۳۵۰۶ لوح هخامنشی پس از ۸۵ سال به کشورمان بازگشتند؛ سوغاتی ویژه رئیس جمهور کشورمان از سفر اخیرش به سازمان ملل و شهر نیویورک در ایالات متحده آمریکا.
به گزارش «تابناک»، در سال ۱۹۳۳ میلادی، دانشگاه شیکاگو آمریکا در راستای مجوزی که از حاکمان وقت کشورمان برای حفاری در تخت جمشید دریافت کرده بود، به کشف حدود ۳۰ هزار لوح گلی نایل آمد که حدود ۶ هزار قطعه از آن‌ها سالم بودند و باقی آسیب‌هایی به میزان مختلف نشان می‌دادند. الواحی رازآلود که از دوران هخامنشیان برجای مانده بودند و قدمتشان به پنج قرن پیش از میلاد مسیح بازمی گشت.
این شروع ماجرایی است که هنوز ادامه دارد چراکه الواح با مجوز صادر شده و البته به صورت امانی به موسسه شرق شناسی در زیرمجموعه این دانشگاه آمریکایی واگذار شدند تا پرده از رازهایشان برداشته شود؛ راز و رمز‌هایی که به خط میخی و زبان عیلامی و آرامی روی این الواح نقش بسته و قرار شد با انتقال به آن دانشگاه، رمزگشایی و مستندسازی شوند و بعد الواح به کشورمان بازگردند. بدین ترتیب شماری از الواح در ۵۰ صندوق چوبی بسته بندی شده و از کشورمان خارج شدند.
چند سال بعد از انتقال این گنجینه ارزشمند، در دو نوبت شماری از الواح که آسیب دیدگی بیشتری داشتند و خوانا نبودند، به کشورمان عودت داده شدند تا کار مطالعه و پژوهش روی باقی الواح به انجام برسد. رویدادی که آنقدر به دراز کشید که پای مسائل دیگر را به ماجرا بازکرد؛ از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان و قطع روابط دو کشور تا تلاش برای دست درازی به این الواح در پی اتهامات وارد شده به کشورمان و صدور احکام قضایی در این خصوص در آمریکا!
در این خصوص به طور ویژه می‌بایست به رویدادی اشاره کرد که حدود دو دهه قبل و بعد از امضای تفاهم نامه‌ای میان موزه ملی ایران و دانشگاه شیکاگو برای بازگشت الواح، رقم خورد؛ تفاهمی که بر اساس آن ۳۰۰ لوح به کشورمان تحویل شد و قرار شد باقی الواح ظرف دو سال به ایران تحویل شود، اما دادگاهی در آمریکا رای به محکومیت کشورمان در پرونده‌ای داد و در حکمی عجیب، مقرر کرد که این الواح مصادره شده و به فروش برسند و عایدی آن به عنوان غرامت به شاکیان پرونده پرداخت گردد!
پیرو این رای عجیب، بازگشت الواح در هاله‌ای از ابهام فرورفت و کشورمان به همراه موسسه زیرمجموعه دانشگاه شیکاگو با تنظیم شکایتی به تقابل با حکم صادر شده پرداخت. چپروسه‌ای که بسیار به درازا انجامید، اما در نهایت در اسفندماه سال ۱۳۹۶ خورشیدی و با صدور رای پرونده در دیوان‌عالی آمریکا، با این توضیح که آثار تاریخی جنبه فرهنگی دارند و تجاری نیستند، حکم مصادره الواح و حق فروش آن‌ها لغو شد.
اتفاقی که پیرو آن محموله‌ای شامل هزار و ۷۸۰ لوح در قالب یک محموله به کشورمان بازگردانده شد، اما بازگشت باقی الواح کماکان به سوالی بی پاسخ بدل شده بود چراکه این بار کارشکنی آمریکایی‌ها به شکلی دیگر نمودار شد و تحریم‌ها و به طور ویژه تحریم بیمه ای، سد راه انتقال باقیمانده این گنجینه به کشورمان گردید. موضوعی که راه حل دولت سیزدهم برای رفع آن، انتقال محموله بزرگی از این الواح در سفر بازگشت رئیس جمهور کشورمان به سازمان ملل بوده است.
بدین ترتیب ۹ صندوق حاوی سه هزار و ۵۰۶ لوح به ایران منتقل شد که بزرگترین محموله الواح بازگشتی به کشورمان است. لوح‌هایی که در آن‌ها محتوا‌هایی در خصوص مسائل مختلف، از مدیریت منابع، راه‌ها، روابط اجتماعی، مایحتاج اساسی زندگی، دستمزد‌ها و اقتصاد جامعه در دوران هخامنشی ثبت شده است و شامل ۲۶۷۰ قطعه به خط میخی و زبان عیلامی و ۸۳۶ قطعه لوح کوچک به خط میخی و زبان آرامی است.
گنجینه‌ای که دولت مردان وعده رونمایی از شماری از آن‌ها را در موزه ایران باستان داده اند و با انتقال شان به میهن مان، تاکید کرده اند که بازپس گیری باقی الواح را در دستور کار قرار خواهند داد؛ دستورکاری برای بازگشت حدود ۱۷ هزار لوح گلی دیگر که ۸۵ سال پیش از کشورمان خارج شدند تا مورد مطالعه قرار گرفته و بازگردانده شوند، اما حالا به سندی آشکار از بدعهدی آمریکایی‌ها بدل شده اند.