آیا آژانس ناقوس مرگ را به صدا درمی‌آورد؟

برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام که در جولای سال 2015 در وین امضا شد و اهداف آن در رابطه با ایران درخور ستایش است به‌طور بالقوه از بندهایی که نقطه ضعف محسوب می‌شوند مستثنا نیست. یکی از آنها مربوط می‌شود به تحریم سلاح‌های معمولی به مدت 5 سال که به ایران تحمیل شده و در اکتبر آینده منقضی می‌شود. چندین ماه است که ایالات‌متحده تمایل خود را برای تمدید این تحریم به‌خصوص با استفاده از سازوکار پیش‌بینی شده در توافق وین در راستای حل اختلاف معروف به سازوکار ماشه آشکار کرده است. سازوکار ماشه بدین معناست که اگر یکی از طرفین برجام به این نتیجه برسد که طرف دیگر به تعهدات مذکور در توافقنامه پایبند نیست می‌تواند مساله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهد مگر در مواردی که شورای امنیت سازمان ملل تصمیم دیگری اتخاذ کند که باتوجه به اختیار وتو ایالات‌متحده امری غیرممکن به نظر می‌رسد. چنین روشی به‌طور خودکار تمام قطعنامه‌ها و تحریم‌های موجود علیه تهران را به قبل از سال 2015 بازمی‌گرداند. اگرچه ایران هر 6 ماه بخشی از تعهدات خود را متوقف می‌کند و از زمان خروج یکجانبه امریکا از برجام غنی‌سازی هسته‌ای را ازسر گرفته است، اما باتوجه به اینکه ایالات‌متحده از ماه مه ‌2018 تصمیم گرفت که دیگر عضوی از توافقنامه وین نباشد، اهداف دولت ترامپ از لحاظ حقوقی غیرواقعی به نظر می‌رسند.  در آغاز ماه ژوئن، مجید تخت‌روانچی، نماینده دایم ایران در سازمان ملل به ‌طور خاص خاطرنشان کرد که درخواست امریکا برای تمدید تحریم علیه ایران از لحاظ حقوق بین‌الملل هیچ‌گونه وجهه قانونی ندارد. در واقع ایالات‌متحده با خروج از توافق وین دو سال پیش، خود را به‌طور داوطلبانه از حق درخواست بازگشت مجدد تحریم‌ها علیه ایران محروم کرده است. موضع‌گیری اروپا با سخنان وزرای خارجه کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس در روز جمعه گذشته در برلین دربرگیرنده همین مفهوم است. چنین تصمیمی برای تکمیل آنچه از توافق هسته‌ای باقی‌ مانده خطرناک خواهد بود. اروپایی‌ها برای بقای برجام تلاش می‌کنند و هرگونه تلاش یک‌جانبه برای استفاده از سازوکار ماشه و بازگرداندن تحریم‌ها عواقب جدی برای شو