احیای مناسک جامعه ساز است

در تحلیل‌های جدیدی که پیرامون مناسک دینی در جوامع اسلامی، به‌ویژه آیین‌های پرشکوه تشیع مطرح می‌شود، گاه می‌توان رگه‌هایی از رسوخ اندیشه‌های مدرن غربی را در لایه‌های تبیین و نقد مشاهده کرد؛ اندیشه‌هایی که اگرچه ممکن است در نگاه اول در خدمت نقد اجتماعی به‌نظر برسند، اما در بنیاد خود حامل مبانی انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی بیگانه با روح دین و سنت دینی‌اند.