میراث فیروز

   [امین‌شول سیرجانی ] در روزهایی که سایه خبرهای شیوع کرونا بر رسانه‌ها سنگینی می‌کند؛ انتشار خبر درگذشت یکی از خادمان محیط‌زیست ایران کام فعالان محیط‌زیست کشور را تلخ‌تر کرد. دیروز صبح خبرگزاری‌های ایران پر شد از عکس و خبر درگذشت اسکندر فیروز؛ کسی که سنگ بنای سازمان حفاظت‌محیط‌زیست در ایران را گذاشته است. برای آنها که فیروز را نمی‌شناسند ممکن است این پرسش پیش بیاید که فیروز که بود و چه کرد؟ بی‌اغراق پاسخ دقیق به این پرسش از توان یک گزارش کوتاه خارج است، زیرا سخن از مردی است که تا جایی که به او فرصت داده شد تا سر حد توان برای پاسداشت محیط‌زیست ایران کوشش کرد. اسکندر فیروز متولد شانزدهم مرداد 1305 در شیراز بود که دیروز در 93 سالگی در آمریکا درگذشت. او فرزند محمدحسین فیروز و نوه عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود که به دلیل موقعیت خانوادگی‌اش این فرصت را داشت تا در جوانی برای تحصیل به دانشگاه‌های خوب دیگر کشورها برود. او به خواست خانواده‌اش به اجبار در رشته مهندسی ساختمان درس خواند: «پدرم گفت که در ایران مهندس لازم داریم و ما هم این حرف را مثل یک حکم قبول کردیم.» او پس از اتمام تحصیلاتش در یک شرکت بین‌المللی مهندسی فعالیت کرد.  حضور در سه پروژه سدسازی گل اویا در سیلان، سد باکرا در هندوستان و سد اسکی شهیر در ترکیه حاصل این کار بود. او سپس آمریکا را به مقصد فرانسه، انگلستان، آلمان و تهران ترک کرد. فیروز پس از 9 سال دوری از ایران به کشورش برگشت و راهش را تغییر داد. با تلاش او ابتدا کانون شکار و سازمان شکاربانی و نظارت بر صید در ایران تأسیس‌شد و پنج سال بعد از آن سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به سازمان محیط‌زیست تغییر نام یافت تا نخستین گام مهم او برداشته شود. فیروز به این ترتیب نخستین رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران هم لقب گرفت و تلاش کرد ادبیات محیط‌زیست را در ایران گسترش دهد. یکی از مهمترین اقدامات فیروز به تلاش او برای برگزاری کنوانسیون جهانی رامسر برمی‌گردد. این کنوانسیون سال ٤٩ با موضوع حفاظت از تالاب‌ها در رامسر برگزار شد که به عنوان کنوانسیون رامسر هم در سطح جهان شناخته می‌شود. تصویب نخستین قانون حفاظت محیط‌زیست کشور هم