۱۱ ساله ام ، فال می فروشم ، موبایل هم دارم!

بیشتر از دو سال از اهتمام جدی شهرداری تهران و چند دستگاه متولی مرتبط با جمع آوری متکدیان و کودکان خیابانی می گذرد و درست مثل خیلی از طرح هایی که متولی اصلی اش مشخص نیست، وظیفه اصلی این طرح هر روز به یک سازمان پاس داده می شود و در این میان شاید تنها مجموعه ای که بیش از هر بخش دیگری عملکرد عینی در شهر تهران داشته شهرداری تهران بوده است.
شهرداری تهران با استناد آمار مورد تایید استانداری تهران در سال ۸۵ و ۸۶ بیش از ۷ هزار متکدی و دستفروش کودک و بزرگسال را جمع آوری و با همراهی سازمان های مرتبط ساماندهی کرده است اما بخش قابل توجهی از آنها چندین بار جمع آوری شده اند و باز هم به خیابان های پرپول تهران برگشته اند!در این میان عملکرد نصفه و نیمه برخی از دستگاه ها طرح های این چنینی را با مشکلاتی روبه رو می کند که به دلایلی کاملا غیرمنطقی از رسیدگی به وضعیت متکدیان و کودکان خیابانی که در حیطه وظیفه شان تعریف شده سر باز می زنند
!اما استدلال های سازمان بهزیستی به عنوان یکی از دستگاه های مسئول جالب توجه است که هیچ مصوبه ای این سازمان را موظف به پیگیری شرایط متکدیان و بی خانمان ها نکرده است و این سازمان فقط در قبال سالمندان، زنان سرپرست خانوار و کودکان کار مسئولیت دارد و کمیته هایی با اعتبار مالی مشخص درنظر گرفته است.با این حال باید پرسید تکلیف این همه کودکان خیابانی که به قول خودشان گدا نیستند و اما جایی جز خیابان ندارند چه خواهد شد.
شهرداری تهران از ۲۲ اردیبهشت سال ۸۵، در پی افزایش بی رویه متکدیان ایرانی و مهاجران در سطح شهر تهران، با کمک نیروی انتظامی، کمیته امداد و بهزیستی اقدام به جمع آوری متکدیان از سطح شهر تهران کرد. بعد از گذشت سال ها از اجرای این طرح هنوز در برخی از نقاط شهر شاهد حضور شدید متکدیان، کودکان خیابانی و اتباع بیگانه هستیم.
از روز گذشته شهرداری تهران بار دیگر در یک طرح ضربتی جمع آوری کودکان کار که اصولا از میان اتباع بیگانه هستند; را آغاز کرد.شهرداری این افراد را جمع آوری می کند ولی هیچ سازمانی مسئولیت این افراد را نمی پذیرد و به گفته خود کودکان متکدی، سازمان بهزیستی آنها را یک روز نگه داشته و بعد آنها را رها می کند. این کودکان به قدری در کار و رفتار با ماموران شهرداری حرفه ای شده اند که نمی توان از آنها حرف راست شنید. وقتی با آنها حرف می زنی هر دفعه یک مدل پدر و مادر دارند یک دفعه ایرانی، یک بار پاکستانی و در یک مرحله افغانی. این افراد با وجود سن کم، کاملا برای شغل های کاذب و تکدی گری آموزش دیده اند. این چرخه تکراری جمع آوری کودکانی است که سرنوشت شان در خیابان ها رقم می خورد. صحبت های برخی از آنها شنیدنی است.
● ۲ ساعته ۶ هزار تومان درآوردم
فرشاد که ۹ سال بیشتر ندارد و به گفته خود کلاس اول است،شیشه های خودروها را پاک می کند روزانه بیش از ۱۰ هزار تومان درآمد دارد و با بردارش ابتدای بزرگراه نواب کار می کند. فرشاد که لباس مناسبی هم بر تن دارد و لاغر اندام است می گوید: در حال حاضر بزرگترین آروزی من برگشت پیش برادرم است تا با او شیشه های خودروهایی که پشت چراغ قرمز ایستاده اند را پاک کنیم.
فرشاد می گوید: ما چندین بار دستگیر شده ایم.در بهزیستی با من بدرفتاری می کنند و بعضا ما را کتک می زنند و بعد از چند روز نیز ما را رها می کنند. الان نیز غمی نداریم چون دوباره آزاد می شویم و به فعالیت خود ادامه می دهیم. فرشاد از جیبش کلی پول مچاله شده در می آورد. وقتی پول ها را شمرد بیش از ۶ هزار تومان بود که مدعی است این پول ها را ظرف ۲ ساعت کار بدست آورده است. یکی از دخترهای فال فروش با حالت لاتی به فرشاد گفت: «اگر فول تا شب کار می کردی; امروز بیش از ۳۰ هزار تومان کاسب بودی ولی حیف که ماموران کاسبیت رو کساد کردن.»
● فال فروش موبایل دار
حتی کودکان فال فروش هم صنف دارند و برای ارتباط با یکدیگر و اطلاع از قوانین جدید صنف از موبایل بهره می گیرند.ماموران شهرداری پسری را که از اعتماد به نفس بسیاری بالایی برخوردار بود آوردند و سوار خودروی جمعآوری کودکان کار کردند. پسر ۱۱ ساله بلند قامت خود را جاوید معرفی کرد و گفت: هر چند بار هم که منو بگیرید دوباره بر می گردم و فال فروشی می کنم من از این کار روزانه ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان درآمد دارم و خرج خانواده ۵ نفره خود را که در کرج هستند، می دهم. وی گفت: من اصلا دوست ندارم به مدرسه بروم چون در مدرسه مرا کتک می زنند. جاوید که پسر بسیار مودبی است، می گوید: من از ساعت ۱۱ صبح تا ۱۰ شب در حال کار هستم و در آمد خوبی هم دارم و تا به الان چند بار دستگیر شده ام اما بلافاصله آزاد شده ام. جاوید موبایل هم دارد و به قول خودش بسیار پولدار است.
● زنم را از پدرش خریدم
مردی که همراه همسرانش در حال تکدی گری بود، توسط ماموان دستگیر شد. این مرد که به گفته خودش ۲۰ ساله است به همراه زن ۱۲ ساله و ۱۴ ساله اش و فرزندان ۸ و ۱۰ ماهه خود(که هر کدام از فرزندان متعلق به یک زن بود) در نازی آباد دستگیر شد. اسم این مرد که گلبهار بود و خود را از اهالی پاکستان معرفی کرد در رابطه با فعالیت خود، می گوید: زنش را هنگامی که طفلی بیش نبوده از پدرش خریده و وقتی به سن بلوغ رسیده با وی ازدواج کرده است. سکینه یکی از زنان این مرد می گوید: پدرم پولی از گلبهار نگرفت و مرا به وی داد. ما خانواده فقیری بودیم. گلبهار فقط خرج مرا داد تا من بزرگ شوم و حالا نیز زن وی هستم. گلبهار به جز من چند زن دیگر هم دارد.
● ۷۰ درصد کودکان کار اتباع بیگانه هستند
سید نجم الدین محمدی، مدیر کل امور آسیب های اجتماعی شهرداری تهران در جمع خبرنگاران در خصوص ادامه طرح جمع آوری متکدیان و جمع آوری کودکان کار که جز» اتباع بیگانه هستند، گفت: طرح هایی که در سطح شهر تهران به ضرورت توسط شهرداری تهران انجام می شود، جهت سالم سازی شهر و شهروندان است. وی با اشاره به اینکه از دوسال پیش طرح جذب و شناسایی متکدیان در سطح شهر تهران آغاز شده است، گفت: در حال حاضر امروزه شاهد ۳ مرکز شبانه روزی، یک اردوگاه و سه گرم خانه در سطح شهر تهران هستیم. به گفته مدیر کل امور آسیب های اجتماعی شهرداری تهران، سال گذشته با توجه به برودت هوا هیچ بی خانمانی در تهران بر اثر سرما فوت نکرده است.این در حالی است که در سال ۸۳ شاهد فوت تعدادی از بی خانمانان در سطح شهر تهران بوده ایم. وی با اشاره به اینکه کار جذب و ساماندهی کودکان فرار از سال ۸۳ در سطح شهر تهران آغاز شده است گفت: این کودکان را در پایانه ها، راه آهن و غیره شناسایی و ساماندهی می کنیم و در سال گذشته بیش از ۵ هزار و ۶۰۰ کودک فرار از سطح شهر تهران جمع آوری کردیم. مدیر کل امور آسیب های اجتماعی شهرداری تهران در خصوص کودکان کاری که در سطح شهر در حال فعالیت هستند و بعضی مواقع دست به تکدی گری و دست فروشی می زنند، گفت: عموما این افراد اتباع بیگانه هستند و باید برای جمع آوری و ساماندهی آنان اقدامات خاصی انجام دهیم.
محمدی با اشاره به اینکه امروزه شاهد حضور متکدیان و کودکان کار در سطح شهر تهران هستیم، گفت: حل این مشکل نیازمند همکاری جدی تمام سازمان های ذی ربط هستیم و شهرداری تهران آمادگی خود را در این زمینه اعلام می کند. وی با بیان این مطلب که در چند سال گذشته در حوزه کودکان فعالیت های مختلفی در شهرداری تهران صورت گرفته است، گفت: گزارش عملکرد شهرداری تهران در حوزه کودکان در سال گذشته در مرکز منطقه ای وابسته به یونیسف که در اردن برگزار شد، از سوی شهرداری ارایه شد و بر اساس این گزارش شهر تهران را به عنوان شهر دوستدار کودک در دو سال آینده انتخاب کردند. وی گفت: این کودکان بعد از جمع آوری باید به بهزیستی و ارگان های ذی ربط منتقل شوند. به گفته محمدی، ۷۰ درصد کودکان کار اتباع بیگانه هستند که عمدتا از کشور پاکستان و افغانستان وارد کشور شده اند. درمیان کودکان ایرانی و افغان و پاکستانی که هر روز شهرداری از سطح شهر جمع آوری می کنه، مثل بسیاری از متکدیان بزرگسال، هستند کودکانی که برای چندمین بار به این مراکز شهرداری و بهزیستی آورده می شوند و بعد از چند روز بیکار و علاف می شوند و بعد دوباره در همان چهار راه، همان خیابان با همان کار قبلی برمی گردند و این وسط زحمت شهرداری می مونه و بس! بارها و بارها از زبان کودکان خیابانی که توسط شهرداری جمع آوری شده و به بهزیستی منتقل شده اند، شنیده ایم که والدین اصلی یا اجاره ای آنها خیلی زود با مبلغی پول آنها را از مراکز بهزیستی بیرون می آورند و به ادعای آنها بهزیستی ترجیح می دهد این کودکان هزینه کمتری را برای آنها در برداشته باشد و فقط چند روز آنها را از خیابانها جمع کنند! می توان این گونه برداشت کرد که اگر چه نمای شهرمان اندکی از مناظر زشت و متاثر کننده کودکان خیابانی خالی شده، اما این چرخه ناقص و معلول جز صرف هزینه های قابل توجه و زحمت ماموران شهرداری، تاثیر دیگری ندارد; هرچند توقف فعالیت جمع آوری توسط شهرداری هم یک فاجعه می تواند باشد. درعین حال جای این سوال باقی می ماند که چرا مرزهای کشور برای ورود آزادانه اتباع غیرمجاز پاکستانی و افغانی همچنان باز است، ولی همه از نیروی انتظامی انتظار دارند این اتباع را در پایتخت دستگیر کند!؟ و یا این سوال که چرا شهرداری زحمت جمع آوری را به خود می دهد اما بهزیستی این کودکان را نگه نمی دارد!؟

هلیا آبادی

منبع : روزنامه ابتکار