آنفلوآنزا روی خط هشدار؛ ۱۱۵ فوتی و موجی که ادامه دارد

ایسنا/ هرچند از کاهش یا توقف روند آنفلوآنزا در تعدادی از استان‌ها خبر می‌رسد، اما به اذعان وزارت بهداشتی‌ها همچنان تصویر کلی موج امسال نگران‌کننده است؛ به طوری که اکنون ۸ استان کشور بالاتر از حد هشدار قرار دارند، ۱۱۵ نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند و با سردتر شدن هوا و افزایش تجمعات، احتمال تشدید موج بیماری در هفته‌های آینده هم وجود دارد.

دکتر علیرضا رییسی - معاون بهداشت وزارت بهداشت، با اشاره به شدت بیشتر موج آنفلوآنزای امسال نسبت به سال گذشته اعلام کرده که اگرچه در برخی استان‌ها روند بیماری نزولی شده، اما استان‌های گلستان، قزوین، هرمزگان، سیستان و بلوچستان (زاهدان)، خوزستان (اهواز)، تهران، کرمانشاه و همدان همچنان در شرایط هشدار قرار دارند و میزان ابتلا در برخی استان‌ها چند برابر آستانه هشدار نظام سلامت است.

به گفته رییسی، تاکنون حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ مورد فوت منتسب به آنفلوآنزا در کشور ثبت شده که عمده آن‌ها مربوط به سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای بوده است؛ آماری که زنگ خطر را برای هفته‌های سردتر سال به صدا درآورده است.

افزایش ابتلا از آبان و عبور عفونت‌های تنفسی از آستانه هشدار

در همین راستا، دکتر قباد مرادی - رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت پیش از این با تشریح روند رصد بیماری‌های تنفسی اعلام کرد که نسبت عفونت‌های تنفسی در گردش کشور به ۱۶ تا ۱۷ درصد رسیده؛ در حالی که این عدد در شرایط عادی سال حدود ۶ درصد است. بر اساس استانداردهای جهانی، عبور سهم آنفلوآنزا از ۱۰ درصد به معنای ورود به وضعیت هشدار است؛ وضعیتی که اکنون اغلب استان‌های کشور آن را تجربه می‌کنند.

مرادی گفته است که روند افزایشی آنفلوآنزا از هفته دوم آبان‌ماه آغاز شده و شیب ابتلا نسبت به سال گذشته سریع‌تر و شدیدتر بوده است. پایش‌ها نیز نشان می‌دهد که عامل غالب، آنفلوآنزای تیپ A با ساب‌تایپ H۳N۲ است؛ سوشی با سرایت‌پذیری بالا که رفتار متفاوتی نسبت به سال‌های قبل از خود نشان داده است.

تغییر الگوی ابتلا؛ کودکان در کانون موج

یکی از تفاوت‌های مهم موج امسال، تغییر گروه سنی مبتلایان است. برخلاف سال‌های گذشته که بزرگسالان و بیماران زمینه‌ای بیشترین مبتلایان بودند، امسال کودکان ۵ تا ۱۴ ساله بیشترین سهم ابتلا را دارند. این تغییر الگو سبب افزایش مراجعات کودکان به مراکز درمانی، بروز تب‌های طولانی‌مدت و حتی پر شدن ظرفیت برخی بیمارستان‌ها در مقاطعی از اوج بیماری شده است.

مرادی تأکید می‌کند که در برخی شهرها، میزان مراجعات به بیمارستان‌ها به حدی بوده که ظرفیت مراکز درمانی تا آستانه تکمیل پیش رفته است؛ موضوعی که اهمیت پیشگیری و مدیریت تجمعات، به‌ویژه در مدارس، را دوچندان می‌کند.

تعطیلی مدارس؛ تصمیم کوتاه‌مدت و هدفمند

در واکنش به این شرایط، وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش شیوه‌نامه مشترکی برای مدیریت مدارس در زمان اپیدمی تدوین کرده‌اند. بر اساس این شیوه‌نامه، در صورت ابتلای همزمان درصدی از دانش‌آموزان یک مدرسه و با در نظر گرفتن فشار بر مراکز درمانی، آموزش می‌تواند حداکثر ۵ تا ۷ روز به صورت غیرحضوری برگزار شود.

مسئولان بهداشتی تأکید دارند که تعطیلی‌های طولانی‌مدت راهکار کنترل آنفلوآنزا نیست و هدف اصلی، قطع موقت زنجیره انتقال در اوج بیماری و جلوگیری از حضور افراد بیمار در محیط‌های پرتجمع است.

همزمانی آنفلوآنزا و آلودگی هوا؛ تشدید بستری‌ها

از دیگر عوامل نگران‌کننده موج امسال، همزمانی شیوع آنفلوآنزا با آلودگی هوا در کلانشهرهاست. به گفته مرادی، آنفلوآنزا موجب التهاب ریه می‌شود و آلودگی هوا با ذرات معلق، این التهاب را تشدید می‌کند. نتیجه این هم‌افزایی، افزایش موارد بستری به‌ویژه در سالمندان و بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای است.

واکسن؛ دیر اما همچنان مفید برای پرخطرها

اگرچه زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا (شهریور تا مهر) سپری شده، اما وزارت بهداشت همچنان تزریق واکسن را برای سالمندان، بیماران زمینه‌ای و افراد با نقص ایمنی توصیه می‌کند. هرچند اثربخشی واکسن در پیشگیری از ابتلا در سوش امسال کمتر شده، اما گفته می‌شود که بر اساس شواهد می‌تواند بیش از ۷۰ درصد از بستری و مرگ‌ومیر جلوگیری کند.

هشدار جدی درباره مصرف آنتی‌بیوتیک

از طرف دیگر، همزمان با موج آنفلوآنزا، متخصصان نسبت به مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک هشدار می‌دهند. به گفته مرادی - رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، میزان مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۹ تا ۱۰ برابر برخی کشورهای با جمعیت مشابه است و شاخص تجویز آن به ۵۲ درصد رسیده؛ در حالی که میانگین جهانی ۲۲ درصد است. این روند می‌تواند مقاومت میکروبی را به یکی از تهدیدهای جدی آینده سلامت کشور تبدیل کند.

پیک ادامه‌دار؛ حداقل تا دو ماه پیش‌رو

همچنین به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، پیش‌بینی می‌شود اوج موج آنفلوانزا تا سه یا چهار هفته آینده ادامه داشته باشد و بر اساس الگوی سال‌های گذشته، انتظار آن است که با نزدیک شدن به اواخر بهمن و اوایل اسفند، میزان ابتلا به‌تدریج کاهش یابد.

به اذعان مسئولان وزارت بهداشت، آنفلوانزا یک بیماری ویروسی تنفسی با قدرت سرایت بالاست و هر فرد مبتلا به‌ویژه در فضاهای بسته و تجمعات طولانی‌مدت، می‌تواند به‌طور متوسط یک تا سه نفر دیگر را آلوده کند و بر همین اساس بار دیگر از مردم خواسته شده که با استفاده از ماسک در فضاهای بسته و شلوغ، ماندن در خانه هنگام بیماری، پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و مراقبت ویژه از سالمندان و کودکان، در کنترل این موج نقش مؤثری ایفا کنند. به گفته رییسی - معاون بهداشت وزارت بهداشت، رعایت همین توصیه‌های ساده می‌تواند نقش مؤثری در کنترل موج آنفلوانزا در هفته‌های پیش‌رو داشته باشد و از فشار بیشتر بر نظام سلامت جلوگیری کند.