پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024


۱۳۹۹/۰۱/۲۶ / /
سقوط از ارتفاع نیم‌طبقه
«نیم‌طبقه» اولین اثر نیکلسن بِیکر، نویسنده معروف امریکایی است. او «نیم‌طبقه» را در سال ۱۹۸۸ به چاپ رساند و پس از آن تا کنون ده اثر داستانی دیگر از این نویسنده منتشر شده است. بیکر بخشی از شهرت خود را در امریکا وام‌دار رمان‌های بزرگسالی است که نوشته، به‌طوری که ردپای آثار او در ماجرای رسوایی اخلاقی بیل کلینتون، رییس‌جمهور سابق امریکا نیز دیده می‌شود. خانم مونیکا لوینسکی منشی پرزیدنت کلینتون که به خاطر روابطش با رییس‌جمهور امریکا در بازه سال‌های ۱۹۹۵-۱۹۹۶ شهرت بسیاری پیدا کرد، یکی از رمان‌های بِیکر را به بیل کلینتون هدیه داده بود. اما بیکر بر خلاف آثار متاخری که از او دیده می‌شود، در اولین اثرش یعنی «نیم‌طبقه» با یک رمان ضدپیرنگ تحسین بسیاری از منتقدان ادبی را برانگیخته است، به‌طوری که بسیاری از منتقدین او را در این اثر وام‌دار پروست می‌دانند. کل داستان در طول بالا رفتن راوی از پله‌برقی نیم‌طبقه محل کارش در زمان ناهار روایت می‌شود، مدت زمانی که شاید از نظر واقعی چند ثانیه‌ای بیشتر طول نکشد. اما بیکر در همان چند ثانیه راوی را چنان در تکرار گرداب افکارش غرق می‌کند که بالغ بر دویست و هفت صفحه این روایت جریان سیال ذهن مخاطب را همراه خود پیش می‌برد. در این اثر هیچ گره‌گشایی از شخصیت شکل نمی‌گیرد و اساسا پاسخی به هیچ گونه تعلیقی داده نمی‌شود، بلکه این دایما خاطرات و عقاید راوی است که در یک پیوند ناگسستنی از خاطره‌ای به خاطره دیگر یا از ایده‌ای به ایده دیگر تعویق پیدا می‌کند. بیکر در رمان «نیم‌طبقه» در فاصله زمانی حقیقی یک پله‌برقی، چاهی به عمق ذهن راوی باز می‌کند و زمان دچار گسست می‌شود، گذشته و آینده معنای جدیدی می‌یابند. بیکر به هر ایده گذرا از ذهن راوی اجازه ظهور و بروز می‌دهد، درست به شکلی که در مواجهه با این رمان مخاطب در بافت نامتناهی از سیلان تفکرات راوی غرق شده؛ تفکراتی که مدام از یک ایده شخصی به ایده‌ای دیگر تعویق می‌یابند. خواننده «نیم‌طبقه» در تور بینامتنیت افکار راوی گیر کرده است؛ افکار جالبی که حتی در انتزاعی و وسواسی‌ت