کارگردانی که سرانجام جدی گرفته شد

فتح جایزه اسكار برترین كارگردانی امسال برای «عزیز یك میلیون دلاری» نشان می دهد كه سرانجام كلینت ایست وود توانسته است تصویر سطحی سابق موجود از خود به عنوان یك ستاره فیلمهای پرحادثه و پرزد و خورد را با تصویر و تجسم موجود از یك فیلمساز با شخصیت و متحجر عوض كند و بیشتر با صفت دوم شناخته شود. او در ۷۵سالگی به پیرترین برنده اسكار این شاخه طی ۷۷سال برپایی و اهدای این جوایز معتبر بدل شده است و امروز باید پذیرفت مرد سرسخت و دیرپا و ظاهراً كم عقل فیلمهای پلیسی و وسترن دهه های گذشته، اینك به یك فیلمساز برجسته و فهیم و بسیار مستعد بدل شده است و كافی است به یاد بیاوریم كه این دومین بار طی ۱۲سال گذشته است كه ایست وود جوایز اسكار برترین فیلم و بهترین كارگردانی سال را توأمان تصاحب می كند و مورد قبلی با «نابخشوده»، وسترن كلاسیك و «جان فورد وار» او در سال۱۹۹۲ بود. با این وجود ایست وود در بهار ۲۰۰۵ خود را فقط یك كودك محتاج یادگیری در این حرفه و بسیار مفتخر در فتح این جوایز توصیف كرده و اعتراف نموده كه در چنین سن و سالی خوش اقبال است كه هنوز مشغول كار در چنان سطح بالا و دشواری است. هنوز هم و به رغم فتوحات كلاسیك فوق و اثبات ارزش های هنری ایست وود، میانسالان و نسل گذشته او را به عنوان كاوبوی كم حرف و بی رحم سری وسترن های اسپاگتی سرجیو لئونه در دهه۱۹۶۰ و كارآگاه تندخو سری فیلمهای پلیسی «هری كثیف» در دهه های۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ می شناسند و با چنان صفات و سیمایی به یاد می آورند و كیست كه انكار كند شهرت افسانه ای ایست وود در هالیوود از همان طرف به دست آمده است. ایست وود در این خصوص طی مصاحبه ای با حالتی شكایت آمیز به خبرنگار روزنامه ای گفته است: «مردم دائماً به فیلمهای هری كثیف و یا وسترنهای ایتالیایی من اشاره می كنند اما بد نیست بدانند از زمان ساخت اولین فیلم هری كثیف ۳۴ و از كارهای سرجیو لئونه بیش از ۴۰سال می گذرد و طی این مدت من حقیقتاً فرق كرده ام.» این را مردی می گوید كه تاكنون ۲۵ فیلم را كارگردانی و بیش از ۲۰اثر سینمایی را تولید كرده است. «نابخشوده»، كار او را بسیار جدی كرد و آنجا بود كه همه مجبور شدند تغییر مورد اشاره ایست وود را بپذیرند و اعتراف كنند كه او یك فیلمساز متفاوت و برجسته شده است. آن سال (۹۲) اولین باری بود كه ایست وود برای جوایز اسكار كاندیدا می شد و در تمام سالهای قبلی كارهای اكشن او فیلمهایی عمدتاً پرفروش اما سطحی و بیش از حد مبتنی بر حادثه و جذابیت های سطحی و مضمونهای گذرا توصیف شده بودند و عده ای می گفتند تم های بیش از اندازه مردانه و پر از خونریزی او تكراری شده است و ایست وود به جز آن هیچ چیز برای ارائه و رو كردن ندارد. اما سالهای اخیر تمام آن تفكرات را تغییر داده است. اگر امسال «عزیز یك میلیون دلاری» كاندیدای ۷جایزه اصلی اسكار شد و ۴جایزه را تصاحب كرد، سال پیش نیز تریلر پلیسی - جنایی و پر رمز و تعلیق او «رودخانه مرموز» كاندیدای ۶جایزه شده بود كه هر چند چیزی از جوایز دستهای خود ایست وود را نگرفت اما شون پن وتیم رابینز دوتن از بازیگران آن فیلم مدیون این كارگردان پیر شدند زیرا در سایه كار و طراحی او اسكارهای برترین بازیگران نقش اول و دوم سال را بردند. به رغم این توفیق ها كه لابد باید دیدگاه هالیوود را نسبت به ایست وود عوض می كرد، وقتی او تلاشش را برای ساخت «عزیز یك میلیون دلاری» شروع كرد، به سرعت متوجه شد كه كسی پول لازم را به او نمی دهد و فیلم جدید او و سوژه آن را محملی خوب برای توفیق و فروش نمی دانند. او از این استودیو به آن استودیو رفت و بر «در»های بسیاری كوفت تا سرانجام كمپانی برادران وارنر را راضی كرد تا حداقل نیمی از بودجه ساخت فیلم را بپردازد و به این ترتیب ایست وود آنچه را كه ریسك و خطر مالی ساخت چنین فیلمی محسوب می شد، با استودیوی لیك سوژ تقسیم و هر دو شركت را در این ماجراجویی سهیم و شریك كرد. ایست وود به نیویورك تایمز گفته است: «خیلی ها مرا در ارتباط با این فیلم پس زدند. می دانید مشكل چه بود؟ از نظر آنها ایراد این بود كه من دوباره با همان تپانچه ترسناك مگنوم و با همان كاراكتر پلیس یكه تاز فیلمهای پرحادثه ام بازنگشته بودم و طرحی كاملاً متفاوت داشتم. در این سن بالا و در سالهای آخر عمرم حق دارم به چیزهایی بیندیشم كه دوست دارم و اینك برای من جالب تر از سایر موارد است.» ایست وود تأكید دارد كه «عزیز یك میلیون دلاری» نه لزوماً فقط یك قصه بوكس و فیلمی مبتنی بر این ورزش بلكه شرحی بر ارتباط كاری یك مشتزن با مربی پیرش (با بازی خود ایست وود) است.» این ماجرای ارتباط پدر - فرزندگونه این دو كاراكتر و دلسوزی آنها نسبت به یكدیگر است، منتها با این تفاوت و توضیح كه در یك محیط ورزشی و گرداگرد یك رینگ بوكس شكل می گیرد. این یك ماجرا و تلاش فوق العاده جذاب برای ما بود. ما فیلم را در عرض فقط ۳۷روز ساختیم و این نشان می دهد چه كار عجیب و خارق العاده ای صورت گرفته است و لابد ماشین كاری ما به نحو احسن روغن كاری شده بود.» اولین تجربه كارگردانی ایست وود به سال۱۹۷۱ و با یك فیلم پلیسی - جنایی به نام »Play Misty For me« تحقق یافت و او در آن فیلم به رسم و سیاق همیشگی نقش اول را هم بازی می كرد. او را به عنوان كارگردانی می شناسند كه نرم و راحت و بدون عصبیت های دیگران كار می كند، تم های اكثر كارهایش تیره است و كاراكترهای او پیشنیه ای مرتبط با طبقه وقشر كارگری و طبقه متوسط و سابقه ای مخدوش و ذهنی خط خطی شده دارند و فیلمهای او معمولاً با تصویری كه فریز و ثابت می شوند و سپس اسامی پایانی بر روی آن حك می شود، پایان می گیرند.

مترجم: وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران