از میان چهره های سال

تا چند سال پیش تلویزیون و مجموعه های تلویزیونی در مقایسه با سینما و فیلم های سینمایی از دید بسیاری از هنرمندان و منتقدان، سخیف و کم ارزش تلقی و مجموعه های تلویزیونی با عبارت هایی نظیر کشدار، آبکی و عوامانه توصیف می شدند اما طی این چند سال وضعیت سینما و تلویزیون به مرور زمان جابه جا شده است.
طوری که سال ۸۶ را می توان سال افول سینما و اوج گرفتن تلویزیون نامید. سالی که روند مهاجرت هنرمندان سینما به تلویزیون به دلیل وضعیت بحرانی آن شدت بیشتری گرفت و باعث رونق بیشتر سریال ها و تله فیلم های تلویزیونی شد.
امسال تلویزیون میزبان آثار کارگردانان معروف سینما مثل کیانوش عیاری، ابراهیم حاتمی کیا، کمال تبریزی، اصغر هاشمی، مهدی فخیم زاده و کارگردانان نام آشنای تلویزیون نظیر حسن فتحی، سیروس مقدم، سعید سلطانی و چهره های جوان و کمتر شناخته شده مثل بهرام بهرامیان، احمد مرادپور و بهرام عظیم پور بود.
حضور هنرمندان سرشناس، توقعات مخاطبان از مجموعه های ساخته شده را نیز بسیار بالا برده بود و شاید همین مساله باعث شد تا هنگام پخش بعضی از این آثار به توفیق مدنظر نرسیده یا با استقبال متوسط مردم و منتقدان روبه رو شوند.
در بین این آثار، سریال های ساعت شنی ساخته بهرام بهرامیان، اغما ساخته سیروس مقدم، پریدخت ساخته سامان مقدم، میوه ممنوعه و مدار صفر درجه هر دو ساخته حسن فتحی، حاشیه های بسیاری به همراه داشتند. اعتراض اصناف مختلف، موضع گیری نمایندگان مجلس و اظهارنظر شخصیت های سیاسی و مذهبی در مورد این آثار، موجب وارد آمدن فشارهای مختلف به مدیران این رسانه و ممیزی اجباری برخی از این آثار شد. هر چند که در نهایت تمام این حواشی، منجر به گرم شدن بیشتر این تنور و اقبال و توجه گسترده مخاطبان به برنامه های تلویزیونی شد.
اگر بخواهیم به برخی از چهره های شاخص امسال اشاره کنیم ابتدا باید از بهرام بهرامیان کارگردان سریال ساعت شنی نام ببریم که با ساخت این کار خودش را به عنوان یک کارگردان مسلط و تکنیکی به مخاطبان معرفی کرد. البته عنوان بااخلاق ترین کارگردان نیز باید به او تعلق بگیرد چرا که به رغم تمام بلاهایی که هنگام پخش بر سر این مجموعه آمد او با سکوت و خویشتنداری از مصاحبه و جنجال سازی خودداری کرد و صبورانه همه فشارهای وارده را تا انتهای پخش مجموعه تحمل کرد.
به جز بهرام بهرامیان، احمد مرادپور نیز با سریال رقص پرواز، کاری بسیار خوش ساخت و حرفه یی به بینندگان تلویزیون ارائه کرد و تحسین اهل فن را برانگیخت.
در بین بازیگران نیز می توان به بازی درخشان استاد علی نصیریان در سریال میوه ممنوعه و همچنین بازی فوق العاده مهدی هاشمی در سریال رقص پرواز اشاره کرد که هر دو جزء نقاط عطف بازیگری در مجموعه های تلویزیونی بودند.اما اگر قرار باشد بین این همه هنرمند نام آشنا کسی را به عنوان پدیده یا چهره برتر سال انتخاب کنیم، به گمان من حسن فتحی از هر نظر شایستگی کسب این عنوان را دارد. او امسال دو مجموعه تلویزیونی «مدار صفر درجه» و «میوه ممنوعه» را روی آنتن داشت که هر دو کار با استقبال گسترده مخاطبان و واکنش مثبت منتقدان روبه رو شدند.
مدار صفر درجه که مراحل نگارش و ساخت آن چهار سال طول کشید از چند منظر اتفاقی تازه در عرصه تلویزیونی بود. تولید یک کار سنگین بین المللی و نزدیک شدن به استانداردهای جهانی، همراه با حجم گسترده بازتاب این اثر در رسانه ها و مطبوعات خارجی که اغلب آنها با ستایش و تحسین ساختار اثر و انتقاد و خرده گیری بر محتوای آن همراه بودند از ویژگی های بارز مدار صفر درجه بود.
کارگردانی بسیار خوب فتحی در این اثر، شخصیت پردازی مناسب و بازی های خوب بازیگران این مجموعه را نیز می توان از دلایل اقبال و محبوبیت آن در بین تماشاگران دانست. هر چند که فتحی دوست ندارد با کارگردان محبوبش زنده یاد علی حاتمی مقایسه شود اما وجود علاقه ها و گرایشات مشترک در آثار این دو کارگردان باعث شده تا بسیاری او را جایگزینی مناسب برای علی حاتمی بدانند. او با ساخت دو مجموعه شب دهم و مدار صفر درجه ثابت کرد در روایت قصه هایی که در تهران قدیم و دوره بحرانی آن روزگار اتفاق می افتد تبحر خاصی دارد و در فضاسازی آن دوره و اجرای صحنه ها، میزانسن و دکوپاژ به پختگی و مهارت بالایی دست پیدا کرده است.
در شرایطی که مدار صفر درجه تازه روی آنتن رفته بود، فتحی تصمیم به کارگردانی یک سریال مناسبتی به نام میوه ممنوعه گرفت.
این تصمیم برای کسی که با دقت و وسواس یک سریال الف ویژه را در خارج از کشور کارگردانی کرده بود، با خطرات بسیاری همراه بود چرا که شکست این مجموعه می توانست تمام اعتبار به دست آمده از موفقیت مدار صفر درجه را مخدوش و شخصیت فرهنگی فتحی را نیز تحت الشعاع قرار بدهد اما فتحی این خطر را احساس می کرد که پس از ساخت چند سریال تاریخی، عنوان «تاریخی ساز» به او اطلاق شود و در ادامه مسیر فیلمسازی اش او را با مشکل روبه رو کند.
فتحی پس از تردیدهای فراوان سرانجام این خطر را پذیرفت و این مجموعه را که قصه اش در فضای امروزی می گذشت با قبول تمام فشارها و تنش های وارده به خاطر مضمون حساس، نبودن زمان کافی و آماده نبودن متن پذیرفت و در مدت چهار ماه آن را کارگردانی کرده، روی آتن فرستاد. او به رغم نداشتن زمان کافی، در اجرای صحنه های فیلمنامه نهایت دقت و وسواس را به کاربرد و پس از موفقیت این مجموعه، وجه دیگری از توانایی های خود را به عنوان کارگردانی با سرعت کار بالا به دیگران معرفی کرد.
بعد از میوه ممنوعه، فتحی که به خاطر فشارها و استرس های ناشی از کار فشرده دچار ناراحتی های گوارشی شده بود، مدتی به مداوای خود پرداخت و در مصاحبه های خود گفت که می خواهد مدتی از تلویزیون کنار بکشد و در سینما فعالیت کند اما شنیده ها حاکی از آن است که او قرار است سال آینده برای شبکه دوم سیما سریالی به نام روزی، روزگاری عاشقی در مورد اولین سفیر ایران در فرانسه بنویسد و کارگردانی کند.اما تلویزیون به جز فتحی، چهره شاخص دیگری نیز داشت که او را هم می توان به عنوان چهره برتر در کنار فتحی قرار داد و او کسی نیست جز «مهدی فرجی» مدیر شبکه دوم سیما.
بهمن ماه سال گذشته، مهدی فرجی شبکه دو را با مبلغی حدود دو میلیارد بدهی و تعهدات مالی معوقه تحویل گرفت و در زمانی کمتر از یک سال توانست با برنامه ریزی و مدیریت درست تولید و پخش سریال های پرمخاطبی مثل میوه ممنوعه، بی صدا فریاد کن، شهریار و پریدخت، ادامه پخش برنامه هایی مثل مردم ایران سلام و ورزش از نگاه ۲، برنامه جذاب خسرو معتضد، برگزاری جشنواره فیلم پلیس، جمع کردن یک تیم مشاوره قوی در شورای طرح و برنامه شبکه دو تحولی اساسی در این شبکه به جود بیاورد. او پس از سال ها رخوت و رکود این شبکه توانست گرد و خاک خماری را از رخ این شبکه متروکه بزداید و آن را مجدداً بازسازی و احیا کند.
ویژگی اصلی مهدی فرجی شجاعت و شهامت او در رفتن به سراغ موضوعات ممنوعه و خط قرمزهای این رسانه است. او مدیری است که به اعتقاد تمام هنرمندانی که با او کار کرده اند، پشت اثری که در آن شبکه ساخته شده می ایستد و از آن دفاع می کند. رد پای او را می توان در بسیاری از کارهای موفق این سال ها پیدا کرد. از سریالی مثل زیر تیغ گرفته تا آثاری مثل مدار صفر درجه، ساعت شنی، رقص پرواز، میوه ممنوعه، صاحبدلان و پریدخت...
او برای دفاع از بعضی مجموعه ها مجبور شد علاوه بر ممیزی ناخواسته این آثار، در مجلس و حوزه علمیه هم حضور پیدا کند و به شبهاتی که ایجاد شده بود پاسخ دهد. او مدیر موفق و لایقی است که امیدوارم جسارت خود را حفظ کرده و در برابر فشارهای وارده بر صدا و سیما، تبدیل به یک مدیر محافظه کار و محتاط نشود. رسانه ملی به حضور آدم هایی مثل او نیاز دارد.

علیرضا کاظمی پور

منبع : روزنامه اعتماد