مهاجرت پزشکان‌ معمایی چند وجهی 

مهاجرت پدیده‌ای چند عاملی است، اما این مسأله عمومی بوده و فقط مختص پزشکان نیست، بسیاری از گروه‌های دیگر نیز در حال مهاجرت هستند. تمامی گروه‌های مختلف جامعه، حتی افرادی که در رشته‌های فنی و غیردانشگاهی تحصیل نکرده‌اند اما دارای مهارت قابل‌قبول هستند، به کشورهای مختلف مهاجرت می‌کنند.