پایان آینده‌فروشی در ایران خودرو

به گزارش خبرگزاری مهر، براساس آمارهای منتشر شده تعهدات معوق ایران خودرو در آبان ۱۴۰۴ به حوالی ۳۰۰۰ دستگاه رسیده درحالی که این رقم در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶۰۰۰۰ دستگاه بوده، با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت تعهدات معوق بیش از ۹۵ درصد کاهش یافته است.

در سال‌های اخیر شرکت‌های خودروساز به دلیل بحران تأمین نقدینگی با ارائه طرح‌های پیش‌فروش بخشی از چالش‌های خود را برطرف، اما تعهدات سنگینی را بر جان می‌خریدند.

در دهه ۹۰ و طی ۴ سال اخیر رکوردشکنی سقف تعهدات معوق به بخش جدایی ناپذیر شرکت‌های خودروساز دولتی تبدیل شده بود. درحالی که طی این سال‌ها همچنان سازمان تعزیرات حکومتی خودروسازان دولتی را محکوم به جریمه‌های سنگین می‌کرد اما رشد تعهدات معوق خودروسازان به یک بحران غیرقابل حل تبدیل شده بود.

از آنجایی که در قراردادهای طرح‌های پیش‌فروش تاکید شده بود که خودروسازان در صورت تأخیر در تحویل باید علاوه بر سود مشارکت، درصدی جریمه هم پرداخت کنند، افزایش معوقات صرفه اقتصادی برای تولیدکنندگان نداشت و عمده دلیل آن بحران مدیریت منابع، کمبود منابع مالی و ارزی وحتی گاهی کمبود قطعات عنوان می‌شد.

شرکت ایران خودرو پس از خصوصی سازی با حذف تدریجی پیش‌فروش و استفاده از منابع بانکی و ابزار SCF، تأمین مالی پایدار و تحویل به موقع تعهدات را در دستور کار خود قرار داد.

طبق اعلام این شرکت اگر تنها راه تأمین مالی صرفاً پیش‌فروش بود، حدود ۲۵۰ هزار تعهد جدید ایجاد می‌شد، اما با روش جدید تأمین مالی و بهره‌گیری از ابزارهای جدید میزان تعهد ایجاد شده حدود ۱۶۰ هزار دستگاه بود تا شرکت در زمان مقرر تعهدات خود را بدون تأخیر جامه عمل بپوشاند.

ایران خودرو در سال ۱۴۰۰ توانست تنها ۴۶۴ هزار و ۳۶۸ دستگاه خودروی سواری تولید کند که بیش از ۱۳ هزار تعهد معوق داشت و در ۶ ماهه نخست همین سال حدود ۱۰۰ هزار دستگاه تولید خودروی ناقص به ثبت رسیده بود.

طبق آمار وزارت صمت، در ابتدای سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۰۵ هزار خودروی ناقص در پارکینگ خودروسازان وجود داشت که در این سال تکمیل و به مشتریان ارائه شد. در این سال ۹۵ درصد خودروهای تولیدی بدون نقص تولید شدند، درحالی که این رقم در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۰ درصد بود.

براساس اعلم وزارت صمت در پایان سال ۱۴۰۰ تعداد خودروهای تحویل شده توسط دو خودروساز بزرگ کشور ۸۳۷ هزار دستگاه بوده که این میزان در پایان سال ۱۴۰۱ به حدود یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه رسید که عمده علت این موضوع فروش خودرو در بورس کالا و تأمین منابع مالی از بازار سرمایه بود. به عبارتی خودروسازان از ابزارهای جدید برای تأمین مالی استفاده کردند.

در سال ۱۴۰۲ بازهم صنعت خودرو با افزایش تعهدات معوق و کاهش سطح تولید همراه بود. ایران خودرو به عنوان بزرگترین خودروساز دولتی در این سال ۵۵۵،۴۳۰ دستگاه تولید کرد که سطح تولید با کاهش ۲ درصدی همراه بود. تعهدات معوق این شرکت بیش از ۶۰ هزار دستگاه بود که طرح تبدیل دعوتنامه منتشر شد.

در سال ۱۴۰۳ بازهم صنعت خودروی کشور با کاهش تولید و افزایش معوقات همراه بود و طبق آمار ایران خودرو با تولید ۵۰۴،۸۵۵ دستگاه همچنان بیشترین سهم تولید را در میان خودروسازان داشت، اما به نسبت سال قبل با افت تولید بیش از ۱۲۰۰۰ دستگاه همراه بود که عمده دلیل آن مشکلات تأمین قطعات، چالش‌های ارزی و حتی کاهش سطح تقاضا برای برخی محصولات عنوان شد.

در سال گذشته ایران‌خودرو از ابتدای سالتا انتهای مهرماه (پیش از خصوصی سازی) سه‌هزار و ۸۴۴ دستگاه خودروی ناقص تولید کرد، اما در نیمه دوم سال با ورود به مسیر خصوصی ورق کاملاً برگشت.

با گذشت ۸ ماه از خصوصی سازی ایران خودرو نه تنها برای تأمین مالی دست به دامن آینده فروشی و ارائه محصول در زمان نامعلوم نشدند؛ بلکه کاهش معوقات به طرز شگفت‌انگیزی انجام شد.علاوه بر صفر شدن رقم تولیدات ناقص، میزان معوقات از ۳۲۰۰۰ دستگاه به کمتر از ۳۰۰۰ دستگاه رسید که با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت در کمتر از ۸ ماه بیش از ۹۰ درصد کاهش یافته است.