سرمقاله خراسان/ فرصت‌های ایران و روسیه در جهان متغیر

خراسان/ «فرصت‌های ایران و روسیه در جهان متغیر» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم شعیب بهمن است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

در دنیای امروز که تحولات جهانی از پیچیدگی و چندلایگی فزاینده‌ای برخوردار شده، روابط میان دولت‌ها و سمت و سوی همکاری میان آن ها اهمیت ویژه‌ای یافته است. در این میان، روابط ایران و روسیه به دلیل تغییرات سریع در معادلات جهانی و به‌ویژه تحریم‌های گسترده آمریکا وکشورهای اروپایی علیه هر دو کشور، جایگاهی برجسته و راهبردی پیدا کرده‌ است. این تحریم‌ها که در نگاه اول ممکن است عاملی بازدارنده تلقی شوند، در بستر مشترک تحت‌تحریم‌بودن، به عاملی تبدیل شده‌اند که می‌تواند فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای همکاری‌های دوجانبه ایجاد کند؛ زیرا روابط اقتصادی ایران و روسیه از دامنه تحریم‌های ثانویه آمریکا و غرب خارج است و این مزیتی قابل‌توجه برای تقویت مناسبات دو طرف محسوب می‌شود.
در این چارچوب، سفر اخیر عراقچی، به روسیه و رایزنی با مقامات این کشور، بار دیگر توجه افکار عمومی و تحلیلگران را به عمق و اهمیت روابط تهران و مسکو جلب کرده و لزوم بررسی ابعاد مختلف این رابطه در شرایط کنونی جهانی را پررنگ‌تر ساخته است. در این راستا توجه به ابعاد مهم روابط دو کشور بیانگر وضع موجود و چشم‌انداز آینده است:
۱. ابعاد اقتصادی: یکی از مهم‌ترین پروژه‌های راهبردی در روابط ایران و روسیه، کریدور شمال-جنوب است. تکمیل این کریدور می‌تواند منافع اقتصادی قابل توجهی برای ایران به همراه داشته باشد و مسیرهای دسترسی روسیه به کشورهای دیگر را تسهیل کند. با وجود امضای سند جامع راهبردی و وجود زمینه‌های حقوقی برای توسعه روابط، موانع اجرایی همچنان پایدار هستند. در حال حاضر حدود ۲۵ میلیارد دلارتوافق امضا شده بین ایران و روسیه وجود دارد، اما سطح روابط اقتصادی دو کشور بسیار پایین است. بنابراین، رفع موانع اجرایی برای تحقق قراردادهای امضا شده، مسئله‌ای بسیار مهم است.
۲. ابعاد راهبردی: ایران و روسیه در بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، رایزنی‌ها و اشتراک نظر قابل توجهی دارند. برای مثال، در مورد ایجاد صلح و ثبات درخاورمیانه و عدم مداخله قدرت‌های بزرگ در این منطقه، تهران و مسکو نظریکسانی دارند. همچنین، دو طرف نگرانی‌های مشترکی درمورد طرح‌ها و پروژه‌های غرب در منطقه قفقاز دارند که همکاری جامع تهران و مسکو می‌تواند از پیشبرد این طرح‌ها جلوگیری کرده و صلح و ثبات در منطقه را تقویت کند.

۳. ابعاد بین‌المللی: مواضع روسیه در خصوص موضوعات مهم بین‌المللی، به ویژه مسئله هسته‌ای ایران، بسیارحائزاهمیت است. روسیه به عنوان عضو دایم شورای امنیت، در برابر فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران اقدام کرده است. اگرچه روسیه نتوانسته به دلیل ساز و کار مندرج در برجام از فعال شدن اسنپ بک جلوگیری کند، اما در اجرای تحریم‌ها و عدم شکل‌گیری اجماع بین‌المللی علیه ایران می‌تواند ممانعت‌های جدی به وجود آورد. بی تردید این مسئله اهمیت بسیار زیادی برای ایران دارد.
بر این اساس روابط ایران و روسیه درشرایط کنونی جهانی، به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکا و کشورهای اروپایی علیه این دوکشور، ازمزیت‌های قابل توجهی برخوردارشده است. این مزیت‌ها درابعاد اقتصادی، راهبردی و بین‌المللی، روابط دو کشور را به سمت توسعه و تقویت سوق داده است. با وجود موانع اجرایی، وجود سند جامع راهبردی و اشتراک نظر در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر و عمیق‌تر بین ایران و روسیه است. در این بین برای تحقق قراردادهای امضا شده بین ایران و روسیه، رفع موانع اجرایی ضروری است. این امر می‌تواند سطح روابط اقتصادی دو کشور را بهبود بخشدومنافع اقتصادی قابل توجهی را به همراه داشته باشد. همچنین همکاری‌های راهبردی بین ایران و روسیه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، می‌تواند صلح و ثبات در منطقه را تقویت کرده و از پیشبرد طرح‌های یکجانبه و سلطه‌گرایانه غرب جلوگیری کند.
در نهایت، با توجه به تغییرات سریع جهانی و معادلات پیچیده در نظام بین‌الملل، همکاری ایران و روسیه با رویکردی آینده نگرانه می‌تواند موقعیت هر دو کشور را درنظم درحال تغییر بهبود بخشد. امری که مستلزم حاکم شدن نگاه بلندمدت و پایدار به روابط دو کشور است.