مستند سفارشی؛ ابزار نهادها یا میدان خلاقیت فیلمسازها؟+ فیلم

به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، سفارشی‌سازی در سینمای مستند از مباحث پر بحث و چالش‌برانگیز در این بخش از سینماست. با توجه به بالا بودن هزینه تولید یک مستند و چالش‌های اکران، اغلب مستندسازان ترجیح می‌دهند با حمایت ارگان‌ها آثار خود را تولید کنند. رویه‌ای که باعث شده امسال بیشتر از نیمی از مستندهای بخش بلند جشنواره سینماحقیقت، توسط ارگان‌ها به تولید برسند و سهم فیلم‌های با بودجه شخصی و مستقل کمتر شده است.

همین بهانه‌ای شد تا با مستندسازان گفت‌وگو کنیم و دیدگاه آنان را در این باره جویا شویم؛ نکته قابل توجه اینکه اغلب آنها نگاه فیلمساز را مهم‌تر از بودجه و سرمایه‌گذار دانستند و عقیده داشتند فیلمساز با هوش و ذکاوت می‌تواند بین خواسته خودش و سرمایه گذار تعامل ایجاد کند.

در این باره هادی آفریده کارگردان سینمای مستند گفت: حمایت ارگانی و فیلم‌های سفارشی لزوما فیلم‌های بدی نیستند، بلکه مهم این است که این سفارش توسط چه ارگانی و به چی کسی داده شود.

آفریده که امسال با مستند «ارس رود خروشان» در جشنواره حضور دارد عقیده داشت که این مهم است که فیلمساز چطور می‌خواهد سفارش را برای خود کند. از طرفی آن نهادی که سفارش می‌دهد چقدر ظرفیت دارد که محصول سفارشی از دید یک هنرمند مستقل بازتعریف بشود.

مرتضی پایه‌شناس مستندساز نیز گفت: من استقلال را در ذهن مستندساز می‌بینم نه در سرمایه گذار؛ این نکته مهمی است. اگر مستندساز خودش مستقل باشد و حرف خودش را بزند، سینمای مستقل را تعریف می‌کند نه اینکه لزوما سرمایه برای خودش باشد یا از ارگانی دریافت کرده باشد.

این مستندساز همچین تاکید کرد که این به روحیه فیلمساز برمی‌گردد که چقدر تسلیم خواسته های سفارش دهنده باشد و چقدر بخواهد حرف خودش را بزند؛ خیلی وقت ها هم می‌شود یک زمین مشترک پیدا کرد.

در این بین اما فرشاد اکتسابی نگاه متفاوتی داشت. این فیلمساز که امسال با مستند «چهارراه حوادث» در جشنواره حضور دارد، در این باره گفت: هر ارگانی خط و مشی هایی دارد و من مستندساز لزوما نمیتوانم دغدغه خودم را بسازم. طبیعتا این دست و پای من فیلمساز را میبندد و اگر سرمایه‌گذاری کار ارگانی باشد نمیتوانم اثر متفاوتی بسازم.

نیما مهدیان کارگردان مستند «راش» نیز عقیده داشت که مستندساز می‌تواند ضمن تعریف نیاز سفارش دهنده، در لایه‌های عمیق‌تر دغدغه های مهم انسانی و پیچیده را هم مطرح کند.

علاوه بر این از مستندسازان پرسیدیم که توصیه آنان به فیلمسازان جوان برای مدیریت بودجه چیست؟

مهدیان گفت: حتما یک مدیر تولید خوب داشته باشید؛ اگر مکتب سینمایی شما نزدیک به تعاملی و فکت وریته است، خودتان گروه انقباضی جمع کنید و تصویر بگیرید؛ یعنی کارگردان مولف و تصویربردار باشید.

اکتسابی نیز با بیان اینکه پیش از تولید برای هر صحنه دکوپاژ می‌نویسد و بدون ذهنیت سر صحنه نمی‌رود، تاکید کرد: آنقدر در برنامه ریزی تولید دقیق پیش بروید که راش الکی و صحنه پرت نداشته باشید.

نوزدهمین جشنواره سینماحقیقت این روزها در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.