بین الملل تابناک: پس از چند ماه رکود کامل در مذاکرات هسته ای، به نظر می رسد بار دیگر با سفر سلطان عمان به ایران باید شاهد گشایش هایی در روابط میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی از یک سو و ایران و آمریکا از سوی دیگر باشیم. این در حالی است که امیدها برای احیای برجام تاحدودی از بین رفته بود.
رابرت مالی: هدف ما رسیدن به یک نتیجه دیپلماتیک با ایران است ۱۴۰۲/۰۳/۱۰ - ۱۲:۲۱ رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای با NPR گفته واشنگتن به دنبال دستیابی به یک نتیجه دیپلماتیک با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور است.
مالی در این مصاحبه با تکرار ادعاهای اثبات‌نشده علیه ایران گفت: «هدف ما رسیدن به یک نتیجه دیپلماتیک با ایران است که به صورت قابل راستی‌آزمایی تضمین کند که ایران نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.»
موضع‌گیری جدید رابرت مالی در حالی مطرح شده که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در بحبوحه اغتشاشات در ایران بارها گفته بود دیپلماسی با تهران در دستور کار کاخ سفید نیست. در آن زمان، رسانه‌ها گزارش دادند بایدن گفته مرگ برجام فرا رسیده اما کاخ سفید قصد اعلام آن را ندارد.
با وجود این اظهارنظر رسمی، گزارش‌های پراکنده رسانه‌های غربی نشان می‌داد دولت بایدن در محافل پشت پرده به تکاپو برای رسیدن به توافقی با ویژگی‌های مطلوب برای کاخ سفید ادامه داده است.
«لورا روزن»، تحلیلگر سیاسی و خبرنگار مسائل ایران در المانیتور هم در پایگاه «دیپلماتیک» موضع جدید رابرت مالی را عقب‌نشینی از مواضع کاخ سفید در زمان اغتشاشات توصیف کرده است.
او درباره این اظهارات می‌نویسد: «این اظهارات که با اظهارات جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در ماه جاری همسو هستند بعد از چندین ماه تردید آمریکا برای ابراز تمایل به احیای دیپلماسی هسته‌ای با ایران مطرح می‌شوند.»
لورا روزن یادآوری کرده که مقام‌های آمریکایی به مدت چندین ماه عبارت «برجام روی میز نیست» را تکرار می‌کردند.
رابرت مالی در مصاحبه با NPR مدعی شده که در آخرین دور مذاکرات رفع تحریم‌های وین این ایران بوده که «به یک توافق بسیار واقع‌بینانه پشت کرد.» سفر محرمانه مشاور ارشد بایدن به عمان درباره برجام ۱۴۰۲/۰۳/۱۰ - ۱۲:۰۲ یک رسانه آمریکایی بامداد چهارشنبه از سفر بی‌سر و صدای یکی از مقام‌های ارشد دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا به عمان برای بررسی امکان توافق با ایران بر سر موضوعات هسته‌ای خبر داده است.
پایگاه «آکسیوس» به نقل از ۵ مقام آمریکایی، اسرائیلی و اروپایی مدعی شده «برت مک‌گورک»، مشاور ارشد بایدن در امور خاورمیانه در ماه جاری میلادی برای گفت‌وگو با مقام‌های عمان در خصوص امکان تعامل دیپلماتیک با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور به آن کشور سفر کرده است.
رد توافق موقت از سوی ایران
پایگاه آکسیوس حدود دو ماه پیش، در روز چهاردهم فروردین‌ماه هم گزارش داده بود دولت بایدن به ایران پیشنهادی برای «توافق موقت» داده که از سوی تهران رد شده است.
آکسیوس در آن گزارش نوشته بود طرح کاخ سفید برداشتن برخی تحریم‌های ضد ایرانی در ازای توقف برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران به ویژه توقف غنی‌سازی ۶۰ درصدی را شامل می‌شود.
گزارش شده بود این طرح شبیه طرح توافق موقت در سال ۲۰۱۳ است که توسط مقام‌های ارشد دولت «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور وقت آمریکا پیشنهاد شد و در نهایت به امضای «برنامه اقدام مشترک» (معروف به توافق موقت ژنو) منجر شد.
محک امکان توافق
رسانه آمریکایی در گزارش جدید خود نوشته مک‌گورک روز ۸ مه به مسقط سفر کرد. دیدار مک‌گورک با مقام‌های عمانی بعد از سفر او به همراه «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به عربستان و همچنین فلسطین اشغالی صورت گرفت.
درباره سفر به مسقط از سوی آمریکا یا عمان اطلاع‌رسانی علنی صورت نگرفت. منابع مورد استناد آکسیوس گفته‌اند اصلی‌ترین موضوعی که مورد رایزنی قرار گرفت تلاش‌های دیپلماتیک جدید بر سر برنامه هسته‌ای ایران با میانجی‌گری عمان بود.
'آمریکا وقت اضافه می‌خواهد'
یک مقام ارشد رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با آکسیوس مدعی شد: «عمانی‌ها در حال برگزاری گفت‌وگوهای واسطه‌ای میان ایران و آمریکا هستند.»
آکسیوس نوشته منظور از عبارت «گفت‌وگوهای واسطه‌ای» در اصطلاحات دیپلماتیک مذاکراتی است که بدون دیدار رو در رو و از طریق یک طرف ثالث انجام می‌شود.
آکسیوس به نقل از منابع خود مدعی شده کاخ سفید از طریق دولت عمان به دنبال بررسی این است که آیا ایران حاضر به ایجاد برخی محدودیت‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود و کاستن در تنش‌ها در منطقه هست یا خیر و در ازای چنین اقداماتی چه می‌خواهد؟
یکی از مقام‌های رژیم صهیونیستی بدون ذکر نام به آکسیوس گفت: «آمریکایی‌ها وقت اضافه می‌خواهند.»
با وجود این، یک سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید که اشاره‌ای به نام او نشده ادعاهای مقام‌های رژیم صهیونیستی را رد کرده است. این سخنگو گفت: «هیچ رایزنی در خصوص توافق موقت و تخفیف تحریم‌ها یا بستن پرونده پادمان‌ها (مربوط به ایران) در کار نیست.»
یک دیپلمات ارشد اروپایی هم گفت: «آمریکا دارد با عمانی‌ها بر روی موضوع ایران کار می‌کند.»
آزادسازی دارایی‌های ایران
روزنامه «کره اکانومیک» روز سه‌شنبه گزارش داده بود کره جنوبی و آمریکا در حال رایزنی در خصوص راه‌های آزادسازی ۷ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در سئول هستند. این وجه، بدهی کره جنوبی به ایران بابت واردات نفت است.
بسته شدن پرونده سه مکان ادعایی آژانس؟
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حاشیه حضور در نشست شورای امنیت سازمان ملل با موضوع اوکراین درباره رایزنی‌های این نهاد با ایران درباره سه مکان ادعایی آژانس حرف زد.
خبرنگار شبکه الجزیره در این نشست خبری از گروسی سوال کرد: «درباره ایران آیا شما به هیچ توافقی درباره سه سایت هسته‌ای که تحت تحقیقات شما قرار داشته است، رسیده‌اید؟ گزارش‌هایی از ایران منتشر شده که توافقی حاصل شده و تحقیقات درباره دو سایت پایان یافته و برای سایت سوم هم توافق شده که آن را مورد نظارت قرار داده شود».
اشاره خبرنگار الجزیره به این خبر بود که روز گذشته منتشر شد و از بسته شدن پرونده یکی از سه مکان ادعایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.
طبق این گزارش، با بهبود تعاملات بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکرات انجام شده در ماه‌‌های اخیر بعد از سفر اسفند سال گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، پرونده مربوط به یکی از مکان‌های ادعایی آژانس - آباده - حل و فصل شده و بر این اساس سؤالات آژانس در مورد یکی از سه مکان ادعایی مطرح شده پایان می‌یابد. از سوی دیگر ادعای مطرح شده در خصوص کشف ذرات اورانیوم با غنای ۸۳.۷ درصد نیز در پی توضیحات ارائه شده از سوی ایران حل شده است.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال الجزیره در نشست نیویورک گفت: «گزارش من درباره برنامه هسته‌ای در ایران قرار است به زودی منتشر شود اما چیزی که من می‌توانم به شما بگویم این است که این یک کار رو به جلو است، تعدادی از موضوعات است که ما داریم با ایران کار می‌کنیم درباره برخی از موضوعات، ما میزانی از پیشرفت داشته‌ایم اما درباره برخی دیگر از موضوعات نه (پیشرفت نداشته‌ایم)».
گروسی افزود: «در نتیجه این یک کار ادامه دار است و ما به هیچ نقطه پایانی نرسیده‌ایم این یک مجموعه از موضوعات پیچیده است همانطور که شما به درستی اشاره کردید ما نیاز داریم که درباره سه مکان شفاف سازی داشته باشیم. ما همچنین باید بیانیه مشترک را اجرایی کنیم؛ بیانیه‌ای که من در ماه مارس وقتی به تهران رفتم امضا کردیم که امکان داشتن توانمندی‌های بیشتر نظارتی برای آژانس را شامل می‌شد. این یک کار رو به جلو است».
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای چهارمین بار در دولت سیزدهم و یک سال بعد از آخرین سفرش به تهران، ۱۲ اسفند ماه ۱۴۰۱ و در پاسخ به دعوت محمد اسلامی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی و به منظور انجام سفری دو روزه به تهران آمده بود.
مدیرکل آژانس شنبه ۱۳ اسفند ماه ۱۴۰۱ در نشست خبری با محمد اسلامی در پاسخ به این سؤال که آیا درباره سه مکان ادعایی قرار است به نتیجه برسیم؟ گفت: ما سخت در حال کار کردن هستیم و همکاران ما سخت در حال کار کردن هستند. الان به خودمان زنگ تفریح دادیم که با شما صحبت کنیم و بعد سراغ کارمان برویم.
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در این نشست خبری درباره سه مکان ادعایی بیان کرد: درباره سه مکان ادعایی، الگویی را در سفرم به وین در سال گذشته با گروسی توافق کرده بودیم همان را دنبال می‌کنیم. بخش‌هایی از آن در رفت و آمدهای ماسیمو آپارو و کمالوندی معاونان آژانس و سازمان انرژی اتمی بیان شده و درباره بخشی از ترتیبات امروز گفت‌وگو کردیم. اینها ادامه دارد و در قالب یک الگو‌ی تعاملی آن را به سمت حل و فصل پیش می‌بریم. وی در پاسخ به سؤال دیگری بیان کرد: درباره سه مکان ادعایی، الگویی را در سفرم به وین در سال گذشته با گروسی توافق کرده بودیم همان را دنبال می‌کنیم. بخش‌هایی از آن در رفت و آمدهای ماسیمو آپارو و کمالوندی معاونان آژانس و سازمان انرژی اتمی بیان شده و درباره بخشی از ترتیبات امروز گفت‌وگو کردیم. اینها ادامه دارد و در قالب یک الگو‌ی تعاملی آن را به سمت حل و فصل پیش می‌بریم.
پس از آنکه گروسی به وین رسید نیز بیانیه مشترک ایران و آژانس منتشر شد. در این بیانیه سازمان انرژی اتمی و آژانس در خصوص موارد زیر توافق کرده بودند:
تعاملات بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران با روحیه همکاری و با رعایت کامل صلاحیت‌های آژانس و حقوق و تعهدات جمهوری اسلامی ایران بر اساس موافقتنامه‌های جامع پادمانی صورت خواهد پذیرفت.
در خصوص مسائل پادمانی باقیمانده مربوط به سه مکان، ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری و ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر به منظور رسیدگی به مسائل پادمانی باقیمانده اعلام کرد.
ایران به صورت داوطلبانه به آژانس اجازه می‌دهد تا چنانچه مقتضی باشد فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بیشتر را اجرا کند. روش اجرای آن طی یک نشست فنی که بزودی در تهران برگزار می‌شود، بین دو طرف مورد توافق قرار خواهد گرفت.