فشار بر قلب و ریه؛ پیامد صعود بی‌برنامه کودکان به کوهستان

دکتر محمدتقی مجنون - فوق تخصص قلب کودکان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره شرایط حضور کودکان در ارتفاعات اظهار کرد: افراد کمتر از ۱۸ سال جزو کودکان محسوب می‌شوند. به طور قطع، نمی‌توان یک نسخه واحد و مشترک برای حضور کودکان در ارتفاعات پیچید؛ چرا که شرایط فیزیکی و ارتفاع مناسب برای «کودکان کمتر از دو سال» با «کودکان ۱۰ ساله» متفاوت است.

ارتفاع مناسب برای کودکان کمتر از ۲ سال

او با بیان اینکه تهران حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ متر از سطح دریا بالاتر است، توضیح داد: توچال حدود ۴هزار متر ارتفاع دارد. صعود به توچال برای کودکانی که سن بیشتری دارند به شرط رعایت برخی نکات اشکالی ندارد. کودکان کمتر از دو سال، توانایی پیمایش مستقل را ندارند ولی سقف ارتفاع مجاز برای این گروه سنی، کمتر از ۲هزار متر بالاتر از سطح دریا است.

شرایط صعود به ارتفاعات برای کودکان ۲ تا ۵ ساله

این فوق‌تخصص قلب کودکان گفت: میزان پیمایش طی‌ شده برای رسیدن به ارتفاع مناسب گروه‌های سنی مختلف کودکان نیز حائز اهمیت است. کودکان ۲ تا ۵ ساله مجاز به حضور در ارتفاع تا ۲۵۰۰ متر هستند و برای رسیدن به این ارتفاع می‌بایست یک تا ۳ کیلومتر پیاده‌روی کرده باشند. این گروه سنی به شرط «آمادگی بدنی» و «جلوگیری از اتلاف مایعات بدن به بهترین شکل و از طرفی آبرسانی به اندازه و به موقع» می‌تواند در ارتفاع مجاز حاضر شود. همچنین این گروه سنی می‌بایست تمرین کافی داشته باشند؛ منظور از تمرین کافی این است که تجربه قدم‌زدن‌های پیوسته را داشته باشند تا بتوانند تا ارتفاع ۲۵۰۰ متری حاضر شوند. ارتفاع ۲۵۰۰ متری، ارتفاع کمی نیست.

حداکثر ارتفاع 3000 متر، مناسب برای کودکان ۵ تا ۱۰ ساله

معاون درمان مرکز طبی کودکان با بیان اینکه حداکثر ارتفاع مجاز برای کودکان ۵ تا ۱۰ ساله ۳هزار متر است، اظهار کرد: با توجه به اینکه میزان پیمایش طی شده برای دستیابی به ارتفاع مجاز گروه‌های سنی کودکان بسیار مهم است، این گروه سنی می‌بایست ۳ تا ۸ کیلومتر پیموده باشند. هنگامی که پیمایش طی شده از ۵ تا ۶ کیلومتر بیشتر می‌شود، کودک تحت فشار قرار می‌گیرد. این گروه سنی می‌بایست به همراه یک نفر به ارتفاع مجاز صعود کنند. همچنین وضعیت قلبی سالم و تمرینات پیوسته داشته باشند.

حداکثر ارتفاع قابل تحمل برای کودکان 10 تا 13 ساله

مجنون درباره کودکان ۱۰ تا ۱۳ ساله توضیح داد: حداکثر ارتفاع قابل‌تحمل برای این گروه سنی حدود ۴هزار متر است اما به این معنا نیست تمام کودکان این گروه سنی می‌توانند به توچال صعود کنند. مدت‌زمان پیمایش مجاز برای این گروه سنی ۴ تا ۶ ساعت است؛ اما صعود از کوهپایه به قله توچال طی ۶ ساعت غیرممکن است. این گروه سنی نیز از نظر قلبی و ریوی به طور کامل سالم و تمرین‌های منظم کوهنوری و پیاده‌روی را تجربه کرده باشند. اگر این گروه سنی می‌خواهند به قله صعود کنند باید تا ارتفاع خاص از  تله‌کابین استفاده کنند. حداکثر مسافت طی شده برای این گروه سنی برای دستیابی به ارتفاع ۴هزار متری نباید از ۱۰ کیلومتر بیشتر شود.

پیمایش و زمان مناسب برای ارتفاع ۵هزار متری

رئیس بخش قلب بیمارستان مرکز طبی کودکان با بیان اینکه حدکثر ارتفاع مجاز برای کودکان ۱۳ تا ۱۸ ساله ۵هزار متر است، افزود: این گروه سنی به شرط تمرینات مداوم، شرایط بدنی مناسب و همراه با یک تیم حرفه‌ای می‌توانند تا ارتفاع ۵هزار متری حاضر شوند. حداکثر مسافت و مدت‌زمان طی شده برای این گروه سنی برای حضور در ارتفاع ۵هزار متری ۱۲ کیلومتر و ۶ ساعت است. صعود به ارتفاع ۵هزار متری طی ۶ ساعت امکان‌پذیر نیست، مگراینکه صعود از ارتفاعات بالاتر آغاز شود.

افزایش تنفس در ارتفاعات بالاتر

او با بیان اینکه میزان غلظت اکسیژن تهران حدود ۲۱ درصد است، گفت: هرچه از سطح دریا بالاتر می‌رویم، غلظت اکسیژن کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل، ریه‌ها به ناچار می‌بایست فعالیت بیشتری داشته باشند و تنفس تند می‌شود. تندی تنفس در ارتفاعات ۳هزار تا ۴هزار متر به وضوح  در بزرگسالان دیده می‌شود و بزرگسالانی که می‌خواهند به ارتفاعاتی مانند توچال یا دماوند صعود کنند، می‌بایست پیش از این به ارتفاعات کم‌ارتفاع‌تر صعود کرده باشند. صعود بداهه به دماوند و توچال به ترتیب «غیرممکن» و «سخت» است.

مجنون درباره صعود کودکان به ارتفاعات توضیح داد: اعداد و ارقامی که درباره حد مجاز گروه‌های سنی کودکان برای حضور در ارتفاعات مطرح شده، بیشترین میزان ممکن است و بهتر است که حضور آنها کمتر از میزان مطرح شده باشد. حضور مربی و خانواده، تمرینات پیوسته، آمادگی بدنی، شرایط ریوی و قلبی می‌توانند در حداکثر ارتفاع در نظر گرفته شده، حاضر شوند.

کمتر از حد مجاز  صعود کنیم

رئیس بخش قلب بیمارستان مرکز طبی کودکان درباره عوارض حضور کودکان در ارتفاعات بالاتر از حد استاندارد، گفت: عوارض ناشی از حضور در ارتفاعات بیش از حدمجاز در همان لحظه نمایان می‌شود و البته می‌تواند پیامدهای بلندمدت نیز داشته باشد. هنگامی که افراد در ارتفاعات بسیار زیاد قرار می‌گیرند، تعداد ضربان قلب بسیار بالا می‌رود و تنفس بسیار تند می‌شود؛ به  نحوی که قلب تحت فشار قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی، احتمال نارسایی قلبی وجود دارد، چرا که حد پمپاز قلب و توان تنفسی ریه‌ها ظرفیت دارد و اگر از ظرفیت فراتر رود، امکان بروز عارضه وجود دارد. گرفتگی عضلانی، یکی از عارضه‌های شایع حضور در ارتفاعات است و زمانی بروز می‌کند که افراد از نظر توانایی کم می‌آورند.

مصرف مایعات فراوان در صعودها

مجنون با بیان اینکه جلوگیری از اتلاف مایعات بدن به بهترین شکل و از طرفی آبرسانی به اندازه و به موقع در ارتفاعات بسیار حائز اهمیت است، توضیح داد: افراد می‌بایست آب کافی و املاح‌دار مصرف کنند. به طور معمول، کوهنوردان همراه خود نمک و منیزیم دارند. گرفتگی عضلانی به دلیل خستگی زیاد و عدم تکافوی تنفسی در اغلب اوقات اتفاق می‌افتد و می‌تواند سبب بروز عارضه در ارتفاعات شود و شاید باعث فشار بر قلب شود که می‌تواند تاثیراتی در آینده داشته باشد. بازهم تاکید می‌کنم که کودکان بهتر است تا حد سقف مجاز صعود نکنند؛ به طور مثال، اگر سقف ارتفاع مجاز برای یک گروه سنی ۴هزار متر است، بهتر است با وجود داشتن تمام شرایط به این ارتفاع صعود نکند.

وی درباره حضور کودکان در ارتفاع افزود: کودکان با توجه به ظرفیت قلبی و تنفسی خود تا یک ارتفاع می‌توانند حاضر شوند. همچنین تمام بزرگسالان نیز نمی‌توانند به توچال یا دماوند صعود کنند؛ این افراد نیز می‌بایست از نظر معاینات پزشکی مورد بررسی قرار گیرند. البته بزرگسالان با پیمایش مسیرهای کوتاه‌تر متوجه می‌شوند که آیا توان صعود به ارتفاعات بالاتر را دارند؟ حضور مربیان با تجربه به افراد کمک می‌کند تا از توانایی حضور خود د ارتفاعات بیشتر مطلع شوند؛ چرا که این احتمال وجود دارد افراد از توانایی دقیق بررسی شرایط خود برخوردار نباشند.

منبع : ایسنا