اختلال انطباقی

اختلالات خوردن

با مشکل عمده در رفتار خوردن مشخص می‌گردد. شامل بی‌اشتهائی روانی (از دست دادن وزن بدن و خودداری از خوردن) می‌باشد. پراشتهائی روانی (پرخوری دوره‌ای به همراه یا بدون استفراغ کردن).

اختلالات خواب

۱. کژخوابی (دیس‌سومنیا) که در آن شخص قادر به، به خواب رفتن یا در خواب ماندن نمی‌باشد (بی‌خوابی)؛ یا خوابیدن زیاده از حد (پرخوابی)؛

۲. پاراسومنیا مانند کابوس، خواب‌گردی، اختلال وحشت خواب (شخص در حال وحشت شدید از خواب می‌پرد)؛

۳. نارکولپسی (حملات خواب یا از دست دادن تون عضلانی (کاتاپلکسی)؛

۴. اختلالات خواب وابسته به تنفس (خر و پف کردن، آپنه)؛

۵. اختلال خواب ریتم شبانه‌روزی (خواب‌آلودگی روزانه، خستگی پرواز 'jet lag' ). اختلالات خواب ممکن است از بیماری طبی (مانند، بیماری پارکینسون) و سوءمصرف مواد (مانند بیماری پارکینسون) و سوءمصرف مواد (مانند الکلیسم) ناشی شوند.

اختلال کنترل تکانه که جای دیگر طبقه‌بندی نشده‌اند

دربرگیرنده اختلالاتی است که در آن افراد قادر به کنترل تکانه‌ها و کنش‌نمائی خود نمی‌باشند. شامل اختلال انفجاری ادواری (پرخاشگری)، کلپتومانیا (دزدی)، پیرومانیا (جنون آتش‌افروزی)، تریکوتیلومانیا (کندن موهای خود)؛ و قماربازی بیمارگونه می‌باشد.

اختلال انطباقی

واکنش ناسازگارانه در مورد یک استرس مشخص زندگی یا توجه به علامت به انواع فرعی تقسیم می‌شوند: همراه با خلق مضطرب، خلق افسرده، خلق مختلط افسرده و مضطرب، اختلال سلوک، و اختلالات مختلط هیجان و سلوک.

اختلال شخصیت

اختلالاتی که با الگوهای رفتاری غیرتطابقی ریشه‌دار، در پرینه و عموماً مادام‌العمر مشخص می‌گردد که معمولاً در دوران نوجوانی یا زودتر از آن قابل تشخیص می‌باشند:

- اختلال شخصیت پاراتوئید:

با سوءظن بی‌دلیل، حساسیت بیش از حد، حسادت، غبطه، انعطاف‌پذیری، اهمیت دادن بیش از حد به خود، تمایل به ملامت کردن و نسبت دادن انگیزه‌های شیطانی به سایرین مشخص می‌گردد.

- اختلال شخصیت اسکیزوئید:

با کمروئی، حساسیت بیش از حد، انزواطلبی، اجتناب از روابط نزدیک یا رقابت کردن با دیگران، غرابت (eccentrieity)، بدون از دست دادن استعداد در تشخیص واقعیت، خیال‌پروری، توانائی ابراز خصومت یا پرخاشگری مشخص می‌شود.

- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال:

مشابه اسکیزوئید می‌باشد، اما شخص کاهش خفیف واقعیت‌سنجی را نشان می‌دهد، باورهای عجیب دارد و منزوی و مردم‌گریز می‌باشد.

- اختلال شخصیت وسواسی:

با نگرانی افراط‌گونه در رابطه با همنوائی با دیگران و استانداردهای وجدان مشخص می‌شود. بیمار ممکن است انعطاف‌پذیر، بسیار وظیفه‌شناس، بسیار مهارشده، و ناتوان در آرامش یافتن، باشد (سه P: وقت‌شناس (punctual)، خسیس (parsimonious)، دقیق (precise).

- اختلال شخصیت نمایشی (هیستریونیک):

با بی‌ثباتی هیجانی، تحریک‌پذیری، واکنشگری بیش از حد، غرور، ناپختگی و نابالیدگی، وابستگی و نمایشگری که جلب توجه و دیگران را اغوا می‌کند، مشخص می‌شود.

- اختلال شخصیت اجتنابی:

با سطح پائین انرژی، خستگی زودرس، فقدان اشتیاق، ناتوانی در لذت بردن از زندگی، و حساسیت بیش از حد به استرس مشخص می‌شود.

- اختلال شخصیت ضداجتماعی:

دربرگیرنده افرادی می‌باشد که در تعارض با اجتماع می‌باشند. آنها قادر به وفاداری نمی‌باشند، خود خواه سنگدل، مسئولیت‌ناپذیر و تکانشی هستند و قادر به احساس گناه و استفاده از تجارب دیگران نمی‌باشند، تحمل ناکامی و سرخوردگی در آنها کم است و گرایش به سرزنش کردن دیگران دارند.

- اختلال شخصیت خودشیفته (نارسی سیست):

با احساس‌های بزرگ‌منشی، به خود حق دادن، از دست دادن هم‌حسی و همدلی، حسادت، فریبکاری و به یاری گرفتن (manipulative)، و نیاز به توجه و تحسین، مشخص می‌گردد.

- اختلال شخصیت مرزی:

با بی‌ثباتی، تکانشی بودن، آشفتگی جنسی، اقدام به خودکشی، رفتارهای جرح خویشتن، مسائل هویتی، دوسوگرائی، احساس خلاء و ملال مشخص می‌شود.

- اختلال شخصیت وابسته:

با رفتار انفعالی و سلطه‌پذیری مشخص می‌گردد. شخص به خود اطمینان ندارد و کاملاً به دیگران وابسته می‌گردد.

وضعیت‌هائی که ممکن است کانون توجه بالینی باشند

شامل وضعیت‌هائی می‌باشند که اختلال روانی وجود ندارد، اما مشکل در کانون توجه تشخیص یا درمان قرار می‌گیرد.

- عوامل روانشناختی مؤثر بر بیماری‌های جسمی:

اختلالاتی که در آن علایم جسمی ناشی از یا تحت‌تأثیر عوامل هیجانی هستند، معمولاً یک سیستم عضوی تحت کنترل یا درون‌دار سیستم اعصاب اتوتومیک دخالت دارد. نمونه‌ها عبارتند از: درماتیت آتوپیک، کمردرد، آسم برونشیال، فشار خون بالا میگرن، زخم‌ گوارشی، کولون تحریک‌پذیر، و کولیت (به آنها اختلالات روان - تنی 'psychosomatic disorder' نیز می‌گویند).

- اختلالات حرکتی ناشی از دارو:

اختلالات ناشی از داروها به‌خصوص آنتاگونیست‌های گیرنده دوپامین (مانند کلرپرومازین) شامل پارکینسونیسم، سندرم نورلپتیک بدخیم (ریزیدیته عضلانی، هیپرترمی) دیستونی حاد (اسپاسم عضلانی)، آکانیژیای حاد (بی‌قراری)، و دیسکینزی دیررس (حرکات کره‌ای‌شکل)، و لرزش وضعیتی می‌باشد.

- مسائل ارتباطی:

تعامل اجتماعی آسیب‌دیده در یک واحد ارتباطی شامل مسئله کودک - والد، مسئله همسو با شریک، و مسئلهٔ هم‌شیرها می‌باشد. همچنین ممکن است مواقعی به‌وجود آید که یکی از طرفین به بیماری روانی یا جسمی مبتلا شود و دیگری در نتیجه این مسئله تحت استرس باشد.

- مسائل مرتبط با سوء رفتار یا بی‌توجهی:

شامل سوء رفتار جنسی یا بدنی با کودکان و بزرگسالان می‌باشد.

- وضعیت‌های دیگری که ممکن است کانون توجه بالینی قرار گیرند:

وضعیت‌هائی که در آن اشخاص مسائلی دارند که ان قدر شدید نیست که به تشخیص روانپزشکی نیاز داشته باشد، اما کارکرد افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌شود: رفتار ضداجتماعی کودکان و نوجوانان یا بزرگسالان (اعمال جنائی مکرر)؛ کارکرد هوشی مرزی (۷۱IQ تا ۸۴). تعارض (ایجاد ارادی نشانه‌ها)، عدم پذیرش درمان، مسائل شغلی یا تحصیلی، مسائل مربوط به مراحل زندگی (پدر و مادر شدن، بی‌کاری)؛ دفاع دیدگی، افت‌شناختی وابسته به سن (فراموشکاری طبیعی سنین پیری)، مسئله هویتی (فرصت‌های شغلی)، مسائل مذهبی یا معنوی، و مسئله فرهنگ‌پذیری (مهاجرت).

سایر طبقات

- اختلال پس از ضربه مغزی:

آسیب‌شناختی، سردرد، تحریک‌پذیری، اختلال خواب، تغییر در شخصیت پس از صدمه به سر

- اختلال عصبی - شناختی خفیف:

اشکال در حافظه، فهم و توجه به‌عنوان پیامدی از بیماری طبی (مانند عدم تعادل الکترولیتی، کم‌کاری تیروئید، مراحل اولیه اسکلروز متعدد).

- ترک کافئین:

احساس خستگی، افسردگی، سردرد، اضطراب بعد از ترک مصرف کافئین

- اختلال افسردگی پس از پسیکوز اسکیزوفرنی:

یک اپیزود افسردگی، که ممکن است طولانی شود، متعاقب بیماری اسکیزوفرنی روی می‌دهد.

- اختلال ساده (اسکیزوفرنی ساده):

با حالات غریب ارتباطی، ناتوانی در بر آوردن نیازهای اجتماعی، کندی عواطف، از دست دادن اراده، تحلیل وضعیت توانائی اجتماعی مشخص می‌شود. هذیان‌ها و توهمات آشکار نیستند.

- اختلال افسردگی مینور، اختلال افسردگی راجعه کوتاه‌مدت و اختلال دیسفوری پیش از قاعدگی:

اختلال افسردگی مینور با نشانه‌های خفیفی مانند نگرانی و دلواپسی در مورد نشانه‌های اتونومیک خفیف (لرزش و تپش قلب) همراه می‌باشد. اختلال افسردگی راجعه کوتاه‌مدت با اپیزودهای ارجعه افسردگی، که هرکدام کمتر از دو هفته طول می‌کشد (معمولاً ۲ یا ۳ روز) و هرکدام از آنها با بهبود کامل پایان می‌پذیرد مشخص می‌شود. اختلال دیسفوری پیش از قاعدگی یک هفته قبل از عادت ماهیانه (مرحله لوتئال) روی می‌دهد. و با خلق افسرده، اضطراب، تحریک‌پذیری، لتارژی، اختلالات خواب مشخص می‌شود.

- اختلال اضطراب - افسردگی مختلط:

با علایم افسردگی و اضطراب، که هیچ‌یک از آن دو بر دیگری غالت نیست، مشخص می‌شود (گاه ینوراستنی نیز نامیده می‌شود).

- اختلال ساختگی نیابتی (factitious disorder by proxy):

آن را سندرم مونش هاوزن نیابتی نیز می‌نامند. والدین وانمود به وجود بیماری در فرزندانشان می‌کنند.

- اختلال تجزیه‌ای:

با از دست دادن موقتی احساس هویت شخصی و آگاهی از پیرامون خود مشخص می‌شود بیمار به‌صورتی رفتار می‌کند که گوئی تحت‌نفوذ شخصیت، روح یا نیروی دیگری می‌باشد.

- اختلال پرخوری دوره‌ای:

گونه‌ای از پراشتهائی روانی، که با اپیزودهای راجعه پرخوری بدون استفراغ عمدی و سوءمصرف ملین‌ها مشخص می‌شود.

- اختلال شخصیت افسرده:

با بدبینی، از دست دادن لذت، ناشادی مزمن، و تنهائی، مشخص است.

- اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل:

با لجاجت، تعلل، موارد متعدد بی‌کفایتی عمدی همراه با پرخاشگری زمینه‌ای مشخص می‌شود (به آن اختلال شخصیت منفی‌گرا نیز می‌گویند).