آغازگر هردو جنگ ایران و روس، روسیه بود/ آقامحمدشاه یکپارچگی سرزمینی ایران را حفظ کرد

قاجار سلسله نوپایی بود؛ در حالی که استقرار و ثبات آن طول می‌کشید و نیاز به زمان داشت، به آن حمله هم شده بود. اصلاحات محدودی هم انجام می‌شد و طبقه حاکم نیز درک گسترده‌ای از وضعی که در آن بودند، نداشتند، به همین ترتیب حتی قشر دیوان‌سالار فارس‌زبان که در سلسله ترک‌زبان قاجار بودند نیز درک درستی از تحولات جهانی که بر سرنوشت جنگ اثر حیاتی و مستقیم داشت، نداشتند.