اسلام تقابلی با تجدد ندارد

به گزارش ایسنا، فرشاد مهدی‌پور _ نویسنده کتاب _ در ابتدای این نشست که عصر دوشنبه (۲۴ آذرماه) در سالن جلسات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، درباره دغدغه نگارش این کتاب اظهار کرد: از ابتدای دوره کارشناسی این سوال برایم مطرح بود که آیا می‌توان ساختاری یافت که درون آن رویکرد بومی به فرهنگ و رسانه را تبیین کرد؟ 

او سپس با اشاره به روند تحصیلات خود اظهار کرد: بررسی جریان‌های فرهنگی در کشور از اولویت‌های بنده بوده است که در مطالعات مختلفی به آن پرداختم. کتاب «مسئله‌شناسی فرهنگی به روایت جریان مجدد» پایۀ سیاست‌گذاری دارد. آنچه در این کتاب آمده است جریانی را واکاوی می‌کند که منجر به شکل‌گیری جمهوری اسلامی شده است. 

مهدی‌پور ادامه داد: تلاش کردم صورت‌بندی جریانی _ گفتمانی و تحلیلی درباره بنانهادن عصر جدید در ایران که از دوره مشروطه آغاز شد، داشته باشم. البته این روند نیازمند ایده‌پردازی و ساختن نظریه است. 

او افزود: کار نگارش کتاب حدود سال ۱۳۹۸ به اتمام رسید اما با تاخیر، سرانجام امسال به چاپ رسید و امیدوارم این کتاب بتواند در عرصه سیاست‌گذاری کمک‌کننده باشد. 

نویسنده کتاب «مسئله‌شناسی فرهنگی به روایت جریان مجدد» گفت: آنچه امروز به عنوان امر فرهنگی می‌شناسیم، یک موضوع یک‌خطی نیست و تنوع و تکثر دارد و هرچه جلو رفتیم بیشتر هم شد. باید این مسیر را به عنوان فرارونده در نظر بگیریم که مدام مطالعات بر آن اصلاح شود. 

در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام علی‌ ذوعلم _ مسئول دبیرخانه بیانیه گام دوم انقلاب _ ، گفت: اگرچه این کتاب به عرصه فرهنگی پرداخته است، اما باید از حیث اقتصادی و اجتماعی هم به موضوع پرداخت. دوگانه سنت و تجدد رایج است؛ اما این دوگانه تصنعی و ساختگی است. مسئله واقعی ما به عنوان مسلمانان، مسئله اسلام و سکولاریسم است. اسلام تقابلی با عناصر تجدد ندارد. در بیان امام خمینی (ره)،‌ مقام معظم رهبری، شهید مطهری و... به این تاکید می‌شود که اسلام با تجدد تقابل ندارد و حتی تعامل و اقتباس هم دارد.

او افزود: اسلام در حقیقت خود یک مکتب و مرام مبتنی بر فطرت است. اسلام در هر سه دورۀ سنت،‌ تجدد و پساتجدد وجود دارد. آنچه باید به آن تاکید کنیم، اسلام و مسئله سکولاریسم است که بخشی از کتاب به آن اشاره کرده. 

ذو علم با بیان اینکه صورت‌بندی‌ها هم می‌تواند کمک‌کننده باشد و هم آسیب‌زننده، گفت: توجه به اینکه صورت‌بندی‌ها نمی‌تواند خیلی قاطع باشد مهم است. جریان‌ها خود طیف هستند و نمی‌توان گفت فلان چهره یا فلان فکر کاملا مربوط به یک جریان خاص فکری است. جریان مجدد، جریان متصلبی نیست و رشد پیدا کرده و مفاهیم جدیدی به خود اضافه کرده است. این جریان خود را روشن‌تر تعریف کرده است. بازگشت به قرآن، بحثی اساسی است که جریان مجدد به آن تاکید کرده است. از طرفی موضوع «پیشرفت» در این جریان اهمیت دارد،‌ اما اینکه منظور کدام «پیشرفت» است هم مهم است. 

به گفته او، «بیانیه گام دوم انقلاب» بیانِ واضح نسبت به مواضع جریان مجدد است. 

ذوعلم همچنین نکات مختلفی درباره این کتاب را تشریح و تاکید کرد: یکی از مخاطبان این کتاب قطعا مدیران، تصمیم‌گیران و اصحاب فرهنگ و هنر هستند که باید این کتاب را مطالعه کنند.

در ادامه مراسم حجت‌الاسلام حمید پارسانیا _ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی _ گفت: این کتاب تنها تلاش برای شناخت هویت فرهنگ جاری ما نیست و نوعی کنشگری است که با واقعیت ارتباط دارد و نسبت به تحولاتی که رخ می‌دهد، افق‌گشا است. 

او افزود: پس از مشروطه در مقطع تاریخی مهمی قرار گرفتیم و «زمان‌آگاهی» به اینکه چه چیزی می‌گذرد مهم است. غفلت از هویت فرهنگی و تاریخی به شکلی در چندین سده نهادینه شده است؛ به این معنا که حیات فرهنگی ما به عادتِ زندگی تبدیل شده است. متدینین ما با دیانت خود زندگی می‌کردند، اما ظرفیت این حوزه دیده نشده بود و در این زمینه بازاندیشی نمی‌شد در حالی که بازاندیشی اهمیت فراوانی دارد. 

پارسانیا بیان کرد: نحوه نگاه به زیست فرهنگی یک واقعیت است که سخت مورد نیازمان است. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تلاش‌های خوبی دارد. در شرایط فعلی، این سطح از مطالعه بسیار مورد نیاز است. این کتاب با موضوع خود، ویژگی‌های خاصی دارد که معنابخش اهمیت به فرهنگ است و بینش هویتی به خواننده می‌دهد. 

منبع : ایسنا