ارتشی که «انقلابی» شد

گروه گزارش: حضور در خیابان با تانک و تفنگ یا اعلام بی طرفی و پیوستن به مردم و سلام نظامی همافران به امام خمینی(ره)؟ نسبت واقعی ارتش با انقلاب اسلامی کدام است؟ این سوالی است که اغلب به آن پاسخ مستقیمی داده نمی‌شود و جوابش حاصل نوع نگاه راویان به تعریف تاریخ انقلاب اسلامی است.19 بهمن ماه، به عنوان روز نیروی هوایی شناخته می‎شود؛ روزی که همافران نیروی هوایی ارتش، با حضور در محل اقامت امام خمینی(ره) در شرایطی که هنوز انقلاب رسما به پیروزی نرسیده بود، با احترام نظامی، همراهی خود با انقلاب را به نمایش گذاشتند. روایت‌ها از این روز بارها بازخوانی شده و نقش انتشار تصاویر این دیدار در روزنامه‌ها، در دلگرمی انقلابیون به همراهی ارتش و عدم مقابله نظامیان با مردم و البته شکستن آخرین امیدهای حامیان سلطنت پهلوی به سازوکار مقابله نظامی ارتش با انقلاب، باعث شد این روز یکی از روزهای کلیدی و نقاط عطف 11 روز ویژه انقلاب اسلامی، یعنی فاصله 12 تا 22 بهمن ماه 1357 محسوب شود و دقیقا به دلیل همین اهمیتش پاس و گرامی داشته شود.ارتش از اصلی‌ترین نقاط توجه محمدرضا پهلوی بود. اختصاص بخش بزرگی از بودجه و درآمدهای نفتی به خرید تجهیزات نظامی، تربیت نیروی انسانی و ایجاد ارتشی قدرتمند از دغدغه‌های جدی شاه بود که در اسناد تاریخی و خاطرات چهره‌های حاضر در معادلات دربار به آن اشاره شده است. محمدرضا پهلوی به دلایل گوناگونی ارتش قدرتمند را حافظ بقای سلطنت پهلوی و ایران می‌دانست. از یک سو، اجرای نقش ژاندارم منطقه، باعث می‌شد از سوی قدرت‌های جهانی جدی گرفته شود و از سوی دیگر قدرت نظامی را به عنوان عاملی برای قرار گرفتن در صف قدرت‌های بزرگ جهانی قلمداد می‌کرد. نزدیکی به غرب آن هم در شرایطی که در همسایگی شوروی به عنوان بازیگر اصلی بلوک شرق بود، تهدیدهای ملی‌گرایان عرب در کشورهایی مثل مصر و عراق، نگرانی از وضعیت همسایگان جنوبی پس از خروج انگلستان یا اوضاع افغانستان و پاکستان، باعث می‌شد ارتش وزنه ثبات و قدرت بازدارنده‌ای مهم به نظر برسد. علاقه به ارتش البته از دوران رضا شاه پهلوی به محمدرضا ارث رسیده بود؛ زمانی که رضا شاه به قدری به ارتش توجه داشت که حتی فرزند خود را هم برای تربیت و تحصیل به نظامی‌ها سپرد. البته تجربه ناکام ارتش رضاخانی در مقابله با اشغال ایران توسط روسیه و انگلیس در جنگ جهانی دوم، باعث شد که پا