زریاب‌خویی خود را وقف ایران و فرهنگ ایران کرد

عباس زریاب‌خویی متعلق به نسلی از بزرگان فرهنگ ایران است که تقریبا با حداقل امکانات و شاید بتوان گفت بدون امکانات در شرایط تاریخی آن زمان ایران با همت بلند خود توانست بخواند، بیاموزد و خود را در مراحل عالی دانش و علم قرار دهد.  او استادی چند وجهی بود. در حوزه ترجمه یکی از بهترین و درخشان‌‌ترین آثار ترجمه‌ای ما از آن ایشان است که موضوعات متنوعی را شامل می‌شود. مهم‌ترین آنها کتاب «لذات فلسفه» نوشته ویل دورانت است که پس از گذشت نیم قرن همچنان یکی از بهترین ترجمه‌های این کتاب محسوب شده و به چاپ چهلم نیز رسیده است.  عباس زریاب‌خویی در حوزه تاریخ ایران کتاب بسیار مهم «تاریخ ساسانیان» نوشته نولدکه که با نام «ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان» نیز شناخته‌ می‌شود ر ا ترجمه کرد. او این کتاب را با حواشی بسیار به فارسی برگرداند که یکی از منابع مهم تاریخ قبل از اسلام است. «الصیدنه فی‌الطب» تالیف ابوریحان بیرونی از دیگر کتاب‌هایی است که با تصحیح او منتشر شد. ترجمه «دریای جان» اثر هلموت رتر از کارهای دشوار این نویسنده که درباره زندگی عطار نیشابوری است از دیگر ترجمه‌های زریاب‌خویی است. کتاب «تاریخ بنیادی» او متاسفانه هنوز منتشر نشده است. این کتاب پانصد، ششصد صفحه است و امیدواریم به زودی منتشر شود. عباس زریاب‌خویی در حوزه حافظ‌شناسی هم مجموعه مقالاتی داشت که تحت عنوان«آیینه جام» منتشر شد. «بزم آورد: شصت مقاله درباره تاریخ، فرهنگ و فلسفه » از دیگر آثار زریاب خویی است.  او از سال 1345 از امریکا به ایران بازگشت و به عنوان استاد گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران مشغول به کار و پس از مدتی نیز به مدیریت گروه تاریخ انتخاب شد. او درباره اهمیت تدریس گفته است: ‌«کار من تدریس است. البته کار تدریس جدا از کتاب نیست. همان‌طورکه کار تحصیل از کار کتاب جدا نیست. یادم می‌آید وقتی در خارج تحصیل می‌کردم، دانشجو موظف بود پیش از کلاس درس‌ها را بخواند و اشکالاتی را مشخص کند و در حضور استاد فقط به رفع اشکالات بپردازد و راهنمایی بخواهد. متاسفانه در کار تحصیلی دانشگاهی در ایرا