آغاز فصل جدیدی در کادرسازی تخصصی و مدیریت شهری با رویکرد پدافند غیرعامل

رضا کلهر در گفتگو با خبرنگار دفاعی ایرنا درباره ورود سازمان پدافند غیرعامل به حوزه آموزش عالی و برگزاری دوره‌های تحصیلات تکمیلی، نحوه جذب دانشجو و رشته‌های جدید مصوب در این سازمان، گفت: امروز در دنیا پدافند غیرعامل تبدیل به یک علم، تخصص و دانشی شده است که برای دارندگان آن، «دست برتر»، «اقتدار» و «امنیت ملی» ایجاد می‌کند.

وی افزود: کشورهایی که به این دانش دست یافته‌اند، برای حفظ برتری خود، آن را با دیگران به اشتراک نمی‌گذارند. برخلاف سایر علوم که تبادل دانش در آن‌ها رایج است، در حوزه پدافند غیرعامل، مقالات «لبه دانش» و «های‌تک» کمتر منتشر می‌شود.

معاون آموزش و پژوهش سازمان پدافند غیرعامل کشور ادامه داد: ما در داخل کشور با کمبود نیروی انسانی متخصص و مسلط به دانش روز در سطح ملی و همچنین در دستگاه‌های اجرایی مواجه بودیم. لذا سازمان از ابتدای تأسیس، مأموریت آموزش را جدی گرفت. هرچند دوره‌های ضمن خدمت (کوتاه مدت) وجود دارد، اما برای نهادینه‌سازی عمیق این علم، نیاز به دوره‌های مقطع‌دار (کارشناسی ارشد و دکتری) بود تا این دانش را از خاستگاه اصلی آن، یعنی دانشگاه‌ها، توسعه دهیم.

کلهر درباره همکاری با دانشگاه‌ها و اینکه کدام دانشگاه‌ها مجری برگزاری دوره‌های پدافند غیرعامل هستند گفت: در حال حاضر ۲۰ رشته کارشناسی ارشد را در وزارت علوم و یک رشته را در وزارت بهداشت به تصویب رسانده‌ایم. برای کادرسازی، با ۲۰ دانشگاه تفاهم‌نامه امضاء کرده ایم که از این میان دانشگاه جامع امام حسین (ع)، دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) و دانشگاه فارابی به عنوان «دانشگاه معین» شناخته می‌شوند. علاوه بر این‌ها، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال به عنوان قطب علمی پدافند غیرعامل دانشگاه آزاد و دانشگاه گیلان نیز با ما همکاری نزدیکی دارند.

معاون آموزش و پژوهش سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره تدریس رشته‌های جدید در دانشگاه‌های غیرنظامی گفت: سال گذشته همکاری خوبی با دانشگاه گیلان تعریف شد و برای اولین بار در یک دانشگاه غیر از نیروهای مسلح، سه رشته تخصصی در مقطع کارشناسی ارشد مصوب شد که شامل؛ «حفاظت از زیرساخت‌های سایبری»، «حفاظت از زیرساخت‌های زیستی» و «حفاظت پرتوی» است. این رشته‌ها در سامانه وزارت علوم نمایه شده و فرایند جذب دانشجو در آن‌ها انجام می‌شود.

وی افزود: داوطلبان ما به طور عمده شاغلین دستگاه‌های اجرایی هستند. مدیران و کارشناسان عالی معمولاً برای دوره‌های دکتری و مدیران میانی و کارشناسان حوزه‌های تخصصی برای دوره‌های کارشناسی ارشد جذب می‌شوند.

کلهر ادامه داد: هدف ما این است فردی که در یک حوزه (برای مثال رشته فناوری اطلاعات IT در وزارت ارتباطات) فعالیت می‌کند، بیاید و دانش تخصصی پدافند (مثلاً سایبری) را بیاموزد و سپس به دستگاه خود بازگردد تا خلأهای موجود را پر کند.

معاون آموزش و پژوهش سازمان پدافند غیرعامل کشور درباره فرآیند پذیرش دانشجو در این دوره‌ها گفت: شیوه ما «جذب هدفمند» است. این دوره‌ها با مجوز وزارت علوم و به صورت آزمون اختصاصی توسط دانشگاه‌های معین برگزار می‌شود. فرآیند براساس اعلام نیاز دستگاه های اجرایی است. دستگاه‌های اجرایی بر اساس آسیب‌شناسی داخلی، افراد واجد شرایط را معرفی می‌کنند. سازمان پدافند غیرعامل غربالگری و بررسی‌های اولیه را انجام می‌دهد و بعد از آن افراد معرفی شده در یک آزمون کتبی و سپس مصاحبه تخصصی شرکت می‌کنند. اسامی پذیرفته‌شدگان نهایی به وزارت علوم اعلام شده و کد دانشجویی برای آن‌ها صادر می‌شود.

وی درباره این که پایان‌نامه‌ها و رساله‌های این دانشجویان بر چه اساسی تدوین می‌شود افزود: یکی از ویژگی‌های مهم این دوره‌ها، کاربردی بودن پژوهش‌هاست. ما در سازمان و قرارگاه‌های تخصصی، «نظام مسائل» تعریف کرده‌ایم. دانشجو موظف است موضوع پایان‌نامه یا رساله خود را از این نظام مسائل انتخاب کند تا مشکلی واقعی از کشور را حل کند. در جلسه دفاع نیز نماینده سازمان حضور دارد و یک نسخه از خروجی کار برای بهره‌برداری در اختیار ما قرار می‌گیرد.

کلهر درباره اینکه در حوزه دکتری چه رشته‌هایی فعال هستند گفت: در حال حاضر سه دوره دکتری داریم. دو دوره که در دانشگاه عالی دفاع ملی برگزار می‌شود شامل «مدیریت راهبردی پدافند غیرعامل» و «مدیریت راهبردی فضای سایبری» است. اما خبر نویدبخش این است که رشته «دکتری شهرسازی با گرایش پدافند غیرعامل» نیز به تصویب رسیده است. این رشته فصل جدیدی در مدیریت شهری محسوب می‌شود و مخاطب اصلی آن استانداران، فرمانداران، شهرداران و مدیران عالی شهری هستند. سرفصل‌های این رشته بر اساس «سند راهبردی پدافند شهری» تدوین شده است. اولین گروه دانشجویان این رشته از مهرماه ۱۴۰۵ تحصیل خود را آغاز خواهند کرد.