پشت‌پرده محکومیت ایران در پرونده شکایت ترکمنستان

در حالی برخی رسانه‌ها از محکومیت ایران به پرداخت خسارت ۲ میلیارد دلاری به ترکمنستان خبر داده‌اند که گفته می‌شود این عدد نه به عنوان محکومیت ایران در دادگاه بلکه بخش عمده آن مربوط به بدهی ایران به ترکمنستان برای واردات گاز از سال ۸۶ تا ۹۲ بوده است. ضمن اینکه ‌وزارت نفت طی اطلاعیه‌ای توضیحاتی درباره اعلام نتیجه دیوان داوری بین‌المللی در خصوص اختلاف بین شرکت‌های ملی گاز ایران و ترکمن‌گاز ارایه کرده است.  بر اساس قرارداد ۲۵ ساله‌ای که در سال ۱۹۹۷ میلادی میان ایران و ترکمنستان امضا شده است، این کشور باید سالانه بین ۸ تا ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز به ایران صادر کند و ایران هم باید پول واردات را به ‌حساب شرکت ترکمن‌گاز واریز کند. اما اختلاف گازی بین ایران و ترکمنستان به سال ۱۳۸۶ باز می‌گردد. زمانی که در بزنگاه تامین گاز زمستانی در شمال کشور، ‌ترکمنستان بدون اعلام قبلی شیرهای گاز صادراتی خود به ایران را بست. از آنجا که هنوز فازهای پارس جنوبی به مدار تولید نیامده بود و تولید گاز ایران از این میدان مشترک به ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسید، ‌ایران به گاز ترکمنستان نیاز داشت. مذاکرات برای برقراری مجدد جریان گاز صادراتی به ایران در دولت نهم آغاز شد و حتی در مواردی به دولت دهم نیز رسید. ترکمنستان از نیاز ایران در آن سال‌ها استفاده کرد و قیمت گاز صادراتی را تقریبا تا ۳ برابر بالا برد. موضوعی که مورد توافق دوطرف قرار گرفت. اما این افزایش قیمت باعث شد تا ایران در سال‌های بعد و در دولت دهم با بدهی انباشته‌ای مواجه شود، ‌بدهی که در ادامه به عنوان میراثی شوم به دولت فعلی رسید. وزارت نفت ‌تفاهم جدیدی را با طرف ترکمن امضا کرد که بر اساس آن، این فرصت را به ایران می‌داد تا طرح‌های گازرسانی خود را تکمیل کند و بعد از بی‌نیازی از گاز وارداتی از ترکمنستان این موضوع را حل و فصل کند. همین اتفاق نیز افتاد و ایران در سال ۹۵ توانست علاوه بر انجام تعهدات صادراتی خود در زمینه گاز، نیاز داخلی را نیز به صورت کامل از شمالی‌ترین نقطه تا جنوبی‌ترین مناطق کشور تامین کند و این موضوع بیش از هر چیز مدیون توسعه فازهایی از پارس جنوبی بود که در دولت دهم نیمه‌کاره و حتی با پیشرفتی