حمید حشمدار*- دوازدهمین مجمع امور اقلیتهای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در مقر اروپایی این سازمان به فرصتی تبدیل شد تا به همراه تنی چند از دوستان همکار و اساتید برجسته کشور در شهر ژنو حضور یابم، اجلاسی که امسال پاسداشت و حفاظت از تنوع زبانی و گویشی در جهان را در کانون توجه خود قرار داده است. تنوع زبانی و حفاظت از آن، شاید در ظاهر امری فرهنگی و یا تکنیکی و آموزشی به شمار آید، اما در عمل مسئلهای بسیار مهم و دارای ابعاد و پیامدهای مختلف بینالمللی، سیاسی، امنیتی و... در جهان امروز و بخصوص در خاورمیانه ما است. به نظر میرسد به همین دلیل است که مجمع اقلیتهای سازمان ملل متحد هم که طی دو دهه اخیر فعالیتهای خود را بهطور جدی و مستمر آغاز کرده است، عمدتاً از این منظر و اهمیت ابعاد آن بوده که موضوع حمایت و حفاظت از تنوع زبانی و زبان مادری و گویشهای مختلف و بخصوص در خطر انقراض را در محور اجلاس جهانی خود قرار داده است! در نوشتار پیشرو که بخشی از سخنرانی اینجانب در مجمع مذکور است، سعی کردهام از منظری ایرانی به این موضوع بنگرم و آن را با همکارانم در دیگر کشورها و سازمانهای بینالمللی به اشتراک و بحث بگذارم.تنوع؛ فرصت یا تهدید!یکی از مهمترین علل بحرانها و مشکلات جاری در جهان امروز ما و بهطور خاص در منطقه خاورمیانه به این موضوع برمیگردد که بسیاری از نظامهای سیاسی، ایدئولوژیک و نظمهای منطقهای و بینالمللی موضوع استراتژیکی به نام تنوع در حوزههای مختلف از جمله در فکر و اندیشه، در هویت، در زبان و... را در بسیاری مواقع به عنوان یک تهدید میانگارند و این مسئله خود سرآغاز مشکلات بزرگ است؛ چرا که وقتی فردی، گروهی و یا دولتی که تنوع را تهدید میپندارد و به قدرت میرسد آنگاه وارد فاز سیاستها و استراتژیهای یکسانسازی و یکدستسازی هویتی میکند، امری که با نفی و انکار بخشی از جامعه به نفع بخشی دیگر از جامعه شروع میشود، تبعیض در دل آن رشد میکند. رشد بیش از پیش چنین اندیشهها و نگاههایی اگر با منابع مختلف قدرت همراه شود، آنگاه این موضوع از یک بعد محلی به سطحی ملی و سپس به فاز منطقهای و گاه بینالمللی تبدیل میشود. مثال بارز چنین سبک اندیشههایی را میتوان در فاشیسم ایتالیایی و نازیسم آلمانی که جنگ ویرانگر جهانی دوم را با میلیونها کشته و کشتارهای بسیار به جای گذاشت، مش