پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024


۱۳۹۸/۰۴/۱۷ / /
وحید سلوکی*
تحولات سیاسی و امنیتی در عراق از سال ۲۰۰۳، منجر به تشکیل عراقی جدید به همراه تغییر در معادلات موازنه قدرت کشورهای منطقه در غرب آسیا شد، چرا که این کشور به طور سنتی در حوزه نفوذ و قدرت کشورهای منطقه‏ای و بین‏المللی همچون آمریکا و عربستان سعودی بوده است. مهم ترین پیامد عراق جدید، همانطور که اشاره شد تغییر موازنه قدرت، آن هم به نفع جمهوری اسلامی ایران در منطقه بود. به همین خاطر نفوذ و ایجاد روابطی دوجانبه میان عربستان با عراق و نیز روابط چندجانبه میان سه کشور عربستان و آمریکا با عراق در سه حوزه سیاسی، امنیتی و اقتصادی از جایگاه ویژه‏ای برای دو کشور متحد دیگر برخوردار است.راهبردهای عربستان در پساداعش:به نظر می رسد از نظر عربستان سعودی دوران پساداعش دوران طلایی برای همگرایی حداکثری با عراق باشد، چرا که نیاز عراق به کمک‏های مالی جهت بازسازی اقتصادی این کشور، می‏تواند اهرمی برای عربستان بوده و بدین صورت واگرایی میان ایران با عراق اتفاق بیفتد. از سوی دیگر از منظر سیاسی عربستان سعی می‏کند در سایه نزدیکی اقتصادی، بتواند نقش نفوذ حداکثری را در سیاست داخلی عراق ایفا کند.اهداف و پیامدهای روابط عربستان با عراق:به نظر می‏آید که عربستان می‏خواهد دایره روابط خوب خود را درون عراق گسترش و فراتر از نهادهای دولتی و شخصیت‌های رسمی برود و با سران احزاب سیاسی عراق نیز مرتبط باشد. در سال‏های گذشته «سید مقتدی صدر» و «سید عمار الحکیم» در سفرهایی به عربستان سعودی با مقامات این کشور دیدار کرده بودند. این گسترش روابط منحصر به بحث‌های سیاسی و امنیتی نمی‏شود، بلکه اقتصاد بخش مهمی از آن است به خصوص که شورای هماهنگی مشترک دو کشور تا کنون 16 توافق‏نامه را در زمینه‌های مختلف همکاری‌های دو‏جانبه تنظیم کرده است. عربستان با جدیت در حال تلاش برای گسترش روابط خود با عراق با هدف محدود کردن نفوذ ایران در این کشور یا دست‏کم ایجاد کفه تعادلی دربرابر آن در عراق است. البته آمریکا نیز در این تقویت روابط عراق و عربستان نقش داشته به خصوص که ایالات متحده هم مانند عربستان خواستار کاهش نفوذ ایران در منطقه است، اما نکته اینجاست که همه رقابت ها به سود عراق تمام می‏شود.عربستان با تقویت روابط خود با عراق دو هدف را دنبال می‏کند: نخست کاهش نفوذ ایران در عراق و دیگر جلب عراق به سمت خود در محور خلیج فارس دربرابر قطر که روز