الگوی اقتصادی برلین زیر تیغ دولبه چین-آمریکا

به گزارش روز پنجشنبه ایرنا از یورونیوز، برلین تا پیش از این، به مدیریت مشکلات صادراتی خود به طور جداگانه و با فاصله عادت داشت اما در سال ۲۰۲۵، از چنین نعمتی بی‌بهره بود.

طبق داده‌های تجاری، در پی افت شدید صادرات به آمریکا و به طور همزمان تضعیف صادرات به چین، الگوی اقتصادی صادرات‌محور آلمان تحت فشاری بی‌سابقه و همزمان قرار گرفت؛ این وضعیت چنان بود که آلمان را به سمت ثبت رکورد کسری تجاری حدود ۹۰ میلیارد یورویی با چین سوق داد و شکنندگی فزاینده جایگاه تجاری جهانی‌اش را آشکار کرد.

موسسه اقتصادی آلمان در مطالعه جدیدی که با بودجه وزارت خارجه فدرال این کشور تهیه شده است، نوشت: رابطه تجاری نزدیک بین اروپا و آمریکا(ترانس آتلانتیک) به دلیل سیاست تعرفه‌ای دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهوری آمریکا، تحت فشار شدیدی قرار گرفته؛ به طوری که این فشار همین حالا نیز در عملکرد صادراتی صنایع آلمان طی سه سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ بازتاب یافته است.

طبق این گزارش، صادرات آلمان به آمریکا در این بازه، نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۷.۸ درصد کاهش یافت که از وارونگی شدید رشد متوسط سالانه نزدیک به پنج درصد ثبت‌شده حد فاصل سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۴ حکایت دارد.

ضربه‌ای سهمگین به صنعت محبوب خودروسازی آلمان

این کاهش به طور عمده در قلب صنعتی ماشین‌آلات صادراتی آلمان متمرکز بود. طبق یافته‌های این مطالعه، «صادرات خودرو و قطعات، ماشین‌آلات و محصولات شیمیایی آلمان که در مجموع بیش از دو-پنجم صادرات به آمریکا را تشکیل می‌دهند، به طور مشخص به شدت آسیب دیده‌اند.»

این سه بخش در مجموع نسبت به سال قبل، بیش از ۵.۲ واحد درصد از صادرات آلمان به آمریکا را کاهش داده‌اند و در عین حال، بیش از دو سوم کل کاهش را تشکیل می‌دهند. فروپاشی صادرات به آمریکا به طور عمده از دور جدید تعرفه‌های تهاجمی ترامپ پس از بازگشت به قدرت نشات گرفته است.

همزمان با اعمال تعرفه‌هایی تا ۵۰ درصد بر فولاد، آلومینیوم و محصولات مرتبط، صادرات خودروهای آلمانی به آمریکا ۱۴ درصد و صادرات ماشین‌آلات ۹.۵ درصد کاهش یافت.

این گزارش هشدار داده «از آنجا که بعید است تعرفه‌های وارداتی آمریکا به این‌ زودی‌ها به سطوح قبلی بازگردد، عملکرد صادراتی سه‌ماهه سوم سال ۲۰۲۵ احتمالا "وضعیت جدید" تجارت آلمان با آمریکا را بازتاب می‌دهد.»

گرچه صادرات کلی آلمان در سه فصل نخست سال به لحاظ اسمی(بدون تعدیل تورم) به طور جزئی افزایش یافت، اما این مطالعه روشن می‌کند که این افزایش، فقدان نگران‌کننده رقابت‌پذیری را پنهان می‌کند. در بخش‌های کلیدی، حجم صادرات به چند سال پیش عقب‌گرد کرده است.صادرات صنایع مهم آلمان به آمریکا به سطوح سال ۲۰۲۲ یا حتی اوایل ۲۰۱۹ بازگشته است.

سامینا سلطان، اقتصاددان ارشد موسسه اقتصادی آلمان و نگارنده این گزارش، اینگونه نتیجه‌گیری می‌کند که «آلمان دیگر نمی‌تواند به احیای بازارهای صادراتی سنتی‌اش دل ببندد. در عوض، باید به قید فوریت تنوع‌بخشی را آغاز و همکاری عمیق‌تری با اروپا ایجاد کند.»

به استدلال نگارنده، آلمان برای توسعه بازارهای صادراتی جایگزین، باید سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهد، موانع باقیمانده در بازار واحد اتحادیه اروپا را برطرف کند و توافق‌های تجارت آزاد با کشورهای ثالث را سرعت ببخشد.

چین هم به مشکلات صادراتی آلمان دامن زد

آلمان به طور همزمان، با شوک دوم و ساختاری‌تری از جانب چین مواجه شده است. در حالی که کاهش صادرات به آمریکا به طور مستقیم به سیاست تجاری مربوط می‌شود، کُند شدن صادرات به چین، از تغییرات عمیق‌تر در اقتصاد جهانی و توانمندی‌های صنعتی پکن حکایت دارد.

همزمان با تداوم افزایش واردات آلمان از چین، صادرات برلین در جهت مخالف و رو به کاهش است و کسری تجاری را به سطوح تاریخی هدایت می‌کند. به نوشته یورونیوز، چین برای نخستین بار از سال ۲۰۱۰، در آستانه خروج از جمع پنج بازار صادراتی برتر آلمان است.

طبق پیش‌بینی سازمان تجارت و سرمایه‌گذاری آلمان، صادرات به چین امسال تقریبا ۱۰ درصد کاهش می‌یابد و به حدود ۸۱ میلیارد یورو خواهد رسید. این کاهش، چین را در جمع مهم‌ترین مقاصد کالاهای آلمانی، به رتبه هفتم تنزل می‌دهد و برای بازاری که بیش از یک دهه بر چشم‌انداز صادراتی آلمان تسلط داشت، عقب‌گردی چشمگیر به شمار می‌رود.

به نوشته یورونیوز، در حالی که عمده دلیل کاهش صادرات به آمریکا، سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ است، ضعف تجارت با چین تغییرات ساختاری عمیق‌تری را برملا می‌کند. تولیدکنندگان چینی به‌ویژه در بخش‌های خودروسازی و مهندسی مکانیک، شکاف فناوری با رقبای آلمانی را به‌سرعت کاهش داده‌اند و در برخی زمینه‌ها در سطح برابر رقابت می‌کنند.

همزمان با تلاش و فشار پکن برای خودکفایی بیشتر و تولید داخلی، جنگ صادرکنندگان آلمانی برای حفظ سهم خود در بازاری که زمانی مهم‌ترین بازار رشدشان بود، دشوار و دشوارتر می‌شود.