شلیک خداحافظی بوش

حمله شگفت‌آو روز یکشنبه بالگردهای آمریکایی به شرق سوریه حداقل سه سوال اساسی را مطرح می‌کند.
با توجه به این که آمریکا می‌گوید تعداد مبارزان داوطلب خارجی نفوذی از سوریه به عراق در ۱۸ ماه گذشته به حد چشمگیری کاهش یافته، این اقدام چه ضرورتی داشت؟ آیا این حمله نشانه تغییر در تاکتیک‌های آمریکا در منطقه است؟ و در حالی که چند روز بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نمانده؛ چرا حالا؟
در عملیاتی که تصور می‌شود نخستین مورد ازخاک عراق از زمان اشغال این کشور به وسیله آمریکا در مارس ۲۰۰۳ باشد، حداقل ۴ بالگرد آمریکایی از مرز غربی عراق با سوریه گذشته و به گفته مقامات سوری به یک ساختمان ناتمام در مزرعه‌ای در هشت کیلومتری شهر مرزی ابوکمال سوریه حمله کردند و هشت نفر را کشتند.
دولت سوریه در اعلامیه‌ای ضمن محکوم کردن این تجاوز و مسوول دانستن نیروهای آمریکایی از دولت عراق خواست درباره «این نقض آشکار حقوق بین‌الملل» دست به تحقیق بزند.
به دنبال اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ شکایت اصلی واشنگتن از دمشق، جریان مبارزان خارجی از سوریه به عراق بود. تجزیه و تحلیل اسناد القاعده که نیروهای آمریکایی سال گذشته در سنجر در شمال عراق به دست آوردند نشان می‌داد ۹۰ درصد مبارزان خارجی از سوریه وارد عراق می‌شوند اما این ارقام به گفته مقامات آمریکایی به حد چشمگیری کاهش یافته است. در ماه ژوئیه گفته شد هر ماه حدود ۲۰ مبارز وارد عراق می‌شوند که در مقایسه با یک سال پیش از آن ۸۰ درصد کاهش یافته بود.
در سپتامبر ، کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا به روزنامه عربی الحیات گفت تعداد مبارزان خارجی که از سوریه به عراق می‌روند کاهش یافته است. او این کاهش را بیشتر به تلاش‌های نیروهای ائتلاف و عراقی‌ نسبت داد تا به وقوع تغییر در سیاست سوریه.
ژنرال جان کلی فرمانده نیروهای ائتلاف در غرب عراق هفته گذشته گفت امنیت مرزهای عراق با کویت، عربستان و اردن کاملا خوب است اما مرز سوریه همچنان ناامن است. «و من حدس می‌زنم سوری‌ها مرز را کنترل نمی‌کنند. ما هنوز شاهد رفت‌وآمد مبارزان خارجی هستیم».
وی که از طریق تله کنفرانسی با خبرنگاران پنتاگون حرف می‌زد گفت:«ما خیلی بیشتر از گذشته مشغول فعالیت در مرز سوریه هستیم. نیروهای امنیتی و اطلاعاتی عراق احساس می‌کنند که فعالان القاعده و سایرین علنا در داخل مرز سوریه فعالیت می‌کنند.»
تاکتیک حملات مرزی روشی است که نیروهای آمریکایی این روزها به حدی فزاینده در مرز افغانستان – پاکستان از آن استفاده می‌کنند. هواپیماهای موشک‌انداز بدون خلبان آمریکا روز یکشنبه حداقل ۲۰ نفر را در استان وزیرستان جنوبی پاکستان در نزدیکی مرز افغانستان ، منطقه‌ای که مشکوک به حضور نیروهای القاعده و طالبان است ، کشتند.
اندرو اکزوم، افسر سابق ارتش آمریکا که در عراق و افغانستان خدمت کرد و وب لاگی بانفوذ به نام ابومقاومه در ضدیت با شورشیان دارد، می‌گوید اقدام آمریکادر سوریه نشان می‌دهد ممکن است در این کار صرفا از شیوه افغانستان تقلید کرده باشند. «بدعت برای عبور از مرزها و حمله به پناهگاه‌های امن شورشیان قبلا ایجاد شده است. فرماندهان عملیاتی پیش خود گفته‌اند اگر می‌توان این کار را در پاکستان انجام داد، چرا در سوریه نتوان؟»
کارشناسان آشنا با امور منطقه می‌گویند شاید حمله به سوریه به جای نیروهای عادی ارتش آمریکا، به وسیله یک واحد عملیات ویژه آمریکا انجام شده باشد. به گفته آنان این واحد به احتمال بسیار می‌تواند نیروی ضربت ۸۸، باشد که واحدی شکاری و کشنده است.
دولت آمریکا با داشتن چنین واحدهای پنهانی برای انجام چنین عملیاتی دامنه تعداد کسانی را که در داخل دولت از جزییات چنین عملیاتی آگاه هستند محدود می‌کند و سخنگوی پنتاگون را قادر می‌سازد ظاهرا با صداقت بگوید چیزی درباره آنها نمی‌داند.
این نخستین حمله از این نوع در سال‌های اخیر به سوریه نیست. جت‌های رژیم صهیونیستی در سپتامبر ۲۰۰۷ محلی را در شمال شرقی سوریه که به ادعای این رژیم تاسیسات هسته‌ای بود، بمباران کردند.
در فوریه عماد مغنیه فرمانده عملیات حزب‌الله در انفجار خودروی بمب‌گذاری شده در دمشق کشته شد. ماه گذشته نیز در انفجاری در دمشق ۲۸ نفر کشته شدند.
این انفجار به گردن جهادی‌ها انداخته شد و پس از آن درگیری‌های مسلحانه در یک اردوگاه آوارگان فلسطینی در حومه دمشق رخ داد که طی آن تعدادی مبارز کشته و دستگیر شدند. سربازان سوریه همچنین در مرز شمالی با لبنان مستقر شده‌اند تا مانع ورود جهادی‌ها به سوریه شوند
این تحولات به این شایعات دامن زده است که سوریه نگران مبارزان جهادی است که دیگر نمی‌توانند به عراق بروند و در عوض در فکر مبارزه با رژیم سوریه هستند. آندرو تابلر تحلیلگر مستقر در دمشق و سردبیر مجله «سیریا تودی» می‌گوید جهادی‌ها نمی‌توانند به کشورهای خودشان هم برگردند چون دولت‌هایشان آنان را دستگیر خواهند کرد.
برخی تحلیلگران منطقه می‌گویند اقدام آمریکا پیش از آن که ناشی از محاسبات سیاسی در واشنگتن باشد از نیازهای نظامی فرماندهان ارتش سرچشمه گرفته است. به ادعای این تحلیلگران «فرماندهی مشترک عملیات ویژه» خودمختاری قابل توجهی در انتخاب ماموریت‌ها در عراق و افغانستان دارد.
تابلر می‌گوید «این کار ارتش است و فکر نمی‌کنم شلیک خداحافظی دولت بوش باشد.» اما افراد دیگری هم هستند که معتقدند ملاحظات سیاسی بیشتر از مسائل نظامی در این کار دخیل بوده است چون می‌توان انتظار داشت که جمهوریخواهان بخواهند از دامن زدن به نگرانی مردم از تروریسم سود ببرند.
سامی موباید، تحلیلگر سیاسی سوری می‌گوید این‌ماجرا جویی به انتخابات آمریکا مربوط می‌شود. مطرح کردن خطر تروریسم، بزرگنمایی آن و وانمود کردن آن به عنوان غولی که در محل باید با آن برخورد کرد ، به هیچ کس غیر از مک‌کین کمک نخواهد کرد.
شلیک خداحافظی دولت جورج بوش، یا شروع سیاست نظامی جدید در منطقه؟ دمشق – و بقیه جهان – طی روزهای آینده از نزدیک مراقب مرز شرقی سوریه خواهند بود.

نیکلاس بلنفورد
مترجم: علی ایثاری کسمایی
تایم آنلاین

منبع : روزنامه جام‌جم