دست رد بر سینه بیگانه

هرچند که وکلای این سه جوان در روزهای بعد، واکنش‌های متفاوتی را نشان دادند و بحث‌هایی را مطرح کردند، اما واکنش اصلی به تایید حکم اعدام آنان در جای دیگری اتفاق افتاد. از روز چهارشنبه به ناگاه در فضای مجازی و شبکه‌های مختلف اجتماعی با هشتگ «اعدام_نکنید» حرکت مدنی درباره این سه جوان و تایید حکم اعدام آنان اتفاق افتاد.  پست‌های مختلفی که به تدریج از مرز 4 میلیون و 500 هزار هشتگ هم گذشت و همچنان (تا لحظه نوشته شدن این مطلب) ادامه دارد.  هشتگ «اعدام_نکنید» شاید در وهله اول پیام امر به معروف و نهی از منکر حاکمیت را در خود داشت که از مسوولان امر درخواست می‌کرد در این قضیه به خصوص چندان این شکل از قضاوت را برنمی‌تابد. اما نکته مهم‌تری که در دل این بیان اعتراض در فضای مجازی وجود داشت، تغییر شکل اعتراض در دل جامعه مدنی ایران بود. به این نکته باید توجه کرد که در بسیاری از تحلیل‌های اخیر درباره جامعه مدنی ایران حتی حکم مرگ آن نیز صادر شده بود. جامعه‌ای که با مشکلات اقتصادی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند و در بن‌بست حرکت برای تجربه‌هایی چون حضور در خیابان، گویا دیگر راهی برای ارایه نداشت، اما اعلام تایید حکم اعدام سه جوان حوادث آبان‌ماه سال 1398 نشان داد که بخشی از جامعه مدنی ایران ممکن است به ناگاه به میدان بیاید و تجربه‌های به یاد ماندنی را رقم بزند.  اتفاقی که به خوبی نشان می‌داد جامعه ایرانی همچنان مسائل را به دقت رصد می‌کند و در موقع مقتضی با خلاقیت خاص خود به میدان می‌آید. اما این داستان همین‌جا ختم نشد، چراکه بعد از چهارشنبه شب و اعلام حضور میلیونی گروهی از جامعه ایرانی و ترند شدن هشتگ «اعدام_ نکنید» در توییتر و فراگیری آن در سایر شبکه‌های اجتماعی همانند اینستاگرام و فیس‌بوک، شاخک‌های دولت‌ها، گروه‌ها و فعالان سیاسی خارج ایران نیز به آن جلب شد؛ به گونه‌ای که در نهایت دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا با نوشتن یک توییت به زبان فارسی و هشتگ «اعدام_ نکنید» تلاش کرد خود را به جمع پرتعداد درخواست‌کنندگان برای جلوگیری از این حکم قرار دهد.  این در حالی بود که گروه‌های معارض نظام در خارج