ایران از نقطه صفر تا فتح قله‌ پیوند سلول‌های بنیادی؛ ۲۰ هزار پیوند و نجات جان هزاران بیمار سرطانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو، میثم سعادتی_ایران در سه دهه اخیر با وجود تحریم‌ها، از یک تجربه نوپا در پیوند مغز استخوان به یکی از کشورهای پیشتاز منطقه در پیوند سلول‌های بنیادی تبدیل شده است. این پیشرفت چشمگیر نتیجه تلاش‌های دکتر سعید کاظمی آشتیانی و دیگر پیشگامان این حوزه است که با بنیان‌گذاری نهادها و مراکز تحقیقاتی، توانستند یک جریان پایدار علمی در کشور ایجاد کنند.

توسعه پیوند سلول‌های بنیادی در ایران

ایران امروز ۲۰ مرکز فعال پیوند در شهرهای مختلف مانند تهران، شیراز، اصفهان و دیگر مناطق دارد. این مراکز به‌طور سالیانه صدها پیوند انجام می‌دهند که بیش از ۲۰ هزار پیوند مغز استخوان در کشور به ثبت رسیده است. از این تعداد، ۱۰ هزار پیوند تنها در بیمارستان شریعتی تهران انجام شده است.

یکی از دستاوردهای قابل‌توجه ایران در این زمینه، درمان قطعی بیش از ۷۰ درصد بیماران بدخیم سرطانی با استفاده از سلول‌های بنیادی است. این موفقیت در درمان بیماری‌هایی چون تالاسمی و لوسمی، موجب نجات جان هزاران بیمار در کشور شده است.

نقش دکتر سعید کاظمی آشتیانی

دکتر سعید کاظمی آشتیانی یکی از چهره‌های محوری و اثرگذار در پیشرفت علم سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در ایران است. او بنیان‌گذار پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی است که به‌عنوان یکی از مراکز پیشرو در تحقیقات سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی شناخته می‌شود. این پژوهشگاه به‌عنوان قطب علمی در این حوزه در ایران فعالیت می‌کند و دانشمندان و پژوهشگران بسیاری را تربیت کرده است.

دکتر آشتیانی علاوه بر فعالیت‌های علمی خود، در بنیان‌گذاری نهادها و ایجاد یک جریان علمی پایدار در ایران نقش اساسی ایفا کرده است. فعالیت‌های او در پژوهش و آموزش باعث شده که ایران در این حوزه به یکی از کشورهای پیشتاز در سطح بین‌المللی تبدیل شود.

موقعیت ایران در پیوند سلول‌های بنیادی

در گفت‌وگویی با پروفسور اردشیر قوام‌زاده، بنیان‌گذار پیوند مغز استخوان در ایران، وی تأکید کرد که ایران جایگاه بسیار خوبی در پیوند مغز استخوان در دنیا دارد. به گفته او، ایران از سال ۱۳۶۹ با آغاز پیوند مغز استخوان از صفر، توانسته است بیش از ۷۰ درصد بیماران بدخیم را درمان کند. این پیوندها به‌ویژه در درمان بیماری‌های خونی و سرطانی تاثیرات قابل توجهی داشته‌اند.

ایران پیشتاز در منطقه

محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت ایران، در پاسخ به خبرنگار SNNTV گفت:"ایران در بخش پیوند سلول‌های بنیادی، چه پیوند اعضا و چه پیوند مغز استخوان، از بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای جلوتر است."او افزود که کشورهای دیگر از ایران می‌خواهند علم و تکنیک‌های پیوند را به کشورهایشان منتقل کنند و پزشکان ایرانی در کشورهای مختلف منطقه به انجام پیوند مشغول هستند. این اظهارات نشان‌دهنده جایگاه برجسته ایران در این حوزه در سطح منطقه و حتی جهانی است.

هزینه پیوند در ایران

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد ایران در این حوزه، هزینه پایین پیوند نسبت به دیگر کشورهای دنیا است. طبق گفته وزیر بهداشت، هزینه یک عمل پیوند در ایران تنها یک هشتم هزینه مشابه در کشورهای دیگر است. این مسئله دسترسی به این درمان پیشرفته را برای بسیاری از بیماران آسان‌تر کرده است.

رشد بانک‌داری خون بندناف

ایران همچنین در بانک‌داری خون بندناف و ذخیره‌سازی سلول‌ها پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. گروه‌های پژوهشی و بانک‌های خصوصی و نیمه‌دولتی در سال‌های اخیر حجم زیادی از نمونه‌های خون بندناف را ذخیره کرده‌اند و این کشور در زمینه ذخیره‌سازی خون بندناف در منطقه و حتی جهان جایگاه قابل‌توجهی پیدا کرده است.

نقاط قوت ایران در حوزه سلول های بنیادی

• تجربه بالینی طولانی‌مدت: مراکز دانشگاهی ایران دارای ده‌ها سال تجربه در این حوزه هستند که باعث گردآوری دانش بومی و توسعه پیوند سلول‌های بنیادی شده است.

• شبکه بانک‌داری و ذخیره‌سازی سلول‌ها: تنوع منابع سلولی و گسترش بانک‌های خون بندناف در کشور باعث تقویت این حوزه شده است.

• پتانسیل پژوهشی و آموزشی: ایران دارای مجلات تخصصی، گروه‌های تحقیقاتی و دوره‌های آموزشی در دانشگاه‌ها است که بستر توسعه نیروی انسانی در این زمینه را فراهم کرده‌اند.

نقش بنیان‌گذاران در موفقیت‌ها

نمی‌توان از نقش کلیدی چهره‌هایی همچون مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی و دکتر اردشیر قوام‌زاده در پیشرفت و موفقیت پیوند سلول‌های بنیادی در ایران غافل شد. تلاش‌های این افراد و دیگر فعالان این حوزه، باعث توسعه و گسترش این علم در ایران و نجات جان هزاران بیمار شده است.

ایران با تلاش‌های علمی و تحقیقاتی مداوم در زمینه پیوند سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی، به یکی از قطب‌های پیشرفته این علم در منطقه تبدیل شده است. از پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی تا پذیرش علمی و انتقال تکنیک‌ها به کشورهای منطقه، ایران گام‌های بلندی در این عرصه برداشته است. این موفقیت‌ها موجب نجات جان هزاران بیمار در داخل و خارج از کشور شده و چشم‌انداز مثبتی برای آینده پزشکی ایران ترسیم می‌کند.