به یاد دارم سه دهه قبل که در برزیل شاهد انتخابات ریاست جمهوری بودم این کشور نوپای دموکراسی محور چنان برای رای مردم احترام قایل بود که بر اساس قانون، افرادی که موفق به انداختن رای خود به صندوق نمی شدند ملزم بودند فرم ویژه ای را تکمیل و علت رای ندادن خود را توجیه کنند و چنانچه بهانه آنها قابل توجیه نبود از برخی حقوق محروم می شدند. این مکانیسم که بیانگر اهمیت مردم در انتخابات بود چنان شور و شعف و مسئولیتی در آحاد ملت ایجاد می کرد که شرکت در انتخابات را با دل و جان پی می گرفتند و وظیفه خود می دانستند.