آغاز عملیات ساماندهی فاضلاب «گلدشت» اهواز؛ سرعت‌عمل در تصمیم گیری تا اقدام

به گزارش ایرنا، پنجاه و هشتمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی با حضور وزیر راه و شهرسازی سه دستور کار اصلی داشت که نخستین موضوع، دفع فاضلاب محله‌های بسیار بحرانی در کشور بود.

در این زمینه مقرر شد کار مشترکی با شرکت آب و فاضلاب کشور و همچنین شهرداری‌های شهرهای هدف انجام شود که در این راستا در فاز نخست ۴.۸ همت اعتبار برای ۱۴ شهر و ۳۸ محله در نظر گرفته شود.

با توجه به تاکید وزیر راه و شهرسازی بر لزوم آغاز عملیات اجرایی در مناطق یاد شده در سال جاری، مناطقی که نقشه اجرایی داشته و شهرداری آن پای کار باشد در اولویت قرار داده شد.

پیش از این عبدالرضا گلپایگانی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران به ایرنا گفته بود: در این زمینه با استفاده از اعتبارات شرکت ملی بازآفرینی و سازمان ملی زمین و مسکن کار را به صورت جدی پیگیری و تا قبل از پایان سال آغاز خواهیم کرد؛ چرا که این مناطق واقعاً شرایط نامساعدی دارند.

وی با بیان اینکه اولویت نخست ما شهرهای اهواز و زاهدان خواهد بود، تصریح‌کرد: طی بازدیدهایی که از محدوده‌های ملاشیه در اهواز و چادگان، همچنین دزفول داشتیم، شرایط نابهنجاری از نظر دفع فاضلاب و مخلوط شدن فاضلاب انسانی با آب باران ملاحظه شد.

یادآور می‌شود در همین راستا سه‌شنبه (۲۰ آبان‌ماه ۱۴۰۴) در مراسمی با حضور «زهرا بهروز آذر» معاون رئیس‌جمهور و «فرزانه صادق» وزیر راه و شهرسازی، تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان سازمان مدیریت بحران، شرکت بازآفرینی شهری و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی امضا شد که بر اساس آن در فاز نخست شبکه فاضلاب در ۳۸ محله و ۱۴ شهر کشور اجرایی می‌شود.

در همین پیوند، امروز (پنجشنبه، چهارم دی‌ماه ۱۴۰۴) عملیات اجرایی ساماندهی فاضلاب محله گلدشت اهواز با حضور مسئولان کشوری و استانی آغاز شد.

تحولات اخیر در حوزه بازآفرینی شهری، بار دیگر این واقعیت را برجسته کرد که بدون حل مسائل زیربنایی و زیرساختی، سخن گفتن از نوسازی کالبدی، بهسازی محیطی و حتی مداخلات اجتماعی، راهگشا نخواهد بود. در همین چارچوب، آغاز عملیات اجرایی ساماندهی فاضلاب محله گلدشت اهواز را باید نه یک پروژه صرفاً خدماتی، بلکه نخستین گام عملیاتی در اجرای تصمیمات کلان ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار برشمرد.

انتخاب محله گلدشت اهواز به‌عنوان نخستین پایلوت (نمونه) اجرای این دستور، انتخابی تصادفی یا صرفاً منطقه‌ای نبود؛ بلکه تصمیمی مبتنی بر عمق و شدت مسائل انباشته‌شده، مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی و ناتوانی زیرساخت‌های موجود در پاسخ‌گویی به نیازهای حداقلی ساکنان بود.

گلدشت، همانند بسیاری از محلات هدف بازآفرینی در اهواز، با زنجیره‌ای از مشکلات مزمن مواجه است: فقدان شبکه استاندارد فاضلاب، ورود پساب به معابر، معابر خاکی و فاقد جدول، افت کیفیت خدمات شهری و در نهایت آسیب‌پذیری اجتماعی. تجربه‌های پیشین به‌روشنی نشان داده است که اجرای آسفالت، بهسازی معابر و حتی مداخلات اجتماعی، بدون حل مساله فاضلاب، یا ناپایدار می‌ماند یا اساساً با شکست روبه‌رو می‌شود. از این منظر، احداث شبکه فاضلاب نه یک پروژه بخشی، بلکه نقطه عزیمت بازآفرینی واقعی است.

آنچه اکنون در گلدشت در حال وقوع است، اهمیت دوچندانی دارد؛ چراکه این پروژه صرفاً آغاز یک عملیات عمرانی نیست، بلکه آزمون میدانی هماهنگی نهادی میان شرکت آب و فاضلاب، شهرداری، اداره کل راه و شهرسازی و دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری کشور به ‌شمار می‌رود. موفقیت این پایلوت، می‌تواند الگویی اجرایی برای سایر محلات بحرانی کشور ایجاد کند؛ همان محلاتی که سال‌ها در چرخه‌ای از مطالعات تکراری، مداخلات مقطعی و نبود اقدام پیشران گرفتار مانده‌اند.

نکته تعیین‌کننده در این مسیر، سرعت عمل پس از تصمیم است. تجربه حکمرانی شهری نشان داده است که فاصله میان «تصمیم‌گیری» و «اقدام» اگر طولانی شود، خود به عاملی برای بی‌اعتمادی اجتماعی تبدیل خواهد شد. آغاز عملیات اجرایی فاضلاب گلدشت، نشان‌دهنده عزم جدی برای کاهش این فاصله و تبدیل مصوبه ستاد ملی به اقدام ملموس در مقیاس محله است.

در عین حال، باید تأکید کرد که ساماندهی فاضلاب، اگرچه شرط لازم است، اما شرط کافی برای بازآفرینی نیست. استمرار این مسیر، مستلزم آن است که پس از تکمیل زیرساخت حیاتی فاضلاب، مداخلات کالبدی، خدماتی و اجتماعی به‌صورت زمان‌بندی‌شده و هم‌افزا دنبال شود. تنها در این صورت است که می‌توان از گلدشت، نه به‌عنوان محله‌ای مساله‌دار، بلکه به‌عنوان نمونه‌ای از تغییر مسیر سیاست‌گذاری در سکونتگاه‌های غیررسمی و محلات کم‌برخوردار یاد کرد.

امروز، گلدشت اهواز به صحنه‌ای تبدیل شده است که در آن، اعتبار تصمیمات ستاد ملی بازآفرینی شهری در میدان عمل سنجیده می‌شود. اگر این پایلوت با جدیت، هماهنگی و تداوم همراه باشد، می‌تواند آغازگر فصلی جدید در بازآفرینی شهری کشور باشد؛ فصلی که در آن، اقدام اجرایی بر تعلل و حل مسائل بنیادین بر درمان‌های سطحی تقدم دارد.

ساماندهی فاضلاب گلدشت اهواز نقطه شروع بازآفرینی واقعی محلات بحرانی است

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در گفت‌وگوی تلفنی با ایرنا با اشاره به آغاز عملیات اجرایی ساماندهی شبکه فاضلاب محله گلدشت اهواز گفت: حل مسائل زیرساختی به‌ویژه فاضلاب، شرط اولیه و غیرقابل عبور برای موفقیت هر برنامه بازآفرینی شهری است و گلدشت، نخستین عرصه تحقق عملی این رویکرد در اجرای تصمیمات ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار به‌شمار می‌رود.

عبدالرضا گلپایگانی با بیان اینکه آغاز این پروژه در اجرای دستور وزیر راه و شهرسازی و در پی مصوبات پنجاه‌وهشتمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار انجام شده است، افزود: در این جلسه تأکید شد که در محلاتی با وضعیت بحرانی، نمی‌توان بازآفرینی را از بهسازی معابر یا اقدامات کالبدی آغاز کرد؛ بلکه باید ابتدا سراغ زیرساخت‌های حیاتی رفت. ساماندهی فاضلاب گلدشت اهواز، پاسخ عملی به همین تأکید است.

وی با اشاره به شرایط زیرساختی محله گلدشت اظهار داشت: سال‌ها نبود شبکه استاندارد فاضلاب، ورود پساب به معابر و تخریب مکرر آسفالت، علاوه بر مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی، کیفیت زندگی ساکنان را به‌شدت کاهش داده و پایداری سکونت در این محله را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. تجربه‌های گذشته نشان داده که بدون حل این مسئله، سایر اقدامات بازآفرینی اثربخش نخواهد بود.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران خاطرنشان کرد: آنچه امروز در گلدشت اهواز آغاز شده، صرفاً یک پروژه عمرانی نیست، بلکه آزمون میدانی هماهنگی نهادی در اجرای سیاست‌های بازآفرینی شهری است.

گلپایگانی با تأکید بر اینکه ساماندهی فاضلاب، مسیر اجرای اقدامات بعدی را هموار می‌کند، تصریح کرد: «با تکمیل این زیرساخت حیاتی، امکان اجرای هم‌زمان و پایدار اقدامات کالبدی، خدماتی و اجتماعی فراهم می‌شود و بازآفرینی از حالت مقطعی و ناپایدار خارج خواهد شد.»

وی در پایان گفت: آغاز عملیات اجرایی فاضلاب گلدشت اهواز، نقطه عطفی در روند بازآفرینی این محله است و امیدواریم این تجربه، زمینه‌ساز تسریع در ساماندهی زیرساخت‌های حیاتی سایر محلات هدف بازآفرینی در سراسر کشور شود.