چهارشنبه, ۲۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 17 April, 2024


۱۴۰۱/۰۲/۲۷ / /
مستعمره‌سازی به سبک فرانسوی
192 ‌سال پیش، برابر 18 می ‌1830 میلادی، لویی فیلیپ پادشاه وقت فرانسه دستور اشغال سرزمین الجزایر را صادرکرد. بهانه پادشاه فرانسه برای صدور این فرمان دعوایی سیاسی بود که از 3 سال قبل و در پی بی‌احترامی حاکم الجزایر به سفیر فرانسه در این کشور آغاز شده بود. الجزایر در این ایام ذیل قلمروی امپراتوری عثمانی تعریف می‌شد اما با این حال حاکمیت سیاسی مستقلی داشت. این میان دولت عثمانی که خود درگیر مشکلات و معضلات مختلف داخلی بود، نتوانست آنطور که باید و شاید از دولت خودمختار الجزایر در برابر یورش نظامی فرانسوی‌ها حمایت به عمل آورد. ارتش فرانسه در پی چند نبرد سنگین و پرتلفات موفق شد خط ساحلی شمال سرزمین الجزایر که بیشترین تراکم جمعیتی را نیز در این سرزمین دارد به تصرف خود درآورد. اما به دلیل بروز اختلافات سیاسی در پاریس، پادشاه فرانسه از ادامه نبرد و اشغال دیگر نقاط الجزایر منصرف شد و به اشغال همان خط ساحلی بسنده کرد. انصراف فرانسوی‌ها از پیشروی در عمق خاک الجزایر باعث نشد مردم این کشور از تلاش برای بیرون راندن اشغالگران از سرزمین‌شان دست بردارند. یکی از کسانی که در این راه نهایت جانفشانی را به خرج داد کسی نبود جز عبدالقادر الجزایری که پس از سال‌ها نبرد بالاخره توسط فرانسوی‌ها دستگیر و به دمشق تبعید شد. در تاریخ از وجود اختلافات سیاسی و تلاش لویی فیلیپ برای منحرف کردن افکار عمومی فرانسه، به عنوان یکی از دلایل حمله این کشور به الجزایر نام برده شده است. اما این میان اشتیاق پاریس برای مستعمره‌سازی را نباید از نظر دور داشت. رقابت بین انگلستان و فرانسه برای مستعمره‌سازی از دهه‌ها قبل ‏آغاز شده بود، با این تفاوت که انگلیسی‌ها زودتر از همسایه خود جنبیده و بهترین سرزمین‌های موجود و گل سرسبدشان هندوستان را زیر سیطره خود درآورده بودند. این موفقیت برای فرانسوی‌ها که سر همه چیز با بریتانیایی‌ها رقابت داشتند گران آمد که نهایتا تصمیم فرانسه برای مستعمره‌سازی در دسترس‌ترین سرزمین‌های موجود یعنی کشورهای قاره آفریقا را به دنبال داشت. این تلاش عاقبت با سیطره بر کشورهایی چون الجزایر، گینه، مالی، نیجر، سنگال، توگو، بنین، کامرون، چاد، آفریقای مرکزی، گابون، موریتانی، جمهوری کنگو، مراکش، تونس، بورکینافاس