بررسی بازتاب فرمان ۸ ماده‌ای امام در مطبوعات سال ۶۱

به گزارش ایسنا، بهم ریختگی اجتماعی و سیاسی فضای جامعه پس از انقلاب در سال ۵۷ از جمله موارد نگران‌کننده برای عامه مردم و مقامات مربوطه بود. این اوضاع آشفته به حدی خطرناک بود که مردم برای بهبود شرایط زندگی خود همواره از مقامات و مسئولین درخواست کمک و رسیدگی به شرایط را می‌کردند، به طوری که روزنامه‌ها همواره این شکایت ها را در صفحه های خود منتشر می‌کردند.

۲۱ دی ماه سال ۶۱ روزنامه اطلاعات در صفحه نهم درباره دادستان انقلاب اسلامی شهرستان بابل که از اوضاع بهم ریخته در آن دوره در بابل شکایت کرده روایت کرد و از طرف وی نقل کرده است که: اخیرا مشاهده شده است که برخی از افراد ناصالح  و فاقد صلاحیت به محله ها و محل کسب مراجعه و خود را به عنوان بازرس کمیته  امور صنفی و غیره معرفی می‌کنند و اقدام به بازرسی و کشف و ظبط و بردن اجناس و همچنین ایجاد رعب و وحشت برای مردم می‌کنند.

نمونه این آشوب ها و آشفتگی ها همواره در کشور ادامه داشت تا زمانی که امام خمینی (ره) اقدام به صدور فرمان هشت ماده ای در تاریخ ۲۴ آذر ماه سال ۱۳۶۱ کرد.

این فرمان در قالب هشت دستور اساسی و با تأکید بر حفظ حقوق مردم و مقابله با بی‌نظمی و سوءاستفاده از قدرت صادر شد که مبتنی بر موارد زیر بود:

لزوم رعایت کامل موازین شرعی و قانونی از سوی تمامی نهادها و ارگان‌ها، به‌ویژه در برخورد با مردم.

ممنوعیت ورود به حریم خصوصی افراد بدون حکم قانونی و شرعی، از جمله ورود به منازل، محل کسب و تجسس در امور شخصی.

جلوگیری از تفتیش، ضبط اموال و ایجاد مزاحمت برای مردم بدون مجوز رسمی و حکم قضایی.

برخورد قاطع با افراد و گروه‌هایی که به نام انقلاب یا نهادهای انقلابی اقدام به سوءاستفاده، رعب و وحشت می‌کنند.

تأکید بر مسئولیت‌پذیری مقامات و مأموران و پاسخ‌گویی آنان در قبال اقدامات غیرقانونی.

حفظ کرامت انسانی و حقوق شهروندی مردم به‌عنوان یکی از اصول اساسی نظام اسلامی.

لزوم نظارت دقیق بر عملکرد نهادهای اجرایی و قضایی برای جلوگیری از خودسری و بی‌قانونی.

اولویت دادن به امنیت روانی و اجتماعی جامعه و جلوگیری از هرگونه اقدامی که موجب ناامنی و بی‌اعتمادی عمومی شود.

و اما واکنش مسئولان و مردم به صدور این فرمان چه بود و چه اقداماتی در راستای اجرای آن و بهبود شرایط جامعه انجام شد؟

بررسی مطبوعات سال ۱۳۶۱ نشان می‌دهد که این فرمان با بازتاب گسترده‌ای همراه شد و مسئولان و نهادها بر ضرورت اجرای مفاد آن و مقابله با بی‌قانونی تأکید کردند.

تشکیل هئیت های پیگیری فرمان امام در استان های مختلف  

پس از صدور فرمان امام، مسئولان به‌مرور زمان اقدام به تشکیل "هیئت‌های پیگیری فرمان امام" در استان‌های مختلف کشور کردند. در همین راستا، صفحه دوم روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۱ دی‌ماه خبری درباره معرفی هیئت‌های پیگیری فرمان امام در ۱۰ استان از جمله اصفهان، گیلان، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، سمنان، زنجان، بیرجند و بوشهر منتشر کرد.

همچنین به‌عنوان نمونه، در تاریخ ۲۷ دی‌ماه، صفحه چهارم روزنامه اطلاعات خبری با این مضمون منتشر کرد که هیئت سه‌نفره پیگیری فرمان امام امت در استان مازندران وارد ساری شده و در ساختمان معاونت فنی مستقر شده است. بر اساس این گزارش، این هیئت‌ها در استان‌های مختلف کشور از مردم خواستند چنانچه شکایتی نسبت به ارگان‌های دولتی و نهادهای انقلابی دارند، شکایات خود را به‌صورت مشروح و به نشانی دفتر ستاد ارسال کنند.

به نظر می‌رسد شیوه اجرای قوانین و رعایت ضوابط در عملکرد این هیئت‌ها از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. در همین زمینه، صفحه اول روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۱ دی‌ماه از عزل دادستان انقلاب بیرجند به دلیل تخلفات متعدد و همچنین عزل دادستان انقلاب بوشهر به علت عدم رعایت ضوابط دادستانی و تخلفات مکرر خبر داد.

توصیه های مقامات و مسئولین کشور پس از صدور فرمان امام

در ادامه این اقدامات اجرایی، مسئولان با تأکید بر اهمیت اجرای دقیق فرمان امام، توصیه‌هایی را در راستای رعایت ضوابط و جلوگیری از تخلفات مطرح کردند.

در همین زمینه، صفحه هشتم روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۱ دی‌ماه گزارش داد که حجت الاسلام مهدی مهدوی، امام جمعه بروجرد و نماینده امام در این شهر در سخنرانی خود از مسئولان خواست فرمان هشت‌ماده‌ای امام را آن‌گونه که مورد نظر ایشان است، به‌صورت سریع و دقیق اجرا کنند.

همچنین آیت‌الله منتظری، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی،  در تاریخ ۲۰ دی‌ ماه و در صفحه چهارم روزنامه اطلاعات، در ارتباط با نحوه اجرای فرمان هشت‌ماده‌ای امام اظهار داشتند: مسئولیتی که از طرف امام برای اجرای این فرمان مهم تعیین شده است، باید با خلوص نیت انجام گیرد و مجریان آن تلاش کنند از هرگونه ملاحظه‌ دیگر پرهیز کرده و حفظ ضوابط اسلامی را رعایت کنند.

از سوی دیگر، حجت‌الاسلام کروبی، به عنوان نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۸ دی‌ماه و در صفحه پنجم روزنامه اطلاعات تأکید کرد که امام امت مسائل را به‌صراحت مطرح کرده و از مسئولان خواسته‌اند در امور، دقت نظر بیشتری داشته باشند.

بازتاب های پیام هشت ماده ای امام دربین مسئولان و مقامات

در ادامه این روند، شماری از مسئولان و چهره‌های سیاسی و مذهبی با اعلام حمایت از فرمان امام، دیدگاه‌ها و نظرات خود را درباره آن مطرح کردند.

در همین راستا، روزنامه اطلاعات در صفحه سوم و در تاریخ ۹ دی‌ماه گزارش می‌دهد که میرحسین موسوی، نخست‌وزیر وقت اظهار داشت: عمق پیام امام، اجرای قاطع موازین اسلام از جمله مقابله با تروریست‌های اقتصادی است. هدف امام، پیاده‌ شدن قوانین اسلام و جلوگیری از تخلفات و سوءاستفاده از قدرت است و با افرادی که احتکار کنند و اعمال خلاف شرع انجام دهند، به سختی مقابله خواهد شد.

همچنین حجت‌الاسلام ترابی‌زاده، مسئول«سیاسی ایدئولوژیک » شهربانی اهواز ، در تاریخ ۲۹ دی‌ماه و در صفحه هشتم روزنامه اطلاعات، با اشاره به پیام اخیر امام امت گفت: با پیام‌های امام همیشه انقلابی دیگر در جامعه رخ می‌دهد و تحولی بنیادی صورت می‌گیرد و هر پیامی که ایشان می‌دهند به منزله گوشزدی برای همه جامعه می‌باشد.

 وی افزود: باید دید در آینده چه کسانی از این پیام سرباز می‌زنند و یا از توانشان خارج می‌شود و آیا که افراد می‌توانند خود را با پیام امام وقف دهند؟

علاوه بر این، نمایندگان شهرهای مختلف نیز حمایت‌های خود را از این فرمان اعلام کردند. برای مثال، نماینده مردم نهاوند در تاریخ ۲۹ دی‌ماه و در صفحه هفتم روزنامه اطلاعات تأکید کرد که: پیام امام یک حادثه و پدیده نیست، بلکه یک جریان تاریخی و همان شیوه انبیا است.

همچنین حجت الاسلام میانجی، امام جمعه خرم‌آباد ۲۸ دی ماه در صفحه نهم روزنامه اطلاعات پیام امام را آرامش خاطری برای امت حزب‌الله برشمرد و اشاره کرد که: بعد از این فرمان، مملکت ما به تمام معنا اسلامی خواهد شد.

پیگیری و اجرای مفاد فرمان امام از سوی مسئولان مربوطه 

پس از صدور این فرمان، مقامات و مسئولان به‌طور جدی پیگیری مفاد آن را آغاز کردند و روزنامه اطلاعات در گزارش‌های متعدد به انعکاس این اقدامات پرداخت.

روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۴ دی‌ماه در صفحه دوم گزارش داد که رسیدگی به شکایات مردم در ستاد پیگیری فرمان امام آغاز شده است. بازرسان هیئت پیگیری فرمان امام در تهران، کار رسیدگی به ۲ هزار شکایت واصله از وزارتخانه‌ها، ادارات دولتی، ارگان‌ها، نهادهای انتظامی و واحدهای قضائی دادسراهای انقلاب مستقر در ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها را آغاز کردند.

در تاریخ ۲۶ دی‌ماه در صفحه چهارم روزنامه اطلاعات، وزیر کشور طی مصاحبه‌ای در کرمان اعلام کرد: نتایج شکایات واصله به ستاد پیگیری فرامین امام، پس از بررسی‌های لازم به اطلاع عموم خواهد رسید.

آقای ناطق نوری، وزیر کشور و عضو ستاد پیگیری فرمان امام، نیز در رابطه با فعالیت‌های انجام شده از سوی این ستاد به خبرنگار واحد مرکزی خبر کرمان اظهار داشت: شکایات به دفتر ستاد پیگیری فرمان امام  برای رسیدگی به مقامات ذی‌ربط  ارجاع می‌شود، و بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی مقامات مسئول، ستاد پیگیری هم نتیجه را برای آگاهی عموم اعلام می‌نماید.

همچنین، میرحسین موسوی ، نخست‌وزیر وقت در تاریخ ۳۰ دی‌ماه در  صفحه پنجم روزنامه اطلاعات تأکید کرد: پیام امام باید با قاطعیت و سرعت پیگیری شود. مردم بهترین مجریان پیام امام هستند.

روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۱ دی‌ماه در  صفحه دوم گزارش داد که اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت به نمایندگان مناطق کردنشین اطمینان داد: فرمان تاریخی امام در مناطق کردنشین با جدیت پیگیری می‌شود. منتخبین مردم کردنشین نیز یادآور شدند که صدور فرمان هشت‌ماده‌ای امام امت اثر آرام‌بخش و امیدوارکننده‌ای در روحیه مردم مسلمان به جای گذاشته است.

صدور فرمان امام و پیگیری دقیق آن توسط مسئولان نشان داد که نهادهای دولتی و مردم می‌توانند در هم‌آهنگی، اجرای قوانین و رسیدگی به شکایات به صورت  جدی عمل کنند و حمایت‌های گسترده مقامات و بازتاب اقدامات در رسانه‌ها، اهمیت فرمان و تأثیر آن بر شفافیت و عدالت اجتماعی را برجسته کرد.

پیام امام فراتر از یک دستور اداری بود؛ اجرای آن، همت مسئولان و مشارکت مردم را می‌طلبید.

منبع : ایسنا