الکساندر سولژنیتسین؛ راوی داستان گولاک وحشتناک‌ترین مکان در شوروی!

دروغ، فریب و نفس حیوانی فرصت بروز پیدا می‌کند و برای انسان در آن شرایط غیرانسانی است که روشن می‌شود چه پتانسیل عظیمی برای رذالت دارد! آدم به هر دروغ و فریب و حیوانیتی تن می‌دهد تا فقط بتواند زنده بماند. اما با همه اینها با نگاهی به قصه‌های کولیما، که سه مجلد دیگرش با عناوین «هنرمند بیلچه»، «ساحل چپ» و «رستاخیز درخت کاج» -که سه کتاب اخیر با فاصله چند سالی بعد از بخش اول در ایران منتشر شد- نمی‌توان منکر شد شالاموف از نگاهی عمیق‌تر و توانایی ادبی به مراتب بالاتری نسبت به سولژنیتسین برخوردار بوده است.»