در تاریخ توسعه اقتصادی، هیچ رابطهای میان دو کشور بهصورت خنثی و بیاثر شکل نگرفته است؛ یا به ارتقای جایگاه یک اقتصاد در زنجیره ارزش انجامیده یا آن را در نقش تامینکننده مواد اولیه تثبیت کرده است. تجربه قرن نوزدهم آمریکای لاتین در تعامل با اروپا، تجربه کشورهای آفریقایی در نیمه دوم قرن بیستم، حتی تجربه معاصر برخی اقتصادهای نفتی، همگی گواه آناند که نوع تعریف رابطه، مهمتر از حجم مبادله است. امروز، در آستانه تعمیق مناسبات اقتصادی با چین، ایران نیز در برابر همین دوگانه تاریخی قرار دارد.