همچون دن کیشوت‌های محیط زیست

«دن کیشوت» نماد انسانی آرمانی است، قهرمان خودخوانده‌ای که می‌خواهد به اصلاح امور بپردازد. فردی عملگرا که چون از «واقعیت‌ها» فاصله گرفته است با «مجازها» دست و پنجه نرم می‌کند. شوربختانه شباهتی نسبی بین نحوه رفتار این شخصیت رمان جاودانه سروانتس و برخی از فعالیت‌های ما دغدغه‌مندان محیط زیست در کشور وجود دارد. وضعیت پیچیده‌ای که هم‌اکنون در موضوعات محیط زیستی کشور با آن روبه‌رو هستیم؛ از یک سو روند فزاینده مشکلات و تخریب‌ها اعم از آلودگی‌ها، فرسایش خاک، جنگل‌زدایی، مرگ‌ومیر حیات وحش و.... و از سوی دیگر افزایش فعالین و حامیان محیط زیست که تلاش می‌کنند در شکل‌های مختلف همچون پویش‌های زیست‌محیطی، حرکت‌های نمادین و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، مرهمی بر جراحات طبیعت کشور باشند و از آسیب‌های بیشتر بکاهند. باید اذعان کرد حضور کنشگران محیط زیست یک فرصت بالقوه در جامعه در حال گذار ماست که باید مغتنم شمرد. با این حال در بسیاری از موضوعات محیط زیستی داشتن هدف حفاظت از محیط زیست به تنهایی کفایت نمی‌کند. در واقع هر چقدر هم گروه‌های هدفمند و متعهد به محیط زیست در قالب برنامه‌های مختلف همچون پاک‌سازی زباله، کمپین‌های متنوع نظیر نه به پلاستیک، مصرف بهینه آب، نه به خودرو، درختکاری و سایر پویش‌های زیست‌محیطی برای مقابله با تخریب‌ها حرکت کنند از آنجا که ریشه مسائل اساسی مشکلات محیط زیستی کشور بیش از حیطه فرهنگ در حوزه منافع اقتصادی و سیاسی نضج می‌گیرد، این تلاش‌ها که در جای خود ارزشمند است، نخواهد توانست موجب پیشی گرفتن وزنه «حفاظت محیط زیست» از فعالیت‌های مخرب طبیعت باشد. تمرکز بر عوامل اصلی تهدیدکننده محیط زیست کشور می‌تواند محملی قابل اعتنا برای گذر از معضلات محیط زیستی امروز باشد در غیر این صورت بسنده کردن به حرکت‌های نمادین گرچه می‌توانند آگاهی‌های جامعه را در طول زمان افزایش دهند ولی در شرایط فعلی قادر نیستند، راهکارهایی اثرگذار برای رفع معضلات جدی محیط زیست کشور محسوب شوند. از این رو محدود کردن مسائل محیط زیستی صرفا به قلمرو فرهنگ و غفلت از سیاست و اقتصاد که کماکا