سازوکار دژاوو | دژاوو؛ از رمزگشایی علمی تا گمانه‌های تکاملی / بررسی تازه‌ای از دژاوو؛ خطا یا نشانه‌ای از هوش متعالی؟ + سفر به گذشته یا بازی ذهن؟ بررسی علمی پدیده دژاوو

ژاوو شاید نه یک ویژگی تکاملی هدفمند، بلکه یک محصول جانبی یا «فرآورده جانبی تکامل» (spandrel) باشد؛ یعنی نتیجه‌ی سازوکارهایی که برای هماهنگی سریع نورونی طراحی شده‌اند، اما گاهی دچار خطا می‌شوند. با این حال، کارآمدی کلی این سیستم‌ها در تشخیص الگوها و مسیریابی، ارزش بالاتری نسبت به خطاهای گه‌گاهی آن‌ها دارد.