مساله گریزی در آلودگی هوا

فصل سرد سال است و وارونگی و تداوم روزهای آلوده هوا، امسال تهران کرونا‌زده محبوس در لایه‌ای از دود به استقبال فصل زمستان رفت. عدم فعالیت حضوری مدارس و محدودیت و تعلیق بسیاری از مشاغل نیز نتوانست از غلظت ذرات آلاینده هوا بکاهد. با وجود آنکه از نخستین برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران در سال 1379 بیش از 20 سال می‌گذرد همچنان برنامه‌های اصلی کاهش آلودگی هوای پایتخت همان 7 محوری است که در نخستین برنامه مطرح بوده است. طی 20 سال علاوه بر قوانین بالادستی در حوزه آلودگی هوا، آیین‌نامه‌های متعددی با تمرکز بر موضوع آلودگی هوای تهران به تصویب رسید و با این حال بخش زیادی از مصوبات عقیم ماند.  با وجود برخی اقدامات برای بهبود کیفیت هوای تهران در طول این مدت همچون توسعه نسبی زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و مترو، کاهش پارامتر آلاینده منواکسیدکربن در هوا، حذف سرب از سوخت، جایگزینی آلاینده آزبست در لنت‌های ترمز، توسعه ایستگاه‌های پایش کیفی هوا و سختگیرانه شدن استانداردها، آنچه در عمل مشاهده شده اینکه به واسطه کثرت بارگذاری‌های جمعیت، صنعت و خودرو طی دو دهه گذشته در تهران، با اندک ناسازگاری شرایط جوی چون سکون و پایداری هوا در فصل سرد سال فرصت خودپالایی، تهویه طبیعی و تنفس پایتخت از آن دریغ شده است. امسال به موازات شرایط ناشی از کرونا که موجب استفاده بیشتر از خودروهای شخصی و رشد ملموس تردد این خودروها در سطح شهر شده، موضوع استفاده واحدهای صنعتی و تولیدی پیرامون تهران از سوخت مازوت نیز بر نگرانی‌ها افزوده است.  با وجود آنکه استفاده از سوخت‌های فسیلی سنگین نظیر مازوت یا گازوییل با گوگرد بالا به کرات در مصوبات دولت از جمله آیین‌نامه ماده 2 قانون هوای پاک منع شده است با این حال مصرف سوخت‌های نامناسب با توجیهات مختلف از جمله افت فشار گاز و شرایط متاثر از تحریم در شرایط اینورژن موجب طرح این پرسش شده که تصویب قوانین بدون در نظر گرفتن بستر هموار اجرایی آن آیا نشانی از نشناختن صورت مساله آلودگی هوا در کشور نیست؟ وضع قوانین با حضور همه دستگاه‌های ذی‌مدخل در حوزه آلودگی هوا طی ماه‌ها(بعضا چندین سال) کار کارشناسی و با تایید همه بخش‌های مرتبط برای اجرای آنها سپس بی‌اعتنایی و فراموشی تکالیف و تعهدا