وقتی یک انحراف، فاجعه می‌سازد؛ نیوجرسی حلقه مفقوده ایمنی جاده‌های اصفهان

به گزارش ایرنا، بر اساس اعلام رییس اورژانس پیش‌بیمارستانی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، بلافاصله پس از وقوع حادثه، چهار واحد عملیاتی اورژانس ۱۱۵، سه تیم امدادی هلال احمر و یک دستگاه اتوبوس‌آمبولانس به محل اعزام شدند تا عملیات امدادرسانی به مصدومان آغاز شود.

همزمان با اعزام نیروهای امدادی، بیمارستان‌های نطنز، شاهین‌شهر، غرضی و امین در حالت آماده‌باش قرار گرفتند. این هماهنگی میان دستگاه‌های امدادی و درمانی، نشان از سطح بالای حساسیت حادثه و احتمال بالای تلفات انسانی داشت.

مدیرکل مدیریت بحران استان اصفهان نیز شامگاه دوشنبه اعلام کرد که این سانحه حوالی ساعت ۲۱ و ۲۰ دقیقه در کیلومتر ۸۰ محور اصفهان–نطنز رخ داده است. به گفته شاهدان عینی، اتوبوس مسافربری که از اصفهان به مقصد مشهد در حرکت بود، به‌طور ناگهانی وارد لاین مخالف شده، با یک دستگاه تاکسی پژو برخورد کرده و سپس واژگون شده است.

پس از وقوع حادثه، ۱۵ تیم امدادی شامل اورژانس، پلیس راه، راهداری، آتش‌نشانی و نیروهای مدیریت بحران فرمانداری شهرستان نطنز در محل حاضر شدند و مصدومان به بیمارستان‌های نطنز، شاهین‌شهر و اصفهان منتقل شدند؛ اما شدت حادثه به‌حدی بود که جان‌باختن ۱۳ نفر در همان ساعات اولیه تأیید شد. ۱۱ تن از کشته شدگان از مسافران اتوبوس و ۲ تن نیز از سرنشینان نگون بخت پژو تاکسی بودند.

تحلیل کارشناسی حادثه

بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که ورود وسیله نقلیه سنگین به لاین مخالف، مهم‌ترین عامل تشدید خسارات این حادثه بوده است؛ عاملی که در بسیاری از تصادفات مرگبار جاده‌ای کشور نیز نقش مشترک دارد و معمولاً پیامد آن برخوردهای شدید یا واژگونی است.

کارشناسان ایمنی راه معتقدند خستگی راننده، رانندگی شبانه در مسیرهای طولانی، محدودیت دید، سرعت نامتعارف و نقص‌های احتمالی در طراحی هندسی مسیر، از جمله عواملی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز انحراف خودرو به مسیر مقابل شوند.

محور اصفهان–نطنز به‌دلیل قرار گرفتن در کریدورهای پرتردد بین‌شهری و عبور مستمر وسایل نقلیه سنگین و مسافربری، همواره نیازمند سطح بالاتری از استانداردهای ایمنی بوده است؛ موضوعی که در سال‌های اخیر بارها از سوی کارشناسان مطرح شده است.

اگرچه سرعت عمل نیروهای امدادی در این حادثه قابل توجه بود، اما تجربه نشان می‌دهد که مدیریت بحران پس از وقوع سانحه، تنها بخشی از چرخه ایمنی جاده‌ها را پوشش می‌دهد و سهم پیشگیری همچنان مغفول مانده است.

این سانحه بار دیگر این واقعیت را برجسته کرد که خطای انسانی، هرچند اجتناب‌ناپذیر، نباید به‌دلیل ضعف زیرساخت‌ها به یک فاجعه انسانی تبدیل شود؛ موضوعی که نقش تجهیزات ایمنی جاده‌ای را پررنگ‌تر می‌کند.

نیوجرسی؛ مانع ساده‌ای که می‌تواند جان‌ها را نجات دهد

یکی از مهم‌ترین ابزارهای مهندسی ترافیک برای جلوگیری از ورود خودروها به لاین مخالف، استفاده از نیوجرسی در محورهای دوطرفه و پرتردد است؛ سازه‌ای که نبود آن در بسیاری از مقاطع حادثه‌خیز به‌وضوح احساس می‌شود.

مطالعات و تجربیات جهانی نشان می‌دهد که نصب نیوجرسی در مسیرهای پرخطر، میزان تصادف های روبه‌رو و تلفات ناشی از آن‌ها را به‌ طور چشمگیری کاهش می‌دهد و مانع از گسترش حادثه در لحظه وقوع می‌شود.

در محورهایی مانند اصفهان–نطنز که تردد شبانه و مسافربری در آن بالاست، نیوجرسی می‌تواند آخرین سد دفاعی در برابر یک اشتباه انسانی یا نقص فنی باشد و از تبدیل یک انحراف ساده به یک فاجعه جمعی جلوگیری کند.

از منظر اقتصادی نیز، هزینه نصب و نگهداری نیوجرسی در مقایسه با خسارات جانی، درمانی و اجتماعی ناشی از تصادفات مرگبار، بسیار ناچیز است؛ موضوعی که سرمایه‌گذاری در این حوزه را توجیه‌پذیر می‌کند.

حادثه مرگبار واژگونی اتوبوس در نزدیکی نطنز بار دیگر این پرسش جدی را مطرح کرده است که آیا زمان آن نرسیده ایمنی پیشگیرانه، به‌ویژه توسعه نیوجرسی‌ها در محورهای پرخطر استان، به یک اولویت فوری و غیرقابل‌چشم‌پوشی تبدیل شود؟

* سرپرست ایرنا در استان اصفهان