درهم شکسته

همه چیز یكباره به هم ریخت. كنترل امور و بیش از آن كنترل خودم را از دست دادم. قدرت تمركز روی كارم را نداشتم. همه چیز از یادم می رفت وقتی در مورد چیزی حرف می زدم یكباره فكرم متوقف می شد و قادر به ادامه حرف زدن نبودم فكر می كردم مردم در خیابان در مورد من حرف می زنند و علیه من توطئه چینی می كنند. صدایی می شنیدم كه دائم به من می گفت تو ناجی بشری...
این جملاتی است از یك فرد مبتلا به اسكیزوفرنی كه شما می توانید با مطالعه مطالب زیر بیشتر با این بیماری آزاردهنده آشنا شوید.
ویژگی اصلی اسكیزوفرنی تركیبی از علائم و نشانه های مشخص است كه برای مدت حداقل ۶ ماه باید در فرد تداوم داشته باشد. این نشانه ها شامل توهم، هذیان، گفتار آشفته، بی ارادگی، بی تفاوتی عاطفی و فقدان تكلم می باشد.
هذیانها شامل عقاید و باورهای نادرست هستند. محتوای هذیانها ممكن است حاوی موضوعهای متنوعی (مانند گزند و آسیب، انتساب، جسمانی، مذهبی یا بزرگ منشی) باشند. شایعترین نوع هذیانها، هذیان گزند و آسیب است؛ در این حالت شخص معتقد است مورد اذیت و آزار، تعقیب، جاسوسی، توطئه و تمسخر قرار دارد. در نوع دیگری از هذیانها به نام هذیان انتساب كه متداول نیز هست شخص بر این باور است كه حركات، عبارتهایی از كتابها، روزنامه ها، قطعه های شعر یا سایر چیزهایی كه در محیط هست، اختصاصاً او را مورد خطاب قرار می دهند. هذیانهای عجیب و غریب نوع دیگری از هذیانها هستند و اگرچه ویژگی شاخص اسكیزوفرنی، تلقی می شوند اما قضاوت در مورد عجیب و غریب بودن آنها، بویژه در بین فرهنگهای گوناگون، ممكن است دشوار باشد.
در نمونه ای از هذیانهای عجیب و غریب، این عقیده بیمار است كه یك شخص بیگانه اعضای درونی اش را برداشته و با اعضای درونی شخص دیگر عوض كرده است، بی آنكه هیچ اثر یا آسیبی برجای بگذارد. و یا هذیانهایی كه حاكی از فقدان كنترل روی ذهن یا بدن است، به طور كلی، عجیب و غریب تلقی می شوند. این هذیانها مشتملند بر اعتقاد فرد به این كه افكارش توسط یك نیروی خارجی ربوده می شود، افكار بیگانه و نامأنوسی به ذهنش وارد می گردند. یا اینكه بدن یا اعمالش به وسیله یك نیروی خارجی كنترل می شود، یا مورد دستكاری قرار می گیرد. توهمها، ممكن است در هركدام از حواس پنجگانه (مانند شنوایی، بینایی، بویایی، چشایی و لمس) روی دهند. اما شایعترین آنها توهمهای شنیداری است كه مشخصه اسكیزوفرنی به شمار می رود. توهمهای شنیداری معمولاً به صورت صداهای آشنا یا ناآشنا درك می شوند. محتوای توهم ممكن است، كاملاً متنوع باشد، ولی صداهای تحقیركننده یا تهدید كننده، معمولاً شایعترند. این عقیده وجود دارد كه انواع خاصی از توهمهای شنیداری (یعنی دو یا چند صدا كه با یكدیگر گفتگو می كنند یا صداهایی كه در مورد افكار یا رفتار شخص اظهارنظر می كنند.) مشخصه اصلی و ویژه اسكیزوفرنی می باشد. البته باید این نكته را در نظر داشت كه آن دسته از توهمهایی كه در حین به خواب رفتن یا در حین بیدار شدن گاهی روی می دهند، عادی تلقی می شوند. بنابر این باید توجه داشت كه تشخیص نوع توهم و اینكه خاص اسكیزوفرنی است یا نه، می بایست توسط پزشك متخصص، تشخیص داده شود.برخی از دانشمندان معتقدند كه تفكر آشفته مهمترین خصیصه اسكیزوفرنی است. در عین حال، گفتار افراد مبتلا به اسكیزوفرنی ممكن است، به صورتهای گوناگون مختل شود شخص ممكن است از یك موضوع به موضوعی دیگر تغییر مسیر دهد. پاسخ به پرسشها ممكن است نسبتاً یا كاملاً بی ربط باشد و در موارد نادر گفتار ممكن است به قدری آشفته باشد كه تقریباً غیرقابل فهم باشد.
علل اسكیزوفرنی ناشناخته است هرچند به نظر می رسد در ایجاد اسكیزوفرنی علل ارثی و محیطی دخیل باشد. خطر اسكیزوفرنی برای كسانی كه بستگانشان رفتار اسكیزوفرنی را نشان داده اند نسبت به سایرین بیشتر است و این نشان دهنده عامل ارثی در بروز اسكیزوفرنی است.
علاوه بر این اشكالاتی در ساختمان مغز نیز باعث بروز اسكیزوفرنی می شود. در افراد اسكیزوفرن اشكالاتی در حركت چشم و اختلال در حافظه و اختلال تفكر نیز دیده می شود.همانطور كه گفته شد عامل محیطی نیز در اسكیزوفرنی مؤثر است. محرومیت عمیق از روابط بین فردی در سال های اولیه زندگی و هم چنین مشكلاتی در ارتباطات خانوادگی، نحوه برخورد والدین با یكدیگر و با فرزندان تأثیر بسزایی در بروز اسكیزوفرنی دارد.
دوگانگی زناشویی و ناموزونی زناشویی ۲ واژه ای هستند كه در این ارتباط به كار می رود. دوگانگی زناشویی تعارض شدیدی است كه در آن یكی از ۲ والد می كوشد كودك را به سمت خود و در مقابل والد دیگر درآورد. در ناموزونی زناشویی والد مسلط، آسیب روانی وخیمی دارد و والد دیگر به طور منفعلانه در برابر آن رفتار می كند و آن را می پذیرد.
هر دو نوع از این ازدواج برای كودكان استرس آور خواهد بود زیرا هنگامی كه كودكان بزرگ می شوند شاهد انكارهای روزانه والدین و تحریف واقعیت هستند و می آموزند این روش زندگی والدینشان را به عنوان الگوی طبیعی بپذیرند.وجود عامل ارثی به تنهایی ممكن است، منجر به اختلال اسكیزوفرنی شود، ولی محیط خانوادگی مختل برای آسیب پذیری نسبت به اسكیزوفرنی به تنهایی كفایت نمی كند و حتماً باید عوامل ارثی حضور داشته باشد تا علائم ظاهر شود.اختلال اسكیزوفرنی تقریباً همیشه محصولی از عوامل متعدد از جمله عوامل زیستی، شرایط محیطی و رویدادهای زندگی است.
شیوع اسكیزوفرنی در طبقه پایین اجتماع بیشتر است زندگی در نواحی فقیرنشین ممكن است پرتنش تر از نواحی مرفه تر باشد. تنش باعث می شود آسیب پذیری نسبت به اسكیزوفرنی بیشتر شود.شیوع اسكیزوفرنی در كل جامعه ۱ درصد می باشد.
گروه های در معرض خطر ابتلاء به این بیماری شامل افرادی هستند كه:
- مشكلات تولد كم وزنی، زایمان سخت مادر
- فقدان رابطه نزدیك با مادر در ۳ سال اول زندگی
- هماهنگی حركتی ضعیف در نوزادی
- جدایی از والدین زندگی در پرورشگاه یا در خانه رضاعی
- نقایص عقلانی، درجه هوش پایین
- اشكال در تمركز و توجه
- نقایص اجتماعی، رفتار پرخاشگرانه، خشم و جر و بحث
- سردرگمی و خصومت در ارتباط والد و كودك در آنها دیده می شود.

آزاده صادقی

منبع : روزنامه همشهری